intíchiu, intícu , nm Definition gana de mossigare cosa tostada chi benit a is animales coment'e maladia; fintzes una genia de pispinidura, de tristura, de annicu, de malumore 2. e ita tenis, s'inticu, chi ses aici tristu? Surnames and Proverbs smb: Inticcu, Inticu Scientific Terminology mld.
intíga , nf Definition capacidade de fàere cosa Synonyms e antonyms abbilidade, abbiléncia, abbilesa, capacidade Sentences no zughet s'intiga de si che pesare unu muru, de si semenare pagos ranos de laore, de si cosire unu traste ◊ a l'as zuta s'intiga… epuru bi l'as fata a mazare una criadura!
intígnere , vrb: intínghede,
intínghere,
intíngiri Definition
pigare o pònnere tinta, fàere de àteru colore; pònnere in lutu, bestire a dolu / pps. intintu
Synonyms e antonyms
illatare,
imbarjare,
tígnere
/
inlutai
Sentences
sos burdones sunt intinghendhe ◊ cussa fémina no acudit mancu a s'intínghere sos murros ◊ intinghendhe linna fipo balente cantu a su mastru ◊ dèu intíngiu sa lana cun su croxu de s'arenara ◊ ita ti at acucau, oi, ca intingis cussa genna?
2.
mucadoredhu cotu chi mi ant arregalau… dèu m'intíngiu totu si ti ndi andas sordau! ◊ mortu est maridu meu: como za mi l'intingo su zipone! ◊ si est intintu ca li est morta sa pobidha
Etymon
srd.
Translations
French
teindre
English
to dye
Spanish
teñir
Italian
tìngere
German
färben.
intilliàre , vrb Synonyms e antonyms abbirtiai, indeletare, ingeniai.
intilliéri , agt Definition chi s'intílliat, chi s'ingéniat Synonyms e antonyms ammaniosu, artigiosu, indelletosu, ingeniosu, inzeniache Etymon srd.
intilliósu , agt Definition chi s'intílliat, chi s'ingéniat Synonyms e antonyms indelletosu, ingeniosu, intillieri, inzeniache Etymon srd.
intílliu , nm Definition
capacidade de fàere, de imbentare, de s'ingeniare
Synonyms e antonyms
albítriu,
ingéniu
Etymon
srd.
Translations
French
ingéniosité
English
ingeniousness
Spanish
ingeniosidad
Italian
ingegnosità
German
Einfallsreichtum.
intíma , nf Definition
genia de órdine, ammonestu grae chi mescamente un'autoridade (o chie credet de pòdere cumandhare) giaet de fàere o de no fàere una cosa
Synonyms e antonyms
abertimentu,
addochimentu,
ammonestu,
atisbada,
avelténtzia,
consígiu,
intimatzioni
Sentences
chi emu portau pistola aici dh'emu rispostu a s'intima! ◊ si ti cheres sarvare, custu nàrrere ti servat de intima ◊ no intro in pagura mancu ca est morte tua intima mea! ◊ faghet sas cosas cun intimas e minetas ◊ su giugi dhi at mandau s'intima ◊ s'intima de su síndigu narat de no fuliai àliga a passiu (G.Mura)
Etymon
spn., ctl.
intima, entima
Translations
French
injonction,
notification,
sommation
English
notice,
injunction
Spanish
intimación
Italian
ingiunzióne,
notificazióne,
diffida
German
Befehl,
Zustellung,
Verwarnung.
intimàda , nf Synonyms e antonyms intima, intimatzioni Etymon srd.
intimadòri , agt, nm Definition chi o chie faet s'intima Etymon srd.
intimài, intimàre , vrb Definition
mandhare, betare, fàere s'intima, proibbire, ordinare o ammeletzare calecuna o cun calecuna cosa
Synonyms e antonyms
impònnere
Sentences
sos bentos divididos totu si sunt unidos pro mi intimare gherra! (G.Congiu)◊ pariant fatèndhelu a dispetu su mi intimare gai sos muschetes! ◊ Gesús dh'iat intimau: Citidí e bessi luegu de cust'ómini! ◊ si ti devo cosa, intima, za che at cuntziliadore!
Translations
French
sommer (dr.),
notifier,
mettre en demeure
English
to order,
to warn
Spanish
intimar
Italian
intimare,
notificare,
diffidare
German
zustellen,
auffordern.
intimidàde , nf Definition su èssere íntimu, díligu, apartau, nau de unu cumportamentu, de unu fàere chi no deghet a dhu giare a bíere.
intimòre intemòre
intimoriàre , vrb Definition pònnere timoria, fàere a tímere Synonyms e antonyms intimorigiai Sentences intimoriados dai s'ojada fea de su mere, ponzeint a mente 2. su pisedhu, bidendhe su babbu afruscadu ca aiat istentadu, fit intimoriadu.
intimorigiài , vrb: intimorillai,
intimorizai,
intimorizare Definition
pònnere timoria, fàere a tímere: prnl., tímere
Synonyms e antonyms
apantejare,
apramare,
asciustrare,
aterrighinare,
atimorigiai,
intimoriare
Sentences
intimorígiant sa genti cun sonus de cadenas e cun itzérrius ◊ comenti at inténdiu a issu si est intimorigiau
2.
biendi iscurighendi a mesudí chini no nd'iat a èssi intimorigiau?
Translations
French
effrayer
English
to intimidate
Spanish
atemorizar
Italian
intimorire
German
veränstigen.
intimorigiàu , pps Definition de intimorigiai, chi est timendho Synonyms e antonyms intimorigiu 2. est intimorillau de torrai a biri su meri.
intimorigíu , agt Definition chi est coment'e timendho Synonyms e antonyms intimorigiau Sentences intimorigius e merevillaus si narànt s'unu cun s'atru: Ma chini est, issu? Etymon srd.
intimorillài intimorigiài
intimoríre , vrb Synonyms e antonyms intimoriare, intimorigiai.