ibbadhinaméntu , nm: imbadhinamentu,
irbadhinamentu Definizione
furriamentu de conca de si pàrrere orruendho o chi siat girandho su logu, illuinu, nau fintzes in su sensu de no èssere cumprendhendho, confusione
Sinonimi e contrari
abbadhinamentu,
abbatzinamentu,
ammolighinadura,
badhinedha,
badhinzu,
batzinu 1,
imbàdhinu,
imbatzinamentu,
insimíngiu,
sbollinu,
tzuntzurrina
Frasi
sa gania disizosa de su càntigu e s'irbadhinamentu de sa cursa che li fint pigados a conca ◊ so a irbadhinamentu: mi est zirendhe totu su logu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vertige,
tournis
Inglese
dizziness,
staggers
Spagnolo
vértigo
Italiano
capogiro,
capostórno
Tedesco
Schwindel.
ibbadhinàre , vrb: ilbadhinare, ilbanninare, imbadhinare, irbadhinare Definizione fàere a furriamentos de conca, a illuinu, de pàrrere totu su logu girandho, nau fintzes in su sensu de no èssere cumprendhendho Sinonimi e contrari abbadhinare, abbatzinare, ammolighinare, atambainare, imbadhainari, imbatzinare, ingadhinae, scimingiai Frasi lampos chi imbadhinant sos ojos ◊ su profumu de sos fiores imbadhinat sos poetes…◊ mi pariat chi unu profumu mi fit imbadhinandhe ◊ s'àinu beniat mascaradu pro no s'ilbanninare moliandhe 2. cussu est ibbadhinannosi! Etimo srd.
ibbadhinàu , pps, agt: imbadhinadu Definizione de ibbadhinare Sinonimi e contrari iscimingiau, istontorronau / cdh. abbadhinatu 2. apenas ilgiuntu ruet imbadhinadu.
ibbàdu , agt Definizione tostu mannu, tostau meda; nau in cobertantza de unu, chi si credet meda, chi ndh’est cuntentone, coment’e a bàntidu; chi est cuntentu, chi tenet ibba Sinonimi e contrari tostadu / chíbbalu, impompadu 2. curret che prudheru ibbadu ◊ sos nebodes si ndhe tenent ibbados e mannos, de s'ajaju, ca at fatu chentu e chimbe annos Cognomi e Proverbi smb: Ibbadu.
ibbagàda , nf Definizione su ibbagare, imbuidada, ma fintzes cropu, iscutulada 2. dhi apo iscutu unas cantas ibbagadas e n’est calau a terra coment'e una pira cota (G.Locci).
ibbagadúra , nf Definizione su ibbagare, su imbuidare sa cosa de un'istrégiu a betadura, a isciusciadura Sinonimi e contrari illichidadura, irbodiadura Etimo srd.
ibbagàre , vrb: irvagare, irbagare Definizione imbuidare un'istrégiu (o àteru deasi) leandhondhe (fintzes a betadura) su chi dhu'est aintru Sinonimi e contrari illichidare, irbacare*, sbuidai Frasi sa padedha, pro l'irbagare, l'irfundhat! ◊ s'ibbagat sa cosa de un'istrégiu a s'àteru ◊ sa castagna canno est cota si ne ibbagat a un'istérgiu.
ibbagliàdu , pps, agt: irballau Definizione
de ibbagliare; chi no est giustu, no est fatu comente tocat
Sinonimi e contrari
arradu,
fadhidu
| ctr.
giustu
Traduzioni
Francese
erroné
Inglese
wrong
Spagnolo
equivocado
Italiano
errato,
erròneo
Tedesco
falsch.
ibbagliàre , vrb: ibballiare,
ilballiare,
imbagliare,
imballiare 1,
irbagliae,
irbagliai,
irbagliare,
irballare,
isbagliai,
isbagliare,
isballiai,
isballiare,
sbagliai Definizione
fàere sa cosa male, de no torrare paris cun sa beridade o cun su giustu o cun su chi andhat bene / mi so irballadu = mi so fadhidu, apo irballadu
Sinonimi e contrari
fadhie,
ifartire,
irbagiare,
isdeinare
| ctr.
ingertai
Frasi
bae e chilca cantos annos si agatat custu letu: si no m'imbàglio fit de nonnumannu ◊ vi cheret pacu e nudha a s'irbagliare ◊ isbàgliat fintzas su predi nendi sa missa ◊ so cumbintu chi at imbagliadu caminu ◊ donzunu est suzetu a irballare ◊ mih chi as imballiadu domo! ◊ cussu si l'at irbagliata mannu e longu cantu est! ◊ apo ibballiau po no cumprènnede
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
se tromper
Inglese
to mistake
Spagnolo
equivocarse
Italiano
sbagliare
Tedesco
irren (sich).
ibbaidòre , agt, nm: isbaidore Definizione
chi o chie est avesu a perdimentare sa cosa
Sinonimi e contrari
isperditziau,
istrubberi,
spagaceri,
sperdicieri,
stragioni
| ctr.
