A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

abbadèra , nf Definition genia de istrégiu fatu po pigare abba de pòdere betare ispainada a frores o àtera cosa pitica prantada; fintzes genia de mobbíliu cun istrégiu adatu de dhue pònnere abba po si samunare is manos, sa cara, cun s'isprigu ananti Synonyms e antonyms abbadore, arrisciadore Etymon srd.

abbadèssa , nf: badèscia Definition sa superiora in su cunventu de is mòngias Scientific Terminology prf Translations French abbesse English abbess Spanish abadesa Italian badéssa German Äbtin.

abbadhàre , vrb Definition su si fàere a badhu, intostare coment’e callu o corgiolu Synonyms e antonyms acorgiare, acorzolare, aggadhare, incallire Etymon srd. Translations French devenir calleux English to harden Spanish encallecerse, curtir Italian incallirsi German schwielig werden, sich verhärten.

abbadharinàdu , agt Definition si narat de unu chi est a illuinamentu, chi est che imbriagu Synonyms e antonyms abbadhinadu, abbatzinadu, iscimingiau, sculubiau / atolondrau Sentences intendhendhe chi sa Sardigna tenet setemiza nuraghes bi arreei abbadharinadu Etymon srd. Translations French étourdi English dazed Spanish aturdido Italian stordito German betäubt.

abbadherigadúra , nf Definition su si abbadherigare Synonyms e antonyms abbedhérigu Etymon srd.

abbadherigàre , vrb: abbedherigare Definition intostare, nau de frutuàriu chentza lómpiu, o fintzes tostau de su fritu (e deosi de su pane cruo puru); prnl. nau de una persona candho no torrat àlidu de su dispraxere o fintzes de s’errisu, e in cobertantza si narat fintzes po mòrrere Synonyms e antonyms ammustèlchere, dilmagiare, disimainai, ingortigai, sdemmaniai / intostai Sentences addaghi at ischidu chi fit mortu su fizu, sa mama si ch'est abbadherigada ◊ a ndhe tenes de risu: mih no ti che abbadhérighes, mih! ◊ male chi dh'abbadhérighet! 2. custa cosa no est lómpida: est abbadherigada ◊ bi ndhe aiat de s'abbadherigare, de su risu ◊ si ch'est abbadherigadu de su prantu, su pitzinnu ◊ su pane cheret cuguzadu bene ca sinono si che abbadhérigat, no bi pesat 3. candho mi che abbadhérigo faghide comente cherides, ma fintzas a candho abbarro biu inoghe cumandho deo! Etymon srd. Translations French s'évanouir English to faint Spanish desmayarse Italian cadére in delìquio German in Ohnmacht fallen.

abbadhinaméntu , nm Synonyms e antonyms abbatzinamentu, ammolighinzu, atambainamentu, bacinedha, batzinu 1, imbatzinamentu, insimíngiu, loinu, luinore Etymon srd.

abbadhinàre , vrb Synonyms e antonyms abbatzinare, ammolighinare, atambainare, ibbadhinare, imbatzinare, ingadhinae, scimingiai Etymon srd.

abbadía , nf: abbatzia Synonyms e antonyms cumbentu, monastériu Sentences pesant pretu paret su bene de s'abbadia! Translations French abbaye English abbey Spanish abadía Italian abbazìa German Abtei.

abbadiàda , nf: abbaidada Definition su castiare, su furriare is ogos a castiare, su castiare a sa lestra Synonyms e antonyms annotada, castiada, cumpassada, mirada, ocrada Sentences dàeli un'abbaidada a cussa cosa! ◊ l'at sighida cun s'abbaidada e l'at bida bolendhesiche ◊ bi aiat totu unu troboju de abbaidadas pro fàghere a cumprèndhere a su cumpanzu su vàgliu e rivàgliu, zoghendhe a cartas ◊ s'abbaidada de cussu corvu naraiant chi batiat disaura Etymon srd. Translations French coup d’oeil English glance, peep, check Spanish ojeada, mirada, vistazo Italian guardata, scórsa, sbirciata, contròllo German Durchsicht.

