A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

ibentíe, ibentíre, ibentíri , vrb Sinonimi e contrari arrepentire, impudare, penètere, penentire | ctr. allegraresindhe Frasi no ndh'at créfiu intèndhere de si cojuae, ma si ndh'at a èssere ibentia (T.Cau)◊ no seu ibentiu de su chi apu fatu ◊ no ti ndh'as a ibentire si pigas a mei! ◊ como est ibentiu e mi dhos torrat.

ibéntiu , nm: irbéntiu, isbéntiu Definizione cosa nada a isciolóriu, chentza cabu, de pagu sustàntzia; su èssere irbentiados, iscioloriaos, manera de fàere cun o chentza cunsideru, cun pagu cabu e pagu atentzione Sinonimi e contrari laredha, ibbàmbiu, isbentiúmine Frasi macu deretu est, cussu: petzi narat irbéntios! 2. cosa de nudha est, s'irbéntiu tou!… Etimo srd.

ibentulài, ibentullàe , vrb: irbentugliai, irbentulare, irbentuliare, irventallai, irventulare, irventulliare, isbentulai, isbentulare, sbentuai Definizione pigare bentu, tzantzigare o èssere tzantzigau po su bentu, fàere bentu (mòvere che ventàgliu, a iscutuladura) Sinonimi e contrari bolatzai, scentalliai / abentuai, afantallai, arrostai, imbentulare / iscutulare Frasi za irbentúliant, andhendhe in moto, cussos! ◊ za irbentúlias, oe, subra de sa cabertura cun custu bentu! ◊ si pesat custu bentu e comintzat a irbentuliare àrbules e prantones!… 2. intendhendho púligi e preugu is féminas si ndi pesant acamba irventallandu sa fardeta Etimo srd. Traduzioni Francese éventer Inglese to flutter Spagnolo orear, abanicarse Italiano sventolare Tedesco schwenken.

ibentullíu , agt Definizione chi est iscioloriau, nau de ccn., chi istat a lerédhias, naendho cosas de pagu contu Sinonimi e contrari abbaucadu, allabentau, laredhiau, irbentiadu | ctr. atinadu, cabosu Etimo srd.

iberiài ibeliàri

iberràda , nf: ierrada, ijerrada Definizione totu su tempus de su ierru, su fàere ierru Sinonimi e contrari | ctr. istiada Frasi in s'ierrada, in cudhus mericedhus fadiat frius e si allumaiat su fogu ◊ comente as a passare s'ierrada, pòberu sentza pane e sentza pannos! ◊ at fatu ierradas de istrasura, istadialis de fogu e de sciutori ◊ at fatu un'ijerrada mala Etimo srd. Traduzioni Francese hiver Inglese winter Spagnolo invernada Italiano invernata Tedesco Winterzeit.

iberradòrja, iberradórju , nf, nm: ierradórgiu, ierradorzu Definizione is pàsculos de s'ierru, logu inue faet a passare s'ierru Frasi sos pastores che sunt totu falaos a s'iberradorja Etimo srd.

iberràre , vrb: ierrae, ierrai, ierrare, ierrari, iverrare Definizione passare su tempus de s’ierru Sinonimi e contrari imbierrare, irzerrare Frasi iberrabat sa robbedha in su cunzau a cara a sole ◊ ierrastus is crabas in bàsciu ◊ a ierrae si andhat a logu caente, a Campidanu ◊ si agatàt cun su tziu in sartu de Goni po ierrai su bestiàmini Etimo srd. Traduzioni Francese hiverner, hiberner Inglese to winter Spagnolo invernar Italiano svernare Tedesco überwintern.

