A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

dàe! dà!

daellèa , nm Definizione dae e lea, nau de unu chi costumat a giare sa cosa e luego apustis si che dha torrat a leare (ca no est seguru de su chi faet o ca si ndh’est pentiu); fintzes su fàere in custa manera / fàghere a su d. = fai a biri ca est donendidha, sa cosa, ma si ndi dha torrat a pigai Sinonimi e contrari andebeni, màmula, manlea Frasi essimindhelu, cudhu daellea: ti daet sa cosa e ti ndhe la torrat a leare deretu, no bi at de si fidare! Etimo srd.

daenànte, daennàntis , avb, prep, nm: addaenanti, dainanti, dainnantis, danantis, denante, denanti, denantis, diannanti, dienanti Definizione sa bandha a ue unu (o una cosa) est abbaidandho; s'impreat fintzes coment’e númene, sa parte a cara a ue si abbàidat / a daennantis meu, tou, sou, nostru, bostru, issoro, o fintzes danantis mia, tua, sua = prus a innantis de a mimi, de tui, de issu e gai; in dainanti meu = ananti a mimi, ananti miu Sinonimi e contrari ainnanti, ananti | ctr. daesecus Frasi unu lèpore currenne mi colat in daennantis ◊ apenas si l'at bidu denante si l'at abbratzadu ◊ sa zente chi est denante intendhet totu ◊ so a diannanti tou 2. azis bidu cantu est denanti bostru sutzedidu? ◊ su fizu si est postu daenante a su babbu ◊ issu, istratzulau e brutu, si est ergunzau in dienanti de cudha pipia bene mudada (S.Carta)◊ l'isco ca l'at nadu in dainanti meu ◊ non vos depides acucare in dainnantis issoro!◊ at postu totu a diannanti sou 3. sas ancas de dainanti de un'animale, sa rodas de dainanti de una màchina Etimo srd. Traduzioni Francese devant Inglese in front (of), front Spagnolo delante Italiano davanti Tedesco vorn, gegenüber, vor.

daepòsca dabòscas

dàere dàe 1

daesécus, daeségus , avb, prep: daisecus, daisegus, dasegus, dausegus, desegus, diesegus Definizione apalas, s'ala contrària a ue unu (o una cosa) est abbaidandho; coment'e tempus inditat su passau / istare o èssere a daesegus de un'àteru = (nau de ccn.) èssere cunsiderau prus pagu, contare prus pagu; in daisegus meu, tou, sou, e gai Sinonimi e contrari acoacò, addaesegus, aissegus, incuadas, insegus | ctr. ananti, innanti Frasi su mundhu no torrat in daesecus! ◊ si podia torrare vinti annos a daisegus, tambene! ◊ a isse lu zughia in daisegus e no lu podia bídere ◊ dae dausegus sa mama altzaiat sa chintorza addopiada fatendhe finta de l'iscúdere ◊ custa brulla mi l'ant fata sos de daisegus ◊ a diesegus dhue fuit una cortiza ◊ ponidi in diesegus! 2. cussa cosa est in daisegus de domo ◊ si cuesit in diesegus de una punta ◊ cussa cosa est in dasegus de sa gianna ◊ neune si cheret a daesegus de un'àteru!◊ s'ómine est addainanti meu e deo so caminendhe in daisegus suo Etimo srd. Traduzioni Francese derrière Inglese behind Spagnolo detrás, atrás Italiano diètro Tedesco hinten, hinter, nach.

dafetànu , nm: tafetanu* Definizione tela cun inguentu Sinonimi e contrari achillo, cerotu, liga, sparadrapa.

dàga , nf Definizione genia de arma, ispada curtza; a logos est fintzes una ferramenta po segare coment’e càvana, in su sartu / min. daghita; su pruine a segare a d. = a pillu grussu Cognomi e Proverbi smb: Daga, Dagas Terminologia scientifica rms.

dàgada , avb Sinonimi e contrari candho, dachi Frasi mi arridamu una fitixedha de pani e, dàgada mi dhu papamu, una trincada de piriciolu! ◊ dàgada càstiu su telegiornali andu e mi nci crocu Etimo srd.

dagànu , nm: deganu Definizione genia de títulu chi si giaet a su canóligu prus antzianu Sinonimi e contrari decanu Traduzioni Francese doyen Inglese doyen Spagnolo deán Italiano decano Tedesco Dekan.

dàghi dàchi

dagòne , nm: dajoni Definizione gurtedhu mannu de giúghere in coghina o in macellu Sinonimi e contrari ispadinu Terminologia scientifica ans Traduzioni Francese coutelas Inglese large knife Spagnolo daga Italiano coltellàccio Tedesco großes Messer.

dài dàe

dài 1 dàe 1

dainànti, dainnàntis daenànte

daisécus, daiségus daesécus

dajòni dagòne

dàju , nm, agt: dàsiu, dàxiu Definizione manera de fàere chentza presse; chi est sériu, in asséliu / avb. a dàsiu = addaju*, cun praxu, chentza presse Sinonimi e contrari dasiore 2. una note dàsia e de luna, crocau suta de s'ílighe mannu, su bentu surbandho mi allisaiat sa cara 3. cheret assentadu a daju a daju ◊ deo li rispondhia cun daju ◊ su molinalzu, solu su chi li falat in caltzones e subra (chi no est ignagnaria) a dàxiu a dàxiu l'iscútinat in domo (P.Casu).

dàli! , iscl Definizione foedhu chi si narat po atzitzare a unu o un'animale po dhu fàere mòvere a fàere calecuna cosa Sinonimi e contrari ajó!, dà! Frasi dali, moídebbos ca ch'est tardu!

dàlia , nf Definizione una genia de frore Terminologia scientifica frs, Dahlia pinnata Traduzioni Francese dahlia Inglese dahlia Spagnolo dalia Italiano dàlia Tedesco Dahlie, Georgine.