dàe! dà!
daellèa , nm Definition dae e lea, nau de unu chi costumat a giare sa cosa e luego apustis si che dha torrat a leare (ca no est seguru de su chi faet o ca si ndh’est pentiu); fintzes su fàere in custa manera / fàghere a su d. = fai a biri ca est donendidha, sa cosa, ma si ndi dha torrat a pigai Synonyms e antonyms andebeni, màmula, manlea Sentences essimindhelu, cudhu daellea: ti daet sa cosa e ti ndhe la torrat a leare deretu, no bi at de si fidare! Etymon srd.
daenànte, daennàntis , avb, prep, nm: addaenanti,
dainanti,
dainnantis,
danantis,
denante,
denanti,
denantis,
diannanti,
dienanti Definition
sa bandha a ue unu (o una cosa) est abbaidandho; s'impreat fintzes coment’e númene, sa parte a cara a ue si abbàidat / a daennantis meu, tou, sou, nostru, bostru, issoro, o fintzes danantis mia, tua, sua = prus a innantis de a mimi, de tui, de issu e gai; in dainanti meu = ananti a mimi, ananti miu
Synonyms e antonyms
ainnanti,
ananti
| ctr.
daesecus
Sentences
unu lèpore currenne mi colat in daennantis ◊ apenas si l'at bidu denante si l'at abbratzadu ◊ sa zente chi est denante intendhet totu ◊ so a diannanti tou
2.
azis bidu cantu est denanti bostru sutzedidu? ◊ su fizu si est postu daenante a su babbu ◊ issu, istratzulau e brutu, si est ergunzau in dienanti de cudha pipia bene mudada (S.Carta)◊ l'isco ca l'at nadu in dainanti meu ◊ non vos depides acucare in dainnantis issoro!◊ at postu totu a diannanti sou
3.
sas ancas de dainanti de un'animale, sa rodas de dainanti de una màchina
Etymon
srd.
Translations
French
devant
English
in front (of),
front
Spanish
delante
Italian
davanti
German
vorn,
gegenüber,
vor.
daepòsca dabòscas
dàere dàe 1
daesécus, daeségus , avb, prep: daisecus,
daisegus,
dasegus,
dausegus,
desegus,
diesegus Definition
apalas, s'ala contrària a ue unu (o una cosa) est abbaidandho; coment'e tempus inditat su passau / istare o èssere a daesegus de un'àteru = (nau de ccn.) èssere cunsiderau prus pagu, contare prus pagu; in daisegus meu, tou, sou, e gai
Synonyms e antonyms
acoacò,
addaesegus,
aissegus,
incuadas,
insegus
| ctr.
ananti,
innanti
Sentences
su mundhu no torrat in daesecus! ◊ si podia torrare vinti annos a daisegus, tambene! ◊ a isse lu zughia in daisegus e no lu podia bídere ◊ dae dausegus sa mama altzaiat sa chintorza addopiada fatendhe finta de l'iscúdere ◊ custa brulla mi l'ant fata sos de daisegus ◊ a diesegus dhue fuit una cortiza ◊ ponidi in diesegus!
2.
cussa cosa est in daisegus de domo ◊ si cuesit in diesegus de una punta ◊ cussa cosa est in dasegus de sa gianna ◊ neune si cheret a daesegus de un'àteru!◊ s'ómine est addainanti meu e deo so caminendhe in daisegus suo
Etymon
srd.
Translations
French
derrière
English
behind
Spanish
detrás,
atrás
Italian
diètro
German
hinten,
hinter,
nach.
dafetànu , nm: tafetanu* Definition tela cun inguentu Synonyms e antonyms achillo, cerotu, liga, sparadrapa.
dàga , nf Definition genia de arma, ispada curtza; a logos est fintzes una ferramenta po segare coment’e càvana, in su sartu / min. daghita; su pruine a segare a d. = a pillu grussu Surnames and Proverbs smb: Daga, Dagas Scientific Terminology rms.
dàgada , avb Synonyms e antonyms candho, dachi Sentences mi arridamu una fitixedha de pani e, dàgada mi dhu papamu, una trincada de piriciolu! ◊ dàgada càstiu su telegiornali andu e mi nci crocu Etymon srd.
dagànu , nm: deganu Definition
genia de títulu chi si giaet a su canóligu prus antzianu
Synonyms e antonyms
decanu
Translations
French
doyen
English
doyen
Spanish
deán
Italian
decano
German
Dekan.
dàghi dàchi
dagòne , nm: dajoni Definition
gurtedhu mannu de giúghere in coghina o in macellu
Synonyms e antonyms
ispadinu
Scientific Terminology
ans
Translations
French
coutelas
English
large knife
Spanish
daga
Italian
coltellàccio
German
großes Messer.
dài dàe
dài 1 dàe 1
dainànti, dainnàntis daenànte
daisécus, daiségus daesécus
dajòni dagòne
dàju , nm, agt: dàsiu, dàxiu Definition manera de fàere chentza presse; chi est sériu, in asséliu / avb. a dàsiu = addaju*, cun praxu, chentza presse Synonyms e antonyms dasiore 2. una note dàsia e de luna, crocau suta de s'ílighe mannu, su bentu surbandho mi allisaiat sa cara 3. cheret assentadu a daju a daju ◊ deo li rispondhia cun daju ◊ su molinalzu, solu su chi li falat in caltzones e subra (chi no est ignagnaria) a dàxiu a dàxiu l'iscútinat in domo (P.Casu).
dàli! , iscl Definition foedhu chi si narat po atzitzare a unu o un'animale po dhu fàere mòvere a fàere calecuna cosa Synonyms e antonyms ajó!, dà! Sentences dali, moídebbos ca ch'est tardu!