cogorostúdu , agt Definition
nau de su pudhu, chi portat crogorista manna; in cobertantza, nau de unu, chi est atriviu, coragiosu meda
Synonyms e antonyms
achighiristau,
rostudu
/
atreviu
Etymon
srd.
Translations
French
huppé
English
crested
Spanish
con cresta
Italian
crestato
German
mit einem Kamm versehen.
cogóru cogódu
cogotédhu , nm Definition
min. de cogoti; pudhu piticu
Scientific Terminology
anall
Translations
French
petit poulet
English
cockerel
Spanish
polluelo
Italian
pollastrino
German
Hühnchen.
cogóti, cogótzi , nm Definition
pudhu no tanti mannu, de còere
Synonyms e antonyms
caboniscu,
coiscu
Surnames and Proverbs
smb:
Cogotti, (Cocotzi)
Scientific Terminology
anall
Translations
French
poulet
English
cockerel
Spanish
polluelo
Italian
pollastro
German
junges Huhn.
cogòtzola , nf Definition su corgiolu o cocòcia de sa nenciola, fintzes su corgiolu prus grussu; si narat fintzes de su corgiolu de animale croxiu che a su càvuru Synonyms e antonyms còglia 2. ca dhi praget meda su càvaru, cussu si papat finas sa cogòtzola!… Etymon srd.
cogótzula , nf: cugúciula,
cugútzua,
cugútzula Definition
sa cranciofedha de su gureu de campu o cardu gureu, e totu su fundhu puru; fintzes cosighedha de nudha, de pagu contu
Synonyms e antonyms
cugutza*,
pubúntzula
/
bardueru,
cardueru,
cardugureu
Sentences
sa cogótzula a segundis de comenti dha papas ti fait sa buca sciuga sciuga
2.
no balit una cugútzula, cussu caboni! ◊ po ciorbedhu, cussu portat folla de cugútzula!…
Scientific Terminology
rbr, rbz
Translations
French
artichaut sauvage
English
wild artichoke
Spanish
alcachofa silvestre
Italian
carciòfo selvàtico
German
spanische Artischocke.
cógu , nm Definition
ómine chi faet majargiadorias, fatúgios; genia de animaledhu chi assimbígiat a una tziligheta
Synonyms e antonyms
abbervadore,
brúsciu,
fatuzeri,
maghiàgliu,
magineri,
mainàrgiu
/
pistilloni,
prantuledha
Sentences
unu cogu dh'iat castiada e dh'iat liau s'ogu ◊ fiast bófiu torrai anca iast lassau is cogus e is bisus tuus
Etymon
ltn.
cocus
Translations
French
sorcier
English
wizard
Spanish
brujo
Italian
stregóne
German
Hexenmeister.
cógu 1 , agt Definition nau de alegúmenes, chi funt de malu cotu, malos a còere (fà coga, pisu cogu).
cogudhàdu , agt: acogudhadu,
cugudhadu,
cugutadu Definition
chi est cun su cugudhu, chi portat su cugudhu, ammontau coment'e chi portet su cugudhu
Synonyms e antonyms
annuadu,
cuguzadu
| ctr.
iscucuzau,
scugudhau
Sentences
fint apostados in d-una calanca, cugudhados, ispetendhe a l'isparare candho colaiat
2.
fint cun sa cara totu bene cogudhada cun s'isciallu
3.
est unu montiju cugudhadu de domos ◊ su monte est cugudhadu de nie ◊ sas tronas ti pianghent cugutadas dai su prúere de sos annos (G.Ruju)
Etymon
srd.
Translations
French
encapuchonné
English
hooded
Spanish
encapuchado
Italian
incappucciato
German
mit einer Kapuze.
cogúdula , nf Definition pedra lisa, tundha, adata po pistare cosa a fine Synonyms e antonyms caróngiu, cocu 1, códua, códulu, cogólidu, cogodu, lecucu Sentences su curumedhu de su lionaxi, sa sali e su lardu pistaus bèni bèni cun d-una cogúdula fait bèni po s'arrúngia.
