A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

dàe! dà!

daellèa , nm Definition dae e lea, nau de unu chi costumat a giare sa cosa e luego apustis si che dha torrat a leare (ca no est seguru de su chi faet o ca si ndh’est pentiu); fintzes su fàere in custa manera / fàghere a su d. = fai a biri ca est donendidha, sa cosa, ma si ndi dha torrat a pigai Synonyms e antonyms andebeni, màmula, manlea Sentences essimindhelu, cudhu daellea: ti daet sa cosa e ti ndhe la torrat a leare deretu, no bi at de si fidare! Etymon srd.

daenànte, daennàntis , avb, prep, nm: addaenanti, dainanti, dainnantis, danantis, denante, denanti, denantis, diannanti, dienanti Definition sa bandha a ue unu (o una cosa) est abbaidandho; s'impreat fintzes coment’e númene, sa parte a cara a ue si abbàidat / a daennantis meu, tou, sou, nostru, bostru, issoro, o fintzes danantis mia, tua, sua = prus a innantis de a mimi, de tui, de issu e gai; in dainanti meu = ananti a mimi, ananti miu Synonyms e antonyms ainnanti, ananti | ctr. daesecus Sentences unu lèpore currenne mi colat in daennantis ◊ apenas si l'at bidu denante si l'at abbratzadu ◊ sa zente chi est denante intendhet totu ◊ so a diannanti tou 2. azis bidu cantu est denanti bostru sutzedidu? ◊ su fizu si est postu daenante a su babbu ◊ issu, istratzulau e brutu, si est ergunzau in dienanti de cudha pipia bene mudada (S.Carta)◊ l'isco ca l'at nadu in dainanti meu ◊ non vos depides acucare in dainnantis issoro!◊ at postu totu a diannanti sou 3. sas ancas de dainanti de un'animale, sa rodas de dainanti de una màchina Etymon srd. Translations French devant English in front (of), front Spanish delante Italian davanti German vorn, gegenüber, vor.

daepòsca dabòscas

dàere dàe 1

daesécus, daeségus , avb, prep: daisecus, daisegus, dasegus, dausegus, desegus, diesegus Definition apalas, s'ala contrària a ue unu (o una cosa) est abbaidandho; coment'e tempus inditat su passau / istare o èssere a daesegus de un'àteru = (nau de ccn.) èssere cunsiderau prus pagu, contare prus pagu; in daisegus meu, tou, sou, e gai Synonyms e antonyms acoacò, addaesegus, aissegus, incuadas, insegus | ctr. ananti, innanti Sentences su mundhu no torrat in daesecus! ◊ si podia torrare vinti annos a daisegus, tambene! ◊ a isse lu zughia in daisegus e no lu podia bídere ◊ dae dausegus sa mama altzaiat sa chintorza addopiada fatendhe finta de l'iscúdere ◊ custa brulla mi l'ant fata sos de daisegus ◊ a diesegus dhue fuit una cortiza ◊ ponidi in diesegus! 2. cussa cosa est in daisegus de domo ◊ si cuesit in diesegus de una punta ◊ cussa cosa est in dasegus de sa gianna ◊ neune si cheret a daesegus de un'àteru!◊ s'ómine est addainanti meu e deo so caminendhe in daisegus suo Etymon srd. Translations French derrière English behind Spanish detrás, atrás Italian diètro German hinten, hinter, nach.

dafetànu , nm: tafetanu* Definition tela cun inguentu Synonyms e antonyms achillo, cerotu, liga, sparadrapa.

dàga , nf Definition genia de arma, ispada curtza; a logos est fintzes una ferramenta po segare coment’e càvana, in su sartu / min. daghita; su pruine a segare a d. = a pillu grussu Surnames and Proverbs smb: Daga, Dagas Scientific Terminology rms.

dàgada , avb Synonyms e antonyms candho, dachi Sentences mi arridamu una fitixedha de pani e, dàgada mi dhu papamu, una trincada de piriciolu! ◊ dàgada càstiu su telegiornali andu e mi nci crocu Etymon srd.

dagànu , nm: deganu Definition genia de títulu chi si giaet a su canóligu prus antzianu Synonyms e antonyms decanu Translations French doyen English doyen Spanish deán Italian decano German Dekan.

dàghi dàchi

dagòne , nm: dajoni Definition gurtedhu mannu de giúghere in coghina o in macellu Synonyms e antonyms ispadinu Scientific Terminology ans Translations French coutelas English large knife Spanish daga Italian coltellàccio German großes Messer.

dài dàe

dài 1 dàe 1

dainànti, dainnàntis daenànte

daisécus, daiségus daesécus

dajòni dagòne

dàju , nm, agt: dàsiu, dàxiu Definition manera de fàere chentza presse; chi est sériu, in asséliu / avb. a dàsiu = addaju*, cun praxu, chentza presse Synonyms e antonyms dasiore 2. una note dàsia e de luna, crocau suta de s'ílighe mannu, su bentu surbandho mi allisaiat sa cara 3. cheret assentadu a daju a daju ◊ deo li rispondhia cun daju ◊ su molinalzu, solu su chi li falat in caltzones e subra (chi no est ignagnaria) a dàxiu a dàxiu l'iscútinat in domo (P.Casu).

dàli! , iscl Definition foedhu chi si narat po atzitzare a unu o un'animale po dhu fàere mòvere a fàere calecuna cosa Synonyms e antonyms ajó!, dà! Sentences dali, moídebbos ca ch'est tardu!

dàlia , nf Definition una genia de frore Scientific Terminology frs, Dahlia pinnata Translations French dahlia English dahlia Spanish dalia Italian dàlia German Dahlie, Georgine.