gurruliài , vrb Definition su si pesare a boghes, a gurrúlius, a órulos, a gúgulos (ma nau fintzes de sa bentre buida a murrúngiu) Synonyms e antonyms agruguai, agruinai, agrumiai, guluriai, orulare Sentences is canis fiant gurruliendi ◊ margiani gurrúliat su dolori 2. no portamus cosa de papai e sa brenti cumentzàt a gurruliai!
gurrúliu, gúrrulu , nm Definition
boghe de animale ma fintzes de gente po dolore o dispraxere mannu
Synonyms e antonyms
abélidu,
agrugu,
gruju,
órulu
Sentences
s'intendiat su gurrúliu ispantau de unu cani abbandonau
2.
is féminas prangendu dh'acumpàngiant a gúrrulus
Scientific Terminology
bga
Translations
French
hurlement
English
howl
Spanish
aullido
Italian
ululato
German
Heulen,
Geheul.
gurtédhu gortédhu
gurtezòne , nm Definition
una calidade de cicória areste, cicória burda bona a insalada
Scientific Terminology
rba, taraxacum officinale
Translations
French
dent-de-lion,
fausse chicorée
English
dandelion
Spanish
diente de león
Italian
taràssaco,
soffióne
German
Löwenzahn.
gurtíciu gortíciu
gurtizòne , nm Definition
genia de maladia de su trigu, trigu mortu o tabbachinu
Synonyms e antonyms
bruvurinu,
fogubíssimu,
fungubíssimu
Scientific Terminology
mld
Translations
French
nielle du blé
English
wheat blight
Spanish
caries o tizón del trigo
Italian
gólpe del grano
German
Steinbrand,
Schmierbrand.
gurtórju, gurtúgliu guntórzu
gurtuníu , nm: boturinu*, guturinu, gutoniu Definition camminu istrintu meda; in bidha, carrela istrinta, a bortas chentza essia Synonyms e antonyms àndara, gurgu, guturedhu, mòri Sentences fiat arróscia de circai is gurtunius cuaus chi sunt in su coru de dogna èsseri ◊ funt gurtunius iscuriosus ◊ arratza de gutoniu istrintu!… Scientific Terminology bdh.
gurturgínu , agt Definition de su gurtúrgiu / manicare a g. = cun allurpimentu, a isbrentadura.
gurtúrgiu, gurtúrju guntórzu
gúrtzaru , nm Synonyms e antonyms ghírtalu 1, ghírtzoru Scientific Terminology rba.
gurugliòne gulugliòne
gurulài , vrb Synonyms e antonyms urulare.
gurúle , nm Definition
buca de logu, tretu istrintu in mesu de duos montes, de duas puntas de monte
Scientific Terminology
slg
Etymon
srdn.
Translations
French
passage étroit entre deux montagnes
English
gorge
Spanish
desfiladero
Italian
góla tra i monti
German
Schlucht.
gúrulu , nm Synonyms e antonyms úrrulu.
gurútu , nm, nf: gútura,
gúturu Definition
su tretu de sa carena, a parte de fora e a parte de aintru, tra sa buca e su tzugu; carrela, orruga o camminu istrintedhu, badhigru istrintu; sa trumba de sa geminera / min. gurutinu = boturinu
Synonyms e antonyms
bilguzu,
bula,
búturu
/
caminu,
carrela,
àidu
Idioms
csn:
mela de su gúturu = su nodu, o figu, nughe de sa bula, annou de su tzugu o nú de su gúturu; sa canna de su gúturu = garguena; gúturu de monti = tretu astrintu a zisa de badhigru, coladorzu in mesu de duas puntas de monte; gúturu istrintu = nau de ccn., chi manighendhe ndhe sèberat carchi cosighedha prus a físsiu chi no pro bisonzu (es. su sèmene de sa ua)
Sentences
chi bolit papai e bufai apalas mias dh'at a arresci in su gúturu! ◊ no mi est arribbau mancu a su gúturu, de cantu fut pagu! ◊ pro ingurti custa cosa tocat a portai su gúturu che mainga de capotu!…
2.
sos gurutos in bidha fint bódios: no si bidiat ànima ◊ in sa cora aundi finiat su gúturu, Assunta fiat isciacuendu is pannus, in frúmini ◊ sos gurutos fint fatos a impredau ◊ nos poniamus a cúrrere a cantu potiamus in sos gurutinos de su vichinatu
Scientific Terminology
crn, bdh, slg
Etymon
ltn.
guttur
Translations
French
gorge,
sentier,
détroit
English
throat,
path
Spanish
garganta,
callejuela
Italian
góla,
vïòttolo strètto
German
Kehle,
enger Weg
gúrza gúrgia
gusàju , nm Definition
porru de angioni, genia de erba chi faet unu cambighedhu biancu, fine che sa chibudha tzeurrada, unu pagu a concutza in s'oru de is arraighinas, fògia unu pagu a triàngulu (in setzione), de fragu e sabore forte, bona fríssia cun oos o fintzes crua (a insalada puru)
Synonyms e antonyms
àpara,
porru
Scientific Terminology
rba, rbz, Allium triquetrum
Translations
French
ail à trois angles,
ail triquètre
English
allium triquetrum (grass)
Spanish
lágrimas de la Virgen
Italian
àglio angolare
German
Glöckchen-Lauch.
gusàle , nm Definition genia de gana, de volontade / leare, furriare su g. = passai sa ganas Synonyms e antonyms desizu, gana, grusàriu Sentences de cantu est fatu e lassadu mi leat su gusale de lu cumandhare! ◊ mi n'est seganne su gusale de annare a binza.
gusàre gosài 1