coíbi , nm, nf: coile,
coili,
cubile,
cuibi,
cuila,
cuile,
cuili,
cuvile Definition
logu a ue faent fúrriu po crocare is animales, su chi si faent issos etotu coment'e tana o nidu (coile de lèpores, de pedrighes) o su chi faet sa gente (cuile de brebès e àteru) coment'e acorru, aprigu, cun aprigu po su pastore puru; in cobertantza, letu
Synonyms e antonyms
acubiladorju,
apàsciu,
coilarza
/
majone
Idioms
csn:
fàchere cubile a solu = pastorigare a sa sola; bogai su lèpuri de su cuili = bogare dae sa tana
Sentences
at paradu su cuile in sa tanca ◊ in istiu faghent cuile in sa sedha ◊ a corcare, pastore e bestiàmine ghirant a su cuile ◊ ses tentatzioni fatu po dispraxi, no lassas in paxi, mergiani atriviu: in coili miu dannu as causau! (F.Pischedda)
Surnames and Proverbs
prb:
abrili su lèpuri a cuili
Scientific Terminology
pst
Etymon
ltn.
cubile
Translations
French
tanière,
bergerie
English
lair,
fold
Spanish
guarida,
aprisco
Italian
cóvo di animali,
ovile
German
Bau,
Schafstall.
coibíra , nm Definition genia de bobboi prus mannu meda de una musca chi in s'istade, mescamente a oras de sole, istat sèmpere cantandho: a logos narant custu matessi númene a su tirriolu Synonyms e antonyms angesa, bibbigorra, chíchela, chícula, cixa, cixigraxa, pisigorra, sitzigarra, sitzigolla, tzitarra / carrintolu, tintirriolu Sentences su coibira est citiu Scientific Terminology crp, tibicen plebejus Etymon srd.
coichína , nf: coighina,
cuighina Definition
su bufóngiu a tropu de cosa cun àrculu tanti de pigare sa conca, faet a illuinu
Synonyms e antonyms
aciumu,
coidura,
cota,
cotua,
imbreachera
Etymon
srd.
Translations
French
cuite,
ivresse
English
drunkenness
Spanish
borrachera
Italian
sbrónza
German
Rausch.
coidàde , nf, nm: coidadu,
cuidade,
cuidadu,
cuidatu,
cuidau Definition
pentzamentu, presse, incuru faendho is cosas; coidau dhu narant fintzes in su sensu de diferéntzia
Synonyms e antonyms
acaloramentu,
apensamentu,
apinnicu,
coidu,
contibizu,
presse,
reminu
| ctr.
descuidu
Idioms
csn:
pònnere in cuidadu a unu = pònnere presse a unu; giàresi, dàresi coidadu = tènnere presse, chircare de fàghere sa cosa impresse, coitare
Sentences
candho in domo mi narant "Pane cherzo!" e no ndhe apo, mi dao cuidadu e divento a furare resinnadu (B.Caredda)◊ dadi coidadu, ca timo no proat, ca est tronendhe ◊ si sas muntagnas fint de macarrones, e ite vida sa de cudhos chi ant pagu cuidadu! ◊ giaidí coidau!
2.
no tenit coidau de is consillus bonus chi dhi donat genti manna
3.
- calincuna mobadia maba no at a èssi? - no est coidau, est unu spitzu de musca!… (A.Garau)◊ intra Barrabi e Sedhori passat pagu coidau
4.
no iat pérdiu coidau: iat pigau is lentzorus frigaus e dhus iat ispartus asuba de su piciochedhu po dhu cuai
Surnames and Proverbs
prb:
su cuidadu faghet sa domo
Etymon
spn.
Translations
French
diligence,
sollicitude
English
diligence
Spanish
cuidado,
celo
Italian
solèrzia,
alacrità,
sollecitùdine
German
Emsigkeit,
Eilfertigkeit.
coidadósu , agt, nm: cuidadosu,
cuidatosu Definition
chi o chie tenet o portat coidau, lestresa, faendho is cosas
Synonyms e antonyms
coidosu,
contipizosu,
lestru
| ctr.
adasiau,
cagallente,
immajonadu
Sentences
che essit coidadosa a s'ortu e la bido aferrendhe unu furcalzu! ◊ si ti pedit unu giolminu, curre coidadosu a su giardinu! ◊ ómine dormidore, pagu cuidadosu ◊ candho su babbu mustrat coidadu est coidadosu su fizu puru
Scientific Terminology
ntl
Etymon
spn.
