intíchiu, intícu , nm Definizione gana de mossigare cosa tostada chi benit a is animales coment'e maladia; fintzes una genia de pispinidura, de tristura, de annicu, de malumore 2. e ita tenis, s'inticu, chi ses aici tristu? Cognomi e Proverbi smb: Inticcu, Inticu Terminologia scientifica mld.
intíga , nf Definizione capacidade de fàere cosa Sinonimi e contrari abbilidade, abbiléncia, abbilesa, capacidade Frasi no zughet s'intiga de si che pesare unu muru, de si semenare pagos ranos de laore, de si cosire unu traste ◊ a l'as zuta s'intiga… epuru bi l'as fata a mazare una criadura!
intígnere , vrb: intínghede,
intínghere,
intíngiri Definizione
pigare o pònnere tinta, fàere de àteru colore; pònnere in lutu, bestire a dolu / pps. intintu
Sinonimi e contrari
illatare,
imbarjare,
tígnere
/
inlutai
Frasi
sos burdones sunt intinghendhe ◊ cussa fémina no acudit mancu a s'intínghere sos murros ◊ intinghendhe linna fipo balente cantu a su mastru ◊ dèu intíngiu sa lana cun su croxu de s'arenara ◊ ita ti at acucau, oi, ca intingis cussa genna?
2.
mucadoredhu cotu chi mi ant arregalau… dèu m'intíngiu totu si ti ndi andas sordau! ◊ mortu est maridu meu: como za mi l'intingo su zipone! ◊ si est intintu ca li est morta sa pobidha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
teindre
Inglese
to dye
Spagnolo
teñir
Italiano
tìngere
Tedesco
färben.
intilliàre , vrb Sinonimi e contrari abbirtiai, indeletare, ingeniai.
intilliéri , agt Definizione chi s'intílliat, chi s'ingéniat Sinonimi e contrari ammaniosu, artigiosu, indelletosu, ingeniosu, inzeniache Etimo srd.
intilliósu , agt Definizione chi s'intílliat, chi s'ingéniat Sinonimi e contrari indelletosu, ingeniosu, intillieri, inzeniache Etimo srd.
intílliu , nm Definizione
capacidade de fàere, de imbentare, de s'ingeniare
Sinonimi e contrari
albítriu,
ingéniu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ingéniosité
Inglese
ingeniousness
Spagnolo
ingeniosidad
Italiano
ingegnosità
Tedesco
Einfallsreichtum.
intíma , nf Definizione
genia de órdine, ammonestu grae chi mescamente un'autoridade (o chie credet de pòdere cumandhare) giaet de fàere o de no fàere una cosa
Sinonimi e contrari
abertimentu,
addochimentu,
ammonestu,
atisbada,
avelténtzia,
consígiu,
intimatzioni
Frasi
chi emu portau pistola aici dh'emu rispostu a s'intima! ◊ si ti cheres sarvare, custu nàrrere ti servat de intima ◊ no intro in pagura mancu ca est morte tua intima mea! ◊ faghet sas cosas cun intimas e minetas ◊ su giugi dhi at mandau s'intima ◊ s'intima de su síndigu narat de no fuliai àliga a passiu (G.Mura)
Etimo
spn., ctl.
intima, entima
Traduzioni
Francese
injonction,
notification,
sommation
Inglese
notice,
injunction
Spagnolo
intimación
Italiano
ingiunzióne,
notificazióne,
diffida
Tedesco
Befehl,
Zustellung,
Verwarnung.
intimàda , nf Sinonimi e contrari intima, intimatzioni Etimo srd.
intimadòri , agt, nm Definizione chi o chie faet s'intima Etimo srd.
intimài, intimàre , vrb Definizione
mandhare, betare, fàere s'intima, proibbire, ordinare o ammeletzare calecuna o cun calecuna cosa
Sinonimi e contrari
impònnere
Frasi
sos bentos divididos totu si sunt unidos pro mi intimare gherra! (G.Congiu)◊ pariant fatèndhelu a dispetu su mi intimare gai sos muschetes! ◊ Gesús dh'iat intimau: Citidí e bessi luegu de cust'ómini! ◊ si ti devo cosa, intima, za che at cuntziliadore!
Traduzioni
Francese
sommer (dr.),
notifier,
mettre en demeure
Inglese
to order,
to warn
Spagnolo
intimar
Italiano
intimare,
notificare,
diffidare
Tedesco
zustellen,
auffordern.
intimidàde , nf Definizione su èssere íntimu, díligu, apartau, nau de unu cumportamentu, de unu fàere chi no deghet a dhu giare a bíere.
intimòre intemòre
intimoriàre , vrb Definizione pònnere timoria, fàere a tímere Sinonimi e contrari intimorigiai Frasi intimoriados dai s'ojada fea de su mere, ponzeint a mente 2. su pisedhu, bidendhe su babbu afruscadu ca aiat istentadu, fit intimoriadu.
intimorigiài , vrb: intimorillai,
intimorizai,
intimorizare Definizione
pònnere timoria, fàere a tímere: prnl., tímere
Sinonimi e contrari
apantejare,
apramare,
asciustrare,
aterrighinare,
atimorigiai,
intimoriare
Frasi
intimorígiant sa genti cun sonus de cadenas e cun itzérrius ◊ comenti at inténdiu a issu si est intimorigiau
2.
biendi iscurighendi a mesudí chini no nd'iat a èssi intimorigiau?
Traduzioni
Francese
effrayer
Inglese
to intimidate
Spagnolo
atemorizar
Italiano
intimorire
Tedesco
veränstigen.
intimorigiàu , pps Definizione de intimorigiai, chi est timendho Sinonimi e contrari intimorigiu 2. est intimorillau de torrai a biri su meri.
intimorigíu , agt Definizione chi est coment'e timendho Sinonimi e contrari intimorigiau Frasi intimorigius e merevillaus si narànt s'unu cun s'atru: Ma chini est, issu? Etimo srd.
intimorillài intimorigiài
intimoríre , vrb Sinonimi e contrari intimoriare, intimorigiai.