iberríle , agt: ierrile, irverrile, iverrile Definizione de ierru, chi faet o est naschiu in ierru Sinonimi e contrari berrile, gerrile | ctr. istadiale Frasi su bentu ierrile at isboetadu sas carrelas e sos gúturos ◊ sas abbas iverriles si sicant Etimo srd. Traduzioni Francese d'hiver Inglese wintry Spagnolo invernal Italiano invernale Tedesco winterlich, Winter…

ibérru , nm: ierru, igerru, ijerru, ilgerru, irverru, isverru, iverru, izerru, zerru Definizione de is bàtoro istagiones de s’annu, sa prus frida (in s’emisferu nord), candho is dies funt prus curtzas, de su 21 de nadale a su 20 de martzu Sinonimi e contrari | ctr. iltiu Modi di dire csn: in su grofu de s'i. = in su coro de su zerru, in mesu in mesu, candho faghet prus fritu, itl. in pièno invèrno; calai, intrare, passare, colare, essire s'i.; i. fritu, bonu, malu, sicu; passamentu de i. = su colare de su zerru Frasi candho torrat s'iberru sos purmones suos pejorant ◊ una die de iverru grussu fit nivanne ◊ tandho fia in maju, no che oe in tempus de ijerru ◊ ndi est calau s'ierru totu a una borta ◊ tandho sos isverros funint longos ◊ s'irverru passatu at fatu fritu meta ◊ massimamente in ilgerru pioet meda ◊ candho intrat s'izerru faghet fritu Terminologia scientifica tpc Etimo ltn. hibernum Traduzioni Francese hiver Inglese winter Spagnolo invierno Italiano invèrno Tedesco Winter.

ibertàre , vrb: abetai, ibetai, ibetare, imbetare, irbetare, irvetare, isbetare Definizione abbarrare o istare cun s’idea chi ccn. o calecuna cosa bèngiat, lompat, sigat; fintzes solu abbarrare Sinonimi e contrari abertai, aisetare, aispetare*, ispetare, obetai / abarrai, addurae, arreare Frasi no ibetes a fàghere iscuriu! ◊ fusti ibetanno su beranu ◊ est ibertandho s'ora de si crocare ◊ dae chie t'irvetas sa luche bides s'iscuru ◊ est irvetandhe paghe ◊ chine morit no irbetat ◊ is cuadhos ibertant s'isparu po partire ◊ isse m’isbetavat sèmpere ◊ ite ses ibetanno? ◊ irvetao un'àteru amicu 2. bentulanno su trigu treulau sa pàgia si ne annat e ibetat su ranu.

ibértu , nm: ibetu, ispetu, spetu Definizione su ibertare, su abbarrare o istare isperandho ccn. cosa / pèrdere s’ibetu de calecuna cosa = iscrere, no ispetare prus Sinonimi e contrari abetu, aisetu, irvetu, ispera Frasi seu artziau tantis bortas in s'ibetu de ti biri ◊ si su tempus càmbiat, tenimus bonu ispetu ◊ ite ibetu dhui at de benèssere? ◊ tue ses veru amparu e únicu ispetu ◊ no tengu prus ispetu de torrai ◊ s'annada no si presentat cun ibertu de budàntzia ◊ no dhue at ibetu de sanare Etimo srd.

ibetài, ibetàre ibertàre

ibétu ibértu

íbi íbe

ibileàu , agt Definizione chi est in apretu Sinonimi e contrari apretadu, dischissiau, ibbarionau, ilvariadu Frasi seu andendu in is orrugas, ibileau peri is àndalas de custu bacu mannu (G.Moi)◊ issu fiat ibileau totu, cricandho cussa picioca (L.Mura).

ibírru ibbírru

ibisuriàu , agt Definizione sbisuriu, a bisura lègia, chi no portat bisura de cristianu Sinonimi e contrari ibisuriu Frasi pubidhu miu trabballat in galleria e candu contóniat est fadiau coment'e una béstia, ibisuriau!

ibisuríu , agt Definizione chi est male andhau, guastu, de bisura lègia Sinonimi e contrari ibisuriau.

ibitài , vrb Definizione segare is bitas de su mascu, coment’e crastadura.