abbadiài, abbadiàre , vrb: abbaidae, abbaidare, abbaitare, badiare Definition castiare, apèrrere e girare is ogos po bíere sa cosa; giare atentzione, atèndhere a una cosa o a unu; abbarrare ammammalucaos coment’e timendho, chentza fàere nudha, chentza de ischire ite fàere; castiare o pentzare a una cosa ibertandhodha, agiummai coment’e domandhandhodha, o, si est cosa de giare, èssere coment’e dispràxios, no tènnere su coràgiu de dha giare (ma dhu narant sèmpere cun sa nega po nàrrere su ctr.: no l'abbàidat, no si abbàidat, a./no a. s'ispesa/a s'ispesa, su perígulu/a su perígulu, su sacrifítziu/a su sacrifítziu); tènnere arrespetu / impr. abbà! Synonyms e antonyms allutzare, annotare, apompiai, badrare, cadebai, castiai, colbiare, isperare 1, labai, mirai / apitare Idioms csn: a. a unu a carrones = abbaidare cun tropu rispetu a unu, istàreli in dainanti unu pagu guvardu, coment'e timindhe; abbaidaresindhe = castiaisí apari in faci coment'e po bòlliri isciri o cumprèndiri ccn. cosa; a. una fémina, una màchina, una bestimenta = iscioberai, decídiri cali pigai; no bi ndhe at unu de abbaidare = funt unu peus o prus légiu de s'àteru, mancunu bonu; abbàida a tie = fai comenti creis! Sentences cussus antzianus passant oras e oras in cumpannia a abbadiai sa zenti chi passat ◊ abbàida a bídere si b'at zente, chi apo intesu una boghe! ◊ abbàida candho faghes sa cosa, abberi sos ogros si no cheres fàghere abbunzos! ◊ deo abbàido a mie, a bídere si est zustu su chi fato, no ponzo fatu de sos àteros ◊ abbàida sos pecos tuos, cantu chi chircas sos anzenos! ◊ ite ses abbadiandhe a ogos trotos?! 2. ancu ti calet tronu: m'abbàida a bídere ite at fatu!…◊ abbaidade a non bos lassare ingannare! 3. bètali francas a su triballu, no ti lu abbàides! ◊ no mi lu abbàido ca isse est síndhigu, no: su chi tenzo de nàrrere bi lu naro! ◊ no sento ca andho sordau: solu sento sa pitzinna chi mi apo abbadiau 4. cherent combidados a chenare, sos amigos tuos, ca l'abbàidant ◊ a sos cojados noos lis cheret fatu unu bellu donu, ca l'abbàidant, ca issos puru ndhe ant fatu a nois ◊ compare si ndhe tenet, dinari, sos chentu miza no los abbàidat: lu daet e toca! ◊ como istamus abbaidèndhennos su dinari: ispesu cheret, candho tocat, za bi est! 5. imbarendhe sa peta, ma cudha peta no arriviat ancora: tandho comintzant a si ndhe abbaidare apare e a fàghere sos pensamentos piús istrambos Etymon itl. guaitare Translations French regarder English to look, to watch Spanish mirar Italian guardare German ansehen, schauen.

abbadinàre , vrb Definition arrennèscere a bínchere, a cumandhare una fortza, su dha superare cun àtera fortza Synonyms e antonyms abbotinare, acacigai, bíncere, craspuare, destrui Sentences candho no podes abbadinare su cabadhu matzucas sa sedha ◊ su bumbu meda lis aiat provau sos chircos e a unu a unu los aiat abbadinaos ◊ aiat prantu a sa muda abbadinau dae unu disisperu prus nighedhu de sa morte ◊ cudhas maladias chi eris no si resessiat a las abbadinare oe las sanant chin una suposta ◊ potas abbadinare s'iscuru! Translations French soumettre English to subdue, to win Spanish someter Italian sottométtere, víncere German unterwerfen, besiegen.

abbadinàrgiu , nm: abbadrinalzu Definition logu de abbadrinu, de benatzu, inue sumit abba Synonyms e antonyms abbadrinosu Sentences sunt pianuras de abbadrinalzu, ricas de pischinas mannas de abba ◊ no fait a dhui passai in s'abbadinàrgiu Scientific Terminology slg. Etymon srd.

abbadínu , nm, nf, agt: abbadrinu, abbardinu, abbatrina Definition logu de benatzu, inue dhue at abba meda Synonyms e antonyms abbàgliu, bràdinu, bràina, ifustura, tónchine Sentences cun s'aradura sas terras mesu mortas torrant bias e s'abbadrinu benit bonificadu ◊ Aritzo fiat bivindho in s'abbadinu, dae s'alluvione 2. trazant una rughe in ficada pedrosa e abbadrina Scientific Terminology slg.

abbadítzu , agt Definition nau de terra, de logu, chi si podet abbare, chi faet a dhue passare s'abba Etymon srd. Translations French irrigable English irrigable Spanish regadío Italian irrigàbile German bewässerbar.

abbadógiu, abbadógliu, abbadólzu , nm, nf: abbadòrgia, abbadorju, abbadorzu, abbatógliu, abbatórgiu, acuadórgiu 1, acuadroxa, acuadroxu Definition logu inue bufat o si faet bufare su bestiàmene, fintzes funtana Synonyms e antonyms biberadóriu, bidorzu, peberadóriu, umiadroxu Sentences sos tazos si sunt atrumados in s'abbadolzu ◊ sont annatos a li luvare s'abbatógliu de su bestiàmene ◊ su bestiàmini si àcuat in s'acuadroxu ◊ su carretoneri si est firmau in s'acuadroxa po fai bufai su cuadhu Etymon ltn. aquatorium Translations French abreuvoir English trough (drinking) Spanish abrevadero Italian abbeveratóio German Tränke.

abbadòre , nm Definition genia de istrégiu fatu po ingòllere abba de pòdere betare ispainada a frores o àtera cosa pitica prantada Synonyms e antonyms abbadera, arrisciadore, bagnarola Scientific Terminology stz Etymon srd. Translations French arrosoir English watering can Spanish regadera Italian innaffiatóio German Gießkanne.

abbadòrgia, abbadórju, abbadórzu abbadógiu

abbadrína , nf Definition bubburuca prena de abbadúgia in sa carre bia; a logos si narat fintzes a is piringiones Synonyms e antonyms bubbulica, buciuca, fiodha, ilfiodha / filinzone, maninzone, pedinzone, pilinzone 2. no fato che ratare, cun custas abbadrinas! Etymon srd.

abbadrinàlzu abbadinàrgiu