arreguadori,
straviadori
Frasi
aurradore de sa chijina e isbaidore de sa farina ◊ sos ibbaidores no ndhe faghent de domo!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gaspilleur
Inglese
wasteful,
waster
Spagnolo
despilfarrador
Italiano
sciupóne
Tedesco
Verschwender.
ibbàidu , agt: irbàidu,
isbàidu Definizione
chi no est faendho nudha, no est serbendho, no est impreau trebballandho
Sinonimi e contrari
disocupadu,
irgaitzu,
isbaidu,
líchidu 1
| ctr.
afainadu,
afracoxau
Frasi
custa terra est isbàida ◊ chissai ite at a fàere po si campare, issu chi at bíviu sèmpere chentza fàere nudha, totu a s'ibbàida! (Deidda-Saderi)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fainéant,
vacant,
inoccupé
Inglese
idle,
vacant
Spagnolo
gandul,
desempleado
Italiano
scioperato,
vacante
Tedesco
arbeitslos.
ibbaldaràdu , agt Definizione
mannu meda, de cantidade manna meda
Sinonimi e contrari
ispantosu
Frasi
teniat una richesa ibbaldarada
Traduzioni
Francese
exorbitant
Inglese
amazing
Spagnolo
exorbitante
Italiano
sbalorditivo
Tedesco
außergewöhnlich.
ibbàldula , nf Definizione orrugu de terra coment’essit arandho (o marrandho) candho no est de bonu farigu ma tostada Sinonimi e contrari bàldile*, cheba, lea, léura.
ibballiàre ibbagliàre
ibbaloríe , vrb: irvalorire, isvalorire Definizione menguare o pèrdere de valore, de prétziu, de balia, de capacidades, de fortza / i. sos pentzamentos = lassare a pèrdere sos pidinos Sinonimi e contrari imbaratire / menguai | ctr. avalorai Frasi sa fémina est funtana de amore chi no isvalorit mai ◊ issu ischiat comente mi fàghere arríere e mi che fàghere ibbalorie su malumore (S.Firinu) 2. candho benit ómine antzianu de fortzas e vertudes s'isvalorit ◊ mi ch'est irvaloridu su cherbedhu: oe so babbu de tres fizos mannos chi mi cumandhant che unu pisedhu! Etimo itl. svalorire.
ibbàmbiu , nm: irbàmbiu Definizione
cosa chi narat o faghet chie zughet pagu zudíssiu, cosa, chistionu, peràulas de pagu contu, de paga sustàssia
Sinonimi e contrari
bambíghine,
ibéntiu,
illériu
Frasi
làssami sos irbàmbios: como bae e faghe sa cosa e poi ndhe amus a chistionare de su chi ses nendhe! ◊ ohi, làssami s'irbàmbiu, chi no so in chirca de zogos, como!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fadeur
Inglese
silliness
Spagnolo
sosería
Italiano
insulsàggine
Tedesco
Albernheit.
ibbamiàu , agt Definizione nau de ccn., chi est irbambiadu*, pagu sàbiu, pagu abbistu, iscioloriau Sinonimi e contrari arrembambiu, irbentiadu.
ibbandhàre , vrb Definizione essire de su camminu giustu, andhare de un'ala a s'àtera chentza arrennèscere a mantènnere sa filada; in cobertantza, pèrdere sa conca aifatu de calecuna cosa chi no andhat bene, essire de sa bona régula faendho male fintzes chentza ndh’èssere bene cumbintos Frasi sas cosas chi naraiat bastaiant po ti fàghere ibbandhare sos carvedhos.
ibbandhídu, ibbandhíu, ibbanníu , nm: ilbannidu, imbandhidu, irbandiu Definizione ómine bandhidandho Sinonimi e contrari bandhidu, foressidu, sbandiu Frasi is ibbandhidos sighint is bardanas e idorrobbatórios ◊ tiatia pragniat e cantàt po su pobidhu e po s'ibbanniu ◊ cussu est su brebu de is ibbannios (B.Liori)◊ s'ilgerru cun sa ghigna fea paret un'imbandhidu armadu de pugnale ◊ fui, custos depent èssere ilbandhios!
ibbàrcu , nm: irbarcu,
isbarcu Definizione
su lassare sa nave o s’aeroplanu a sa lómpia a su logu, su ndhe calare a terra de is viagiadores o de is cosas
Sinonimi e contrari
| ctr.
imbalcu
Frasi
a s'imbarcu e a s'irbarcu dae sa nave cussos sunt sempre in cue ◊ is guàrdias depiant èssi prontas po s'isbarcu de is cundennaus ◊ non mi cheria pèrdere cussu sentidu de irbarcu chi cada borta segherabo falandhe in s’iscaledha de sa nave
Traduzioni
Francese
débarquement
Inglese
landing
Spagnolo
desembarco
Italiano
sbarco
Tedesco
Ausschiffung.