Translations
French
diligent,
prévenant
English
solicitous
Spanish
cuidadoso,
celoso
Italian
solèrte,
sollécito,
premuróso
German
emsig,
eilfertig.
coidàdu coidàde
coidàe, coidài , vrb: acoidai,
coitai,
coitare,
cotiare,
cuidai,
cuidare,
cuitare Definition
fàere impresse, a sa lestra, pònnere pagu tempus a fàere una cosa; contivigiare sa cosa / impr. cotiae!, coitàtebbos!, coitaisia! = faghide impresse!; andhare, fàghere, nàrrere coitendhe = coitare andhendhe, faghindhe, nendhe
Synonyms e antonyms
apressare,
incoire
| ctr.
adasiai,
discodiare
Sentences
setzat in cogina ca seo annanno a logu, già coito! ◊ mancai coidit a dh'arrosci, si est pigau a bonas gei trabballat ◊ vae a iscola e cótia a ghirare! ◊ li apo iscritu e mi at rispostu cuitendhe ◊ a mengianu su mairu si nd'est coitau a pesai
Etymon
ctl., spn.
cuytar, coytar
Translations
French
se hâter
English
to hurry up
Spanish
apresurarse
Italian
affrettarsi,
spicciarsi
German
sich beeilen.
coidàle , nm: coitale,
cubidale,
cuidale,
cuitale Definition
in sa carena, s'annoigadórgiu in sa mesania de su bratzu
Synonyms e antonyms
cuidu
Sentences
fit cun benujos e coidales iscalaviados ◊ bene sétidu in sa cadrea, arrambat sos cuidales a sa mesa ◊ s'at issaponatu su tzucru e sos bratzos fintzas a sos cuitales
Scientific Terminology
crn
Etymon
ltn.
cubitale(m)
Translations
French
coude
English
elbow
Spanish
codo
Italian
gómito
German
Ellbogen.
coidànas , nf pl Definition matzos de funighedhas curtzas, o marredhas, infrochitadas cun orrughedhos de drapu de vàrios colores, chi is carradores po gala ponent a is odrinagos acanta a is origas de is boes candho portant gente a carru iscrobetu o a traca a una festa Synonyms e antonyms cordonera.
coidànu codiànu
coidàu , pps, nm: cuitau Definition de coidai; pentzamentu, presse de fàere is cosas Synonyms e antonyms coidade.
coidòre, coidòri , nm Definition nau de alegúmene, chi coet bene, cun facilidade; nau de ccn., chie coghinat, fintzes chie s'imbriagat fatuvatu, chi costumat a s’imbriagare Synonyms e antonyms coili 1, coxibi / cochineri / fegone, imbreacone, imbriagaciolu Etymon srd.
coidósu , agt: coirosu,
coitosu Definition
chi tenet coidu, presse, chi coitat, chi tenet coidau / tazu coitosu
Synonyms e antonyms
coidadosu,
contipizosu
| ctr.
bistentosu
Sentences
su massàgiu coidosu ammàniat sos trastos su manzanu chito ◊ ant fatu unu viazu coidosu ◊ sias coidosu!
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
diligent,
prévenant
English
solicitous
Spanish
cuidadoso
Italian
solèrte
German
emsig.
cóidu 1 , nm Definition cossale de pedhe chi ponent po pòdere passare in logos de malesa craca, po no dhis púnghere o iscorriare su bestimentu Scientific Terminology bst.
coídu, cóidu , nm: coiru Definition
presse, pentzamentu, incuru de fàere sa cosa, de coitare / a coidu = impresse, fintzes chitzo
Synonyms e antonyms
coidade,
presse
| ctr.
descuidu
Sentences
dàdebbos coidu! ◊ mi ammancant is coidus tuus, o babbu, is anninnias, is istrúncius! ◊ si no ti das coidu dhu tzapas a sa coa!…
2.
ciai est a coidu e acudeus a allegai cun su giòmetro.
Etymon
srd.
Translations
French
diligence,
sollicitude
English
diligence
Spanish
cuidado
Italian
solèrzia
German
Emsigkeit.
coidúra cochidúra
coighína coichína
coighína 1 , nf: cuighina, cuichina Definition sa tzompa o cotzighina, sa parte de is arraighinas de una mata Synonyms e antonyms cossighina Sentences fit tzegu che coighina de chessa ◊ sos carvonajos comintzeint a bogare coighina ispatendhe a primu sas majas de sa chessa Scientific Terminology rbr Etymon srd.
coighinàdu , pps, agt: acoighinadu Definition chi at pigau cotura, chi at bufau a tropu de dhi pigare sa conca Synonyms e antonyms acogau, ammuscau, cotu, imbreacu.
coighinàre , vrb Definition pigare imbriaghera, bufare tropu cosas cun àrculu Synonyms e antonyms imbreacare Etymon srd.