A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

ibboidàre , vrb: ibbuidare, ilboidare, imboidare, imbudiae, imbudiai, imbuidare, irbodiare, irboidare, irboitare, irbuitare, irvoidare, irvoidari, isbodiare, isboidare, sboriai Definition bogare a fora su chi dhu’est aintru de unu logu, de una cosa, de un’istrégiu, fàere una cosa buida, andharesindhe lassandho su logu buidu, líbberu Synonyms e antonyms abbuidai, ilgavantare, illichidare, istuvare, istuvudare, vasiai | ctr. pienare Sentences at imboidadu sa cascita ◊ sa Sardigna l'ant imboidada de maigantas richesas, sos anzenos! ◊ isbodiade sas tassas pienas e pienade sas bódias! ◊ oe imboidamus su putu ◊ imbúdia una nue subra de su fogu! ◊ su bufóngiu meda at imbuidau is carradedhos ◊ aus ibbuidau sa bidha cun sa disterradura Etymon srd. Translations French vider English to empty Spanish vaciar Italian svuotare German entleeren.

ibbortàre , vrb: ilvoltare, ilvortare, irbortae, irbortai, irbortare, irvortare, irvostare, irvotare, isboltare, isbortare, isvoltare, isvostare, ivoltare Definition dare borta, cambiare bandha de un’andhóngiu, nau in su sensu de fàere una furriada, cambiare o fàere cambiare idea, decisione, cunditziones; giare istrobbu, fàere pèrdere tempus Synonyms e antonyms istorrai, istransire / conchinare / furriai, tramudai | ctr. cumbínchede Sentences cun promissas de pònnere indústrias sont ilvoltendhe sa zente dae campagna ◊ fit cojuendhe cun d-una bella giòvana ma sos parentes l'ant isboltadu ◊ innanti at detzisu e apustis si est isboltadu ◊ sa morte ebbia mi podet isboltare de mi cojare cun tegus! ◊ mi iais nau ca beniais ma bosi seis irbortaos ◊ su pitzinnu si est irvortatu e at cambiau in malu ◊ unu carabbineri at irvortau unu dellitu ◊ nche li fit incassatu in conca d'essire a bannitare e nessune fit reséssitu a l'irvortare 2. cussos chi leant a isvilu sos líbberos oe o cras s'isvoltant a àinos Etymon srd. Translations French détourner, dissuader English to dissuade, to change one's mind Spanish cambiar de idea, disuadir Italian cambiare idèa, distògliere, dissuadére German abbringen, ablenken, abraten.

ibbregungiàu , agt Definition nau de ccn., chi no sentit bregúngia nudha, faet is cosas a face manna candho no depet Synonyms e antonyms abbirgonzadu, caricotu, carietadu, discaradu, facimannu, ifrigonzidu, sfaciu | ctr. duritosu, birgonzosu Etymon srd. Translations French impudent English impudent Spanish descarado Italian impudènte German unverschämt.

ibbregunzíu , agt: ilbrigunzidu Synonyms e antonyms ibregungiu Sentences sighi a cricare su tzilleri e ti ndhe as a acatare, ibbregunziu! Etymon srd.

ibbríchi , nm Synonyms e antonyms galiotu, malu, pistercu Sentences paritzos ibbrichis aiant tentadu de l'irrobbare ◊ zughiat unu sumbreri alivaladu dae candho sos ibbrichis bi che l'aiant imboladu in s'abbasantera.

ibbríxu , agt: irbrissu, isbrisu, isbrixu, sbrísciu Definition unu chi no tenet nudha, póveru, chentza dinare; chi si ndh’essit a sa grussera / a s’ibbrixa = chentza istare duiddui, o a su pentza e torra Synonyms e antonyms brísciu, ispiantadu | ctr. bussanti Sentences chie si vantat issu de foedhos est irbrissu 2. una mama, poverita, chi che at colcadu sos fizos isbrixos, est cosendhe geuna a lughe de fogu (P.Casu) 3. a tale nada, rispondheit a s'ibbrixa: - "Arratza de domandha istrana!" Etymon itl.t sbricio Translations French dépourvu English penniless Spanish desprovisto Italian sprovvisto German los, ohne.

ibbrodhiài , vrb rfl: isbrodhiai Definition fàere calecuna cosa chentza dificurtade, bínchere is dificurtades a sa lestra Synonyms e antonyms sbodhicai, spodhai Etymon itl. Translations French se débrouiller English to extricate oneself Spanish desenredar Italian districarsi, sbrogliarsi German sich entwirren, sich herausziehen.

ibbrotàre , vrb: imbrotare, irbrotare, isbrotare Definition nau de is linnas, de is matas, su essire o bogare cambos noos; su naschire de calecuna cosa (fintzes de unu sentidu) Synonyms e antonyms brionire, brotai*, essire, nàschere Sentences dae ue ses irbrotadu, úmulu mannu? ◊ su beranu est torradu a ibbrotare 2. sos pensamentos ndhe imbrotant e si faghent a peràulas Etymon srd. Translations French jaillir, naître English to gush Spanish brotar Italian scaturire German entspringen.

ibbrunúsciu , nm, avb: ilbrunúsciu, isbrenúsciu, isbrunúsciu Definition cantidade de cosa, prus che àteru de papare, chi bastat po su necessàriu, pentzada coment’e cosa chi dhu’est (e no chi mancat)/ a s’ibbrunúsciu = a meda, a révudu, a brunúsciu, in bundhàssia Synonyms e antonyms consumu Sentences in cuss'isbrunúsciu de moralidade la binchiant sos furbos e sos ricos a dannu de sos pastores e de sos massajos (E.Giordano)◊ remonidu in s'órriu, su trigu fit prontu a si fàghere impreare pro sos isbrunúscios de sa família (G.Addis)◊ amus postu latuca ebbia po s'isbrunúsciu de domo e no ndhe podimus bèndhere 2. sos carros gàrrigos de merce fint a isbrunúsciu Translations French besoins English needs Spanish lo necesario Italian fabbisógno German Bedarf.

