A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

làvra làbara

lavròdha , nf Definition lavra grussa, manna Etymon srd.

lavronàre larbonàre

lavròne , nm Definition terrenu aprontau po dhu arare Synonyms e antonyms nabroni*.

làvru làbru

làvru 1 làbara

lavrudhíu , agt Definition chi portat lavras chi essint meda a denanti, murrudu; nau de ccn. po ofesa, chi est a murru bocau, primau.

lavrúdu labrúdu

làvura làbara

lazàra, lazàre , nf Definition formighedha pitica, in colore de castàngia Synonyms e antonyms formica, formígula, lugiana 1 Scientific Terminology crp.

lazarédhu , nm Definition una genia de pane modhe grussu chi si faet po sa chida de domíniga de passionu (cida de Làzaru), coment'e acapiau a lobos de pasta etotu Scientific Terminology pne.

lazaròla , nf Definition genia de matighedha chi assimbígiat a su calàvrighe / l. de monte = (Sorbus aria), zenia de àrbure chi assemizat a sa superