A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

ibboidàre , vrb: ibbuidare, ilboidare, imboidare, imbudiae, imbudiai, imbuidare, irbodiare, irboidare, irboitare, irbuitare, irvoidare, irvoidari, isbodiare, isboidare, sboriai Definizione bogare a fora su chi dhu’est aintru de unu logu, de una cosa, de un’istrégiu, fàere una cosa buida, andharesindhe lassandho su logu buidu, líbberu Sinonimi e contrari abbuidai, ilgavantare, illichidare, istuvare, istuvudare, vasiai | ctr. pienare Frasi at imboidadu sa cascita ◊ sa Sardigna l'ant imboidada de maigantas richesas, sos anzenos! ◊ isbodiade sas tassas pienas e pienade sas bódias! ◊ oe imboidamus su putu ◊ imbúdia una nue subra de su fogu! ◊ su bufóngiu meda at imbuidau is carradedhos ◊ aus ibbuidau sa bidha cun sa disterradura Etimo srd. Traduzioni Francese vider Inglese to empty Spagnolo vaciar Italiano svuotare Tedesco entleeren.

ibbortàre , vrb: ilvoltare, ilvortare, irbortae, irbortai, irbortare, irvortare, irvostare, irvotare, isboltare, isbortare, isvoltare, isvostare, ivoltare Definizione dare borta, cambiare bandha de un’andhóngiu, nau in su sensu de fàere una furriada, cambiare o fàere cambiare idea, decisione, cunditziones; giare istrobbu, fàere pèrdere tempus Sinonimi e contrari istorrai, istransire / conchinare / furriai, tramudai | ctr. cumbínchede Frasi cun promissas de pònnere indústrias sont ilvoltendhe sa zente dae campagna ◊ fit cojuendhe cun d-una bella giòvana ma sos parentes l'ant isboltadu ◊ innanti at detzisu e apustis si est isboltadu ◊ sa morte ebbia mi podet isboltare de mi cojare cun tegus! ◊ mi iais nau ca beniais ma bosi seis irbortaos ◊ su pitzinnu si est irvortatu e at cambiau in malu ◊ unu carabbineri at irvortau unu dellitu ◊ nche li fit incassatu in conca d'essire a bannitare e nessune fit reséssitu a l'irvortare 2. cussos chi leant a isvilu sos líbberos oe o cras s'isvoltant a àinos Etimo srd. Traduzioni Francese détourner, dissuader Inglese to dissuade, to change one's mind Spagnolo cambiar de idea, disuadir Italiano cambiare idèa, distògliere, dissuadére Tedesco abbringen, ablenken, abraten.

ibbregungiàu , agt Definizione nau de ccn., chi no sentit bregúngia nudha, faet is cosas a face manna candho no depet Sinonimi e contrari abbirgonzadu, caricotu, carietadu, discaradu, facimannu, ifrigonzidu, sfaciu | ctr. duritosu, birgonzosu Etimo srd. Traduzioni Francese impudent Inglese impudent Spagnolo descarado Italiano impudènte Tedesco unverschämt.

ibbregunzíu , agt: ilbrigunzidu Sinonimi e contrari ibregungiu Frasi sighi a cricare su tzilleri e ti ndhe as a acatare, ibbregunziu! Etimo srd.

ibbríchi , nm Sinonimi e contrari galiotu, malu, pistercu Frasi paritzos ibbrichis aiant tentadu de l'irrobbare ◊ zughiat unu sumbreri alivaladu dae candho sos ibbrichis bi che l'aiant imboladu in s'abbasantera.

ibbríxu , agt: irbrissu, isbrisu, isbrixu, sbrísciu Definizione unu chi no tenet nudha, póveru, chentza dinare; chi si ndh’essit a sa grussera / a s’ibbrixa = chentza istare duiddui, o a su pentza e torra Sinonimi e contrari brísciu, ispiantadu | ctr. bussanti Frasi chie si vantat issu de foedhos est irbrissu 2. una mama, poverita, chi che at colcadu sos fizos isbrixos, est cosendhe geuna a lughe de fogu (P.Casu) 3. a tale nada, rispondheit a s'ibbrixa: - "Arratza de domandha istrana!" Etimo itl.t sbricio Traduzioni Francese dépourvu Inglese penniless Spagnolo desprovisto Italiano sprovvisto Tedesco los, ohne.

ibbrodhiài , vrb rfl: isbrodhiai Definizione fàere calecuna cosa chentza dificurtade, bínchere is dificurtades a sa lestra Sinonimi e contrari sbodhicai, spodhai Etimo itl. Traduzioni Francese se débrouiller Inglese to extricate oneself Spagnolo desenredar Italiano districarsi, sbrogliarsi Tedesco sich entwirren, sich herausziehen.

ibbrotàre , vrb: imbrotare, irbrotare, isbrotare Definizione nau de is linnas, de is matas, su essire o bogare cambos noos; su naschire de calecuna cosa (fintzes de unu sentidu) Sinonimi e contrari brionire, brotai*, essire, nàschere Frasi dae ue ses irbrotadu, úmulu mannu? ◊ su beranu est torradu a ibbrotare 2. sos pensamentos ndhe imbrotant e si faghent a peràulas Etimo srd. Traduzioni Francese jaillir, naître Inglese to gush Spagnolo brotar Italiano scaturire Tedesco entspringen.

ibbrunúsciu , nm, avb: ilbrunúsciu, isbrenúsciu, isbrunúsciu Definizione cantidade de cosa, prus che àteru de papare, chi bastat po su necessàriu, pentzada coment’e cosa chi dhu’est (e no chi mancat)/ a s’ibbrunúsciu = a meda, a révudu, a brunúsciu, in bundhàssia Sinonimi e contrari consumu Frasi in cuss'isbrunúsciu de moralidade la binchiant sos furbos e sos ricos a dannu de sos pastores e de sos massajos (E.Giordano)◊ remonidu in s'órriu, su trigu fit prontu a si fàghere impreare pro sos isbrunúscios de sa família (G.Addis)◊ amus postu latuca ebbia po s'isbrunúsciu de domo e no ndhe podimus bèndhere 2. sos carros gàrrigos de merce fint a isbrunúsciu Traduzioni Francese besoins Inglese needs Spagnolo lo necesario Italiano fabbisógno Tedesco Bedarf.

íbbu , nm Definizione su tzugu grussu e tostau de su pegus de bulu, a parte de pitzu, nau prus che àteru de su mascu Frasi su trau zughet unu bellu ibbu ◊ su bitellu est comintzendhe a fàghere su ibbu Terminologia scientifica crn.

ibbucaciàu , agt, nm: irbucaciau, irbucatzau, sbucaciau Definizione iscoviadore, chi no agguantat su segretu; chi costumat a èssere de limba isfrenada, a nàrrere foedhos malos, paràulas grassas Sinonimi e contrari lendharzu / bassineri, porcariarzu / bucàciu, malefavedhau 2. ibbucaciada: a ringratziare ca ndhe dhi pedius, de su sorde suo! Etimo itl. Traduzioni Francese trivial Inglese vulgar Spagnolo grosero Italiano triviale Tedesco trivial.

ibbugiàre , vrb Definizione bogare su dinare de sa bussa (búgia), bogare o pònnere dinare po ccn. cosa Sinonimi e contrari isbusciare | ctr. imbusciai 2.

ibbuidàre ibboidàre

ibburridàre , vrb Definizione genia de isturridare chi faet su cuadhu.

ibbutonàre , vrb: ilbutonare, irbutonare, isbutonare, sbutonai Definizione bogare is butones de su trau po si ndhe bogare unu bestimentu chi ndhe portat o fintzes solu aperindhodhu; nau de is ogos de su matedu, isparare, bogare cambu nou Sinonimi e contrari iscanciai | ctr. abbutonai Frasi irbutona sa camisa, ca chentza irbutonare no ndh'essit! 2. de s'àlbure de s'amore isbutonada est sa sigunna gema! Traduzioni Francese déboutonner Inglese to unbutton Spagnolo desabrochar Italiano sbottonare Tedesco aufknöpfen.

íbe , avb: ibi, ive, ivi Definizione avb. de logu atesu de chie est foedhandho: a, in, da, de ibe; si narat fintzes in su sensu de aundi, inue Sinonimi e contrari innias | ctr. innoce Frasi est mancau dae ibe ◊ andhat a ibe a dimandhare cussizos ◊ a zeunare mi ndhe ghiro a ibe dae custos mortorjos?! ◊ tenes su corazu de artiare a ive? 2. sos rios si ghetant in mare ive perdent su durche e si picant su sale (G.Farris) Etimo ltn. ibi Traduzioni Francese là-bas Inglese there Spagnolo allá Italiano colà Tedesco dort.

ibecióngiu , nm Definizione trebballu chi si faet a sa bide segandhoche is cambos bècios (o in prus) e lassandho solu sa pértiga de pudare acabbandho s'ierru po bogare sa noa Frasi geo etotu fatzo ibecióngiu e pudadura (A.Flore).

ibeliàri , vrb: iberiai Definizione pèrdere s’atentzione, su si firmare de fàere atentzione Sinonimi e contrari avallai, ilbiliare*, isagherare / desogai, spreviai 2. su cuíndixi de austu, po si iberiai, si ndi funt andaus a logu de matedu e de àcua frisca.

ibéliu , nm: isbéliu, isbéliu, sbéliu Definizione su èssere pentzandho a su giogu, a s’ispassu, su portare sa conca aifatu de àteras cosas chentza fàere atentzione a su dovere, s’ispassu etotu Sinonimi e contrari arrecreu, avàgliaru, desogu, dirvagu, diveltimentu, giogu, irbelegu, ispàssiu Frasi cosas de ispantu in maris de lugori e cuncordu de prantas e gioghitus a isbéliu e gosu de su visitadori (C.Villasanta)◊ faghiat una vida retirada: s'únicu isbéliu chi teniat fit su zogu de sas cartas Etimo srd. Traduzioni Francese distraction Inglese amusement Spagnolo distracción Italiano distrazióne, svago Tedesco Zerstreuung.

ibentiàre , vrb: ilbentiare, irbentiare, ilventiare, irventiare, isbentiare, isvantiare, isventiare, sbentiai Definizione coment'e pèrdere bentu, pèrdere fragu, pèrdere sa fortza, s’efetu de s’àrculu (nau de is imbriagos puru), fintzes pigare ària, bentu Sinonimi e contrari iscoturare, istudinare, scexiai / bentiai, irvalorire, ispaporare / illeriare, irbasolare Frasi ti mandho a pistare giarra, gasi ibéntias!◊ una borta dau focu, a sa piatza li fachiant sas bentosas in costazos pro irbentiare ◊ impitat sèmpere ispíritu isventiadu pro cumpònnere sas drogas ◊ tupa s'ampulla de su binu ca sinono si che irbéntiat! ◊ pro lu fàghere isventiare, a s'imbriagu, che l'ant postu fora Etimo srd. Traduzioni Francese s'éventer, s'évaporer Inglese to lose scent (strenght), to evaporate, to fade (away) Spagnolo evaporarse Italiano svaporare Tedesco ausdunsten, verdunsten, verrauchen.