íbbu , nm Definition su tzugu grussu e tostau de su pegus de bulu, a parte de pitzu, nau prus che àteru de su mascu Sentences su trau zughet unu bellu ibbu ◊ su bitellu est comintzendhe a fàghere su ibbu Scientific Terminology crn.

ibbucaciàu , agt, nm: irbucaciau, irbucatzau, sbucaciau Definition iscoviadore, chi no agguantat su segretu; chi costumat a èssere de limba isfrenada, a nàrrere foedhos malos, paràulas grassas Synonyms e antonyms lendharzu / bassineri, porcariarzu / bucàciu, malefavedhau 2. ibbucaciada: a ringratziare ca ndhe dhi pedius, de su sorde suo! Etymon itl. Translations French trivial English vulgar Spanish grosero Italian triviale German trivial.

ibbugiàre , vrb Definition bogare su dinare de sa bussa (búgia), bogare o pònnere dinare po ccn. cosa Synonyms e antonyms isbusciare | ctr. imbusciai 2.

ibbuidàre ibboidàre

ibburridàre , vrb Definition genia de isturridare chi faet su cuadhu.

ibbutonàre , vrb: ilbutonare, irbutonare, isbutonare, sbutonai Definition bogare is butones de su trau po si ndhe bogare unu bestimentu chi ndhe portat o fintzes solu aperindhodhu; nau de is ogos de su matedu, isparare, bogare cambu nou Synonyms e antonyms iscanciai | ctr. abbutonai Sentences irbutona sa camisa, ca chentza irbutonare no ndh'essit! 2. de s'àlbure de s'amore isbutonada est sa sigunna gema! Translations French déboutonner English to unbutton Spanish desabrochar Italian sbottonare German aufknöpfen.

íbe , avb: ibi, ive, ivi Definition avb. de logu atesu de chie est foedhandho: a, in, da, de ibe; si narat fintzes in su sensu de aundi, inue Synonyms e antonyms innias | ctr. innoce Sentences est mancau dae ibe ◊ andhat a ibe a dimandhare cussizos ◊ a zeunare mi ndhe ghiro a ibe dae custos mortorjos?! ◊ tenes su corazu de artiare a ive? 2. sos rios si ghetant in mare ive perdent su durche e si picant su sale (G.Farris) Etymon ltn. ibi Translations French là-bas English there Spanish allá Italian colà German dort.

ibecióngiu , nm Definition trebballu chi si faet a sa bide segandhoche is cambos bècios (o in prus) e lassandho solu sa pértiga de pudare acabbandho s'ierru po bogare sa noa Sentences geo etotu fatzo ibecióngiu e pudadura (A.Flore).

ibeliàri , vrb: iberiai Definition pèrdere s’atentzione, su si firmare de fàere atentzione Synonyms e antonyms avallai, ilbiliare*, isagherare / desogai, spreviai 2. su cuíndixi de austu, po si iberiai, si ndi funt andaus a logu de matedu e de àcua frisca.

ibéliu , nm: isbéliu, isbéliu, sbéliu Definition su èssere pentzandho a su giogu, a s’ispassu, su portare sa conca aifatu de àteras cosas chentza fàere atentzione a su dovere, s’ispassu etotu Synonyms e antonyms arrecreu, avàgliaru, desogu, dirvagu, diveltimentu, giogu, irbelegu, ispàssiu Sentences cosas de ispantu in maris de lugori e cuncordu de prantas e gioghitus a isbéliu e gosu de su visitadori (C.Villasanta)◊ faghiat una vida retirada: s'únicu isbéliu chi teniat fit su zogu de sas cartas Etymon srd. Translations French distraction English amusement Spanish distracción Italian distrazióne, svago German Zerstreuung.

ibentiàre , vrb: ilbentiare, irbentiare, ilventiare, irventiare, isbentiare, isvantiare, isventiare, sbentiai Definition coment'e pèrdere bentu, pèrdere fragu, pèrdere sa fortza, s’efetu de s’àrculu (nau de is imbriagos puru), fintzes pigare ària, bentu Synonyms e antonyms iscoturare, istudinare, scexiai / bentiai, irvalorire, ispaporare / illeriare, irbasolare Sentences ti mandho a pistare giarra, gasi ibéntias!◊ una borta dau focu, a sa piatza li fachiant sas bentosas in costazos pro irbentiare ◊ impitat sèmpere ispíritu isventiadu pro cumpònnere sas drogas ◊ tupa s'ampulla de su binu ca sinono si che irbéntiat! ◊ pro lu fàghere isventiare, a s'imbriagu, che l'ant postu fora Etymon srd. Translations French s'éventer, s'évaporer English to lose scent (strenght), to evaporate, to fade (away) Spanish evaporarse Italian svaporare German ausdunsten, verdunsten, verrauchen.