batilíza , nf Definition trastu, bestimentu de fuliare, béciu Sentences est ómine isuridu, sempre bestidu de batilizas pro no ispèndhere.
batillósu, batilósu , agt, nm Definition chi o chie dhi ant betau o postu bàtiles, ma prus che àteru nau in cobertantza po bregúngia: chi dhi ant fatu calecuna befa manna, disonore in famíglia (es. po pobidha, sorre); nau de orrobba, chi est abbatilada, essia tostada, chi at intrau, tibbia Synonyms e antonyms pedhitzoni / corrudu Sentences brutos batilosos, bos fato a bídere ite est custa ratza! ◊ cussos sunt nàschidos de mama batilosa e de babbu molinarzu 2. burricu batillosu! ◊ chelladi, batilosu: si fiza tua est mala, est fiza de sa mama! Etymon srd.
bàtima , nf, nm: bàtimu, bàtumu Definition su tochedhu lestru o atàbida chi faet su coro, o cosa chi si assimbígiat; su sonu chi essit de is prumones a malàidos de afandha / a b. de fiancos = a bémida meda (pro pelea, currera e gai) Synonyms e antonyms bàtida / batimentu, sàgada, sufrata Sentences mi torrat su bàtimu in su coro ◊ semus in s'isetu chi su mundhu torret a sinzalare bàtimos de bida ◊ fint chin su coro a bàtumos 2. in s'ora piús calda de su die, a limba fora, passant sos giuos a bàtimu de fiancos Etymon itl. bàttimo.
batimàre , vrb: abbatimare Definition su alidare lestru e peleosu de chie fut currendho o dhu tenet de maladia; fintzes su tochitare de su coro Synonyms e antonyms afandhare, assagadare, assupai, isfodhiare, sufratare / tochedhare 2. asculto su batimare meu de su coro Etymon srd.
batiméntu , nm Definition bàtida, tochedhu de su coro Synonyms e antonyms atàbbida, bàtida, bàtima Sentences a batimentu de coro po s’ispreu chi amos leau, arrecuias nos semus a domo (F.Casula) Etymon srd.
batimósu , agt Definition
chi istat a bémida, respirat a pelea, assupandho; nau de su coro: chi est a tochedhos, lestru; nau de is nues e de is undhas puru po su movimentu chi faent
Synonyms e antonyms
afannadu,
assupau,
cosconau,
ghemidosu
Sentences
intendho su torrare alenu batimosu ◊ a limba fora, a fodhidas che pegus batimosu, fatu a su cadhu in fua curro ancora
Etymon
srd.
Translations
French
haletant,
asthmatique
English
panting
Spanish
jadeante,
anhelante,
asmático
Italian
ansante,
asmàtico
German
atemlos,
asthmatisch.
bàtimu bàtima
bàtinu , agt: gàtinu* Definition de gatu, nau prus che àteru de su colore de is ogos Sentences est una bella pupia, cun sos pilos anedhados, sas laras coradhinas, ojos bàtinos e unu bestire de ispolinu (G.Demurtas).
batíre, batíri , vrb: betiri,
bitiri,
vatire Definition
carrare, acortzire una cosa, fàere bènnere a unu, ma si narat fintzes in su sensu de causare un'efetu; nau de is matas e fintzes de sa terra, giare, bogare frutu; rfl., bogare s'erriu
Synonyms e antonyms
batúchere*,
bature,
poltare
| ctr.
istesare,
leai
Idioms
csn:
batire (a unu) a su meu = cumbínciri, fàghere adduire s'àteru a su chi naro deo; batire a su sou = fai arrexonai, portai a unu a fuedhai, a nàrriri su ch'iscít, sa beridadi, cumbínciri a unu
Sentences
ndhe cheret batidu totu a inoghe su chi bi tenimus in cudha domo ◊ sa cosa dae campu ndhe cheret batida a bidha ◊ totu cussos dannos nos ant batidu a malu batu ◊ bai e bati una màriga de àcua! ◊ ita at bitiu? ◊ si est intesu male, fintzas chi ndhe li ant batidu su dutore! ◊ prite un'azudu nessi no batides pro cariare su chivarzu?
2.
is antigos dhu naiant chi cussu sonu a denote batiat avolotu ◊ custu fritu batit nie! ◊ su bentu bosanu batit abba
3.
terra bona, cussa: su pore chi ocannu est batindhe l'ant a zúchere a montovu! ◊ sas arburedhas sunt mannitas e comintzendhe a batire
4.
o mala solte, a cantu mi as batidu!…◊ como l'apo batidu a su meu e mi ponet mente (G.Ruju)◊ cun sas bonas peràulas l'apo batidu a su meu
5.
candu si est betiu su frúmini, is àcuas fuant imbàtias finas a sa domu
6.
no cheret faedhare, ma sa giustíssia già lu batit a su sou! ◊ l'isúzigo bene, lu bato a su sou e, mih, chi narat chie bi aiat in s'irrobbamentu! ◊ no che at pessone chi lu batat a su sou, a isse! (G.Ruju)
Translations
French
porter,
fructifier
English
to bring,
to bear fruit
Spanish
traer
Italian
portare,
condurre,
fruttificare
German
bringen,
Früchte bringen.
bàtiri bàtere
batiringalònga , nf Definition erba chi faet a cambighedhu longu longu a bàtoro atzas ue portat coment'e pilos curtzitedhos fatos a cancarrone (e po cussu si atacat a su bestimentu) e in dónnia nodu bogat sete o oto fògias e ccn. cambighedhu prus piticu: faet unu frutighedhu tundhu chi atacat cussu puru Synonyms e antonyms apicigapíciga, pigabiga, pigulosu, piticalimba, pitzicadorja Scientific Terminology rba, Galium aparine.
batisài, batisàre, batisciàre batiài
batíscimu batígiamu
batísciu , nm Definition batússiu, isciustura manna / fàgheresi a b. = colagola de àcua, tirchiatírchia Sentences ruxeint calchi cunzadu e si fateint a batísciu ca sa saurra che lis ruiat subra (P.Fogarizzu).
batiséri , nm Definition in is crésias, su lacu de s'abbasanta ue si bàtiant is pipios Synonyms e antonyms batiadorzu, batisteri Etymon srd.
batisiàre batiài
batisimàli , agt Definition chi pertocat su batísimu, nau pruschetotu de su lacu inue si ponet s'abba benedita.
batísimu batígiamu