cogulàdu , agt: cuguladu Definition
de cugulare; nau de s'aera, chi est ammontada de nues
Synonyms e antonyms
annuadu,
cugurradu,
cugurrosu,
nuirosu
Sentences
istaiat piús vene in sas dies coguladas e de bentu ◊ sa die fit fumosa e cugulada, bàrria de colores pagu giaros ◊ est una die cugulada e bujosa ◊ fit una sera cugulada chi ndhe poniat sa malinconia, apunta a frocare
Translations
French
nuageux
English
cloudy
Spanish
nublado
Italian
nuvolóso,
copèrto
German
bewölkt.
cogúmbiu , nm: cucúmene,
cugúmbiri,
cugúmbiu,
cugúmene,
cugúmere,
cugumeri,
cugúmeru,
cugúmini,
cugúmiu,
cugúmmaru,
cugúrumu Definition
genia de erba chi faet a cambu longu, cannàile, istérria in terra, fògia manna, e bogat coment'e una crucurighedha minore (upm), longhita, bona a papare candho su sèmene no est cumpriu / cugúmini aresti o burdu = melonedhu burdu o cugúmaru de àinu, zenia de erba velenosa chi assemizat a su cugúmene (Ecballium elaterium)
Synonyms e antonyms
ttrs. cugúmaru
Sentences
si piantaiat in s’ortu pumatas, melingiana, corcorijedha, cugúmene, basolu e melone
Scientific Terminology
rbzc, Cucumis sativus
Etymon
ltn.
cucumis, -ere
Translations
French
concombre,
cornichon
English
cucumber
Spanish
pepino
Italian
cetriòlo
German
Gurke.
cóguru , agt Definition èssere mannu e c. = mannu in debbadas, chentza cabu.
cogúzu , nm: cucuzu,
cuguzu Definition
totu su chi serbit a cuguzare, ammontare, fintzes a bestire; in su foedhóngiu, cosa nada in cobertantza, chi no si cumprendhet luego; genia de fogighedha o camisa chi portant imbodhigada is granos de una css. ispiga, e fintzes su granu etotu imbodhigau / faedhare in cuguzu = fuedhai in crobetàntzia, de una manera chi no si cumprendhet dereta, de pàrrere una cosa candho est un’àtera
Synonyms e antonyms
acavannu,
ammuntolzu,
assacarru,
coberta,
cucutzura,
cubutóngiu,
cugutzadorza,
cugutzóngiu,
cuzicura,
incarralzu
/
crobetàntzia
Sentences
faghendhe de su letu sa grabbada a coguzu li ponet sa banita, a istèrrere li ponet sa fressada!
Etymon
srd.
Translations
French
couverture,
tout ce qui sert à couvrir
English
covering
Spanish
cobertura
Italian
copertura,
tutto ciò che serve a coprire
German
Decke.
coh! , iscl Definition ita dannu!, ite befe!: foedhu de ispantu po cosas cunsideradas unu male, dannu, chi no andhant bene Sentences coh!… totu che li ant furadu! ◊ coh, a si gherrare tra fradiles, a birgonza! ◊ coh, nachi s'intendhiat fintzas menzus, si ndhe pesat… e mortu!
còi còchere
coía , avb Synonyms e antonyms chici, cisso Sentences gopai at móviu coia a Castedhu, innanti de orbesci ◊ abarra, no ti ndi andis, ciai est coia! ◊ po tui a is noi e mesu est tardu, po mei est coia! Scientific Terminology sdi.
coiamprósu , agt Definition chi portat coa manna, ampra, nau in cobertantza po su malu chi si ammostat bonu, bellu, ma est totu trassas Etymon srd.
coiàtu , nf Definition coa de gatu, genia de erba de tantas calidades, chi narant fintzes elva trigale (est de sa matessi genia de su trigu, faet meda in logu de laore), erba cuadhara Synonyms e antonyms acuca, cucacuca, pilini, scariola Sentences su lullu, s’avena e su coiatu est totu erba dannosa po su trigu Scientific Terminology rba, Phalaris canariensis, P. coerulescens, P. minor, P. paradoxa, P. bulbosa Etymon srd.
coibbàsciu , agt Definition in cobertantza, chi est a coa bàscia po sa bregúngia, afartau, chi si sentit in curpa o chentza arrexone Synonyms e antonyms abbirgonzadu, atzantaradu, bregungiu, coivatu, ibregungiu, sbragungiu, vitiparau Etymon srd.