capumígliu, capumílla cabbumílla
capurròne , nm Definition parte de unu bistimentu a betare in conca Synonyms e antonyms crucudhu, cucutu.
capustatziòni capistatziòne
càputa, càpute càbude
caputzínu capocínu
capútzu , nm Definition genia de mantíglia a betare in conca e in palas; in calecunu logu nau po frore pentzau coment'e unu cugudhu, una cosa chi istat in pitzu Scientific Terminology bst.
càra , nf: care Definition
sa parte de sa carena chi méngius distinghet sa bisura de unu cristianu, sa parte de ananti de sa conca, ue dhue funt is ogos, su nasu, sa buca (a/c. si narat sèmpere cun arrespetu: foedhandho male s'impreat fatza, face); parte, bandha a ue si abbàidat o si andhat; su chi si paret castiandho in cara, sa bisura / min. carutza, caredha
Synonyms e antonyms
face
/
bandha
/
bisura,
làbbia
Idioms
csn:
pessone de duas caras = fartzu; fàghere su bellu in c. = manera de fàghere a traitoria, fartza; a c. posta, a c. arta = chentza birgonza, chentza istare a su duiddui; c. de mascatzu = feu che cane; faedhare, fàghere in c. = nàrrere, fàghere una cosa in dainanti de sa pessone interessada, a caras presentes; pònneresi sa c. chi… = nàrriri a faci manna ca…; in c. de zente = (fuedhai, fai cosa) ananti de ccn., a s'ocredha, prus che àteru ananti de chini no est de sa famíglia; èssere, istare a c. apare = unu ananti de s'àteru, faci apari, a cara a cara, abarrai cara cara; bocare c., pònneresi sa c. = pònneresi su botu, bogai faci, fuedhai sentza de tènniri brigúngia, fai bella figura; c. acotilada = regota a sole, inniedhigada; èssere in c. bona, mala = zúghere cara de pessone sana, malàida; dare c. a unu, a una cosa, a unu logu = fai cara, castiai, donai atentzioni, dare tentu; betare una cosa in c. a unu = rumbicare, refatzare una cosa a unu; parare c. a unu = fàghere bonu a cara, mustrare de lu chèrrere, fai faci bona; fàghere c. mala a unu = mustràresi arrennegadu; fàghere sa c. ruja = sentire birgonza, faisí arrúbiu in faci pro sa bregúngia; fàgheresi in c. trista = intristaisí; torrare in c. = (nadu de unu a c. séria, pessamentosu, iscrétidu) torrare allegru, in cara allegra; zúghere sa c. in terra = abarrai, èssiri a faci bàscia pro sa bregúngia; segare sa cara a unu = iscontrariai, certai, isbruncai; dare coro e c. = èssiri acomenti mi bis, sintzillu; andhare, essire c. a… = andai faci a…; fàghere c. a…, faghindhe cara a… = (nau de logu) èssiri postu coment'e castiendi faci a…, a is partis de…; c. de tísigu = chi est a ogros lúghidos, cun sa cara che sa tela, nasu e laras biaitos; c. de pitzinnu = bisura de pipiu; zúghere sa c. de sa frebba = de unu chi portat callentura; cara de monza = una calidadi de fasolu
Sentences
zughet sa cara bella, bianca e ruja, neada, longa, tundha, regota a sole ◊ comente mi at bidu si che at ziradu sa cara ◊ si bi lu naras puru, no li faghet sa cara ruja: de birgonza no ndhe sentit! ◊ ita cara apu a bogai! ◊ bidenne totu cudhas caredhas pirmatas no si est postu a rídere ◊ bella cara tenis, oi…: ita t'intendis, mali? ◊ ite est nandhe cussu cara de macu?
2.
faghes su bellu in cara e mi trapassas insara su coro e pustis ti cuas ◊ no iscurtes sos vantos de cussos chi ti faghent su bellu in cara! (G.Ruju)◊ lis faghiat su bellu in cara interis chi fit aisetendhe su mamentu de los bochire
3.
a cussa brulla de carrasecare, tzertas féminas fachent fintas de si carragliare sos ocros, ma àteras a cara posta osservant chin dontzi ocru cantu a su puntzu! ◊ nàrali a cara arta chi ti niat sa veridade! ◊ candu apu a èssi ananti de su Signori, ita cara Dhi apu a bogai?
4.
sa zente no si frimmat pro dare cara a sos dilgrasciados ◊ bi cheret dadu cara, a s'ortu, no bi intret bestiàmine ◊ a sa tia malàida li daet cara sa neta ◊ li so passadu acurtzu e no mi at dadu mancu cara! (G.Ruju)◊ cara no ti ndi fatzu po no donai a biri!
5.
mi est betendhe in cara chi in bidha bi at delincuentes ◊ cantas féminas at chircadu no li ant paradu cara bona ◊ fàcheli cudha matessi bona cara chi as fatu a mimme! ◊ si andas a domu sua, no timas chi ti nci boghit cun sa cara mala! ◊ no li betant in cara malefatas, ma galanias e bantos ◊ bi at tzente chi si ponet sa cara chi su sardu no est una limba!
