A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

dàe! dà!

daellèa , nm Definitzione dae e lea, nau de unu chi costumat a giare sa cosa e luego apustis si che dha torrat a leare (ca no est seguru de su chi faet o ca si ndh’est pentiu); fintzes su fàere in custa manera / fàghere a su d. = fai a biri ca est donendidha, sa cosa, ma si ndi dha torrat a pigai Sinònimos e contràrios andebeni, màmula, manlea Frases essimindhelu, cudhu daellea: ti daet sa cosa e ti ndhe la torrat a leare deretu, no bi at de si fidare! Ètimu srd.

daenànte, daennàntis , avb, prep, nm: addaenanti, dainanti, dainnantis, danantis, denante, denanti, denantis, diannanti, dienanti Definitzione sa bandha a ue unu (o una cosa) est abbaidandho; s'impreat fintzes coment’e númene, sa parte a cara a ue si abbàidat / a daennantis meu, tou, sou, nostru, bostru, issoro, o fintzes danantis mia, tua, sua = prus a innantis de a mimi, de tui, de issu e gai; in dainanti meu = ananti a mimi, ananti miu Sinònimos e contràrios ainnanti, ananti | ctr. daesecus Frases unu lèpore currenne mi colat in daennantis ◊ apenas si l'at bidu denante si l'at abbratzadu ◊ sa zente chi est denante intendhet totu ◊ so a diannanti tou 2. azis bidu cantu est denanti bostru sutzedidu? ◊ su fizu si est postu daenante a su babbu ◊ issu, istratzulau e brutu, si est ergunzau in dienanti de cudha pipia bene mudada (S.Carta)◊ l'isco ca l'at nadu in dainanti meu ◊ non vos depides acucare in dainnantis issoro!◊ at postu totu a diannanti sou 3. sas ancas de dainanti de un'animale, sa rodas de dainanti de una màchina Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu devant Ingresu in front (of), front Ispagnolu delante Italianu davanti Tedescu vorn, gegenüber, vor.

daepòsca dabòscas

dàere dàe 1

daesécus, daeségus , avb, prep: daisecus, daisegus, dasegus, dausegus, desegus, diesegus Definitzione apalas, s'ala contrària a ue unu (o una cosa) est abbaidandho; coment'e tempus inditat su passau / istare o èssere a daesegus de un'àteru = (nau de ccn.) èssere cunsiderau prus pagu, contare prus pagu; in daisegus meu, tou, sou, e gai Sinònimos e contràrios acoacò, addaesegus, aissegus, incuadas, insegus | ctr. ananti, innanti Frases su mundhu no torrat in daesecus! ◊ si podia torrare vinti annos a daisegus, tambene! ◊ a isse lu zughia in daisegus e no lu podia bídere ◊ dae dausegus sa mama altzaiat sa chintorza addopiada fatendhe finta de l'iscúdere ◊ custa brulla mi l'ant fata sos de daisegus ◊ a diesegus dhue fuit una cortiza ◊ ponidi in diesegus! 2. cussa cosa est in daisegus de domo ◊ si cuesit in diesegus de una punta ◊ cussa cosa est in dasegus de sa gianna ◊ neune si cheret a daesegus de un'àteru!◊ s'ómine est addainanti meu e deo so caminendhe in daisegus suo Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu derrière Ingresu behind Ispagnolu detrás, atrás Italianu diètro Tedescu hinten, hinter, nach.

dafetànu , nm: tafetanu* Definitzione tela cun inguentu Sinònimos e contràrios achillo, cerotu, liga, sparadrapa.

dàga , nf Definitzione genia de arma, ispada curtza; a logos est fintzes una ferramenta po segare coment’e càvana, in su sartu / min. daghita; su pruine a segare a d. = a pillu grussu Sambenados e Provèrbios smb: Daga, Dagas Terminologia iscientìfica rms.

dàgada , avb Sinònimos e contràrios candho, dachi Frases mi arridamu una fitixedha de pani e, dàgada mi dhu papamu, una trincada de piriciolu! ◊ dàgada càstiu su telegiornali andu e mi nci crocu Ètimu srd.

dagànu , nm: deganu Definitzione genia de títulu chi si giaet a su canóligu prus antzianu Sinònimos e contràrios decanu Tradutziones Frantzesu doyen Ingresu doyen Ispagnolu deán Italianu decano Tedescu Dekan.

dàghi dàchi

dagòne , nm: dajoni Definitzione gurtedhu mannu de giúghere in coghina o in macellu Sinònimos e contràrios ispadinu Terminologia iscientìfica ans Tradutziones Frantzesu coutelas Ingresu large knife Ispagnolu daga Italianu coltellàccio Tedescu großes Messer.

dài dàe

dài 1 dàe 1

dainànti, dainnàntis daenànte

daisécus, daiségus daesécus

dajòni dagòne

dàju , nm, agt: dàsiu, dàxiu Definitzione manera de fàere chentza presse; chi est sériu, in asséliu / avb. a dàsiu = addaju*, cun praxu, chentza presse Sinònimos e contràrios dasiore 2. una note dàsia e de luna, crocau suta de s'ílighe mannu, su bentu surbandho mi allisaiat sa cara 3. cheret assentadu a daju a daju ◊ deo li rispondhia cun daju ◊ su molinalzu, solu su chi li falat in caltzones e subra (chi no est ignagnaria) a dàxiu a dàxiu l'iscútinat in domo (P.Casu).

dàli! , iscl Definitzione foedhu chi si narat po atzitzare a unu o un'animale po dhu fàere mòvere a fàere calecuna cosa Sinònimos e contràrios ajó!, dà! Frases dali, moídebbos ca ch'est tardu!

dàlia , nf Definitzione una genia de frore Terminologia iscientìfica frs, Dahlia pinnata Tradutziones Frantzesu dahlia Ingresu dahlia Ispagnolu dalia Italianu dàlia Tedescu Dahlie, Georgine.