6.
no nares fàulas in care de nannai! ◊ canno l'imbeniat, su tzilleraju li petiat su bufu in cara de tzente ◊ in cara de zente no fetas machines ca ti leant a befe!
7.
apo sa cara in terra pro s'istraviada de fizu meu (G.Ruju)◊ candho babbu est imbreagu ndhe apo sa cara in terra ◊ ndhe zughiat sa cara in terra de sas birgonzas chi fit faghindhe sa muzere ◊ no l'apo pagadu su dépidu e candho lu bido ndhe apo sa cara in terra
8.
no mi seghes sa cara, o traitora, si ti naro chi sa mia peniténtzia già t'interessat pro cumbeniéntzia!
9.
su rizoledhu curret a cara a mare ◊ ch'est andhadu cara a bidha ◊ su cunzadu ch'est faghindhe cara a campu ◊ Perdu, pigannosidhu a una cara, at cumenciau a dhu brigare
Surnames and Proverbs
smb:
Cara
/
prb:
su faedhare in cara no perdet amistade ◊ s'ómine bonu faedhat in cara ◊ menzus cara ruja chi no coro niedhu
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
cara
Translations
French
figure,
visage
English
face
Spanish
cara,
rostro
Italian
fàccia,
viso,
vólto
German
Gesicht.
càra 1 càda 1
càra 2 càda
carabàssa , nf Definition una genia de crucuriga longa, bona po istrégiu, a pònnere binu Synonyms e antonyms tzoca 1 Scientific Terminology rbzc, Lagenaria siceraria, Cucurbita pepo Etymon ctl. carabassa.
carabàtu , nm: caravatu,
caravatzu Definition
ferru acancarronau
Synonyms e antonyms
amu,
cancaritu,
cancarroni,
gànciu,
unchinu
Scientific Terminology
ans
Etymon
spn.
garabato
Translations
French
crochet
English
hook
Spanish
garabato
Italian
gàncio,
fèrro adunco
German
Haken.
caràbba , nm: carabbu Definition carabbineri, nau in cobertantza e a disprétziu Synonyms e antonyms ilgribbi Sentences de carabbos ndhe at bénnidu prus de chentu pro tènnere unu bochidore isvariadu ◊ si bidiat sos carabbas, si nche pesabat deretu e los mutiat a intrare.
carabbatàre , vrb: carrabatare Definition coment'e abbatare, avolotare, fàere baraundha, carrare o portare avatu de su logu, pigare e pònnere a s'afaiu Sentences sos pitzinnos si ghetant chei sa musca a su mele e cumintzant a carabbatare chene regrésciu perunu cantu prus recatu podent ◊ est cosa chi ant carrabatadu dae tantos logos Etymon srd.
carabbàtula , nf Synonyms e antonyms barabàtula*, bellacasu, carravarina, lepilepi, maniposa, pabedha, seisei Scientific Terminology crp.
carabbína , nf: cherebbina Definition
arma, una genia de fosile
Translations
French
carabine
English
rifle
Spanish
carabina
Italian
carabina
German
Karabiner.
carabbinéri , nm: carbineri,
crabbineri Definition
s'arma, sa fortza, genia de militare cun s'impreu de mantènnere o contivigiare s'órdine púbbricu; genia de bobboi orrúbiu e niedhu (pyrrhocoris apterus) chi paret comente bestiant is carabbineris una borta (apalas portat una genia de alas a fundu orrúbiu cun d-unu puntu niedhu in mesu, sa parte de sa coa niedha, coment'e unu triàngulu niedhu acanta a su tzugu, sa conchighedha niedha): a su matessi bobboi a logos dhi narant sa mama de su sole; in ccn. logu dhu narant a su parapunta / pisci c. = genia de piscigani; andharesiche, intraresiche a c.; fàghere una cosa, andhare si cheret Deus e sos carabbineris = manera de nàrrere pro significare chi de su chi cherimus fàghere no ndhe podimus èssere seguros deunudotu, ma chi daet fintzas s'idea de su podere chi ant tentu sos carabbineris (= sa zustíssia!) pro comente los at connotos sa zente
Sentences
fit una fera de ómine bandhidendhe a sighisighi cun sos carabbineris ◊ prus isse negaiat e prus sos carabbineris s'alliaiant che canes arrajolidos ◊ deo no isco sos carabbineris in logu nostru prite est chi bi sunt! (P.Mereu)◊ li ant betadu sos carabbineris e fatu che l'ant collire a intro
Scientific Terminology
prf, crp
Etymon
itl.
Translations
French
carabinier
English
carabineer
Spanish
carabinero
Italian
carabinière
German
Karabiniere.
carabbinéris , nm pl Definition
genia de erbas: cipréssius o iscovas de forru
Scientific Terminology
rba, Bassia scoparia
Translations
French
ansérine belvédère
English
summer cypress
Spanish
mirabel,
belvedere
Italian
belvedére
German
Besenkraut,
Sommerzypresse.
carabbotínu , nm Definition genia de arretza fata cun orrugos de linna.
caràbbu caràbba
caràbbu 1 , nm Definition su chi unu paret a cara, sa chígia Synonyms e antonyms bisura Sentences ih, fígia mia, ses a cara mala pares unu tzàpulu cotu in sa lessia, no t'apo bistu mai in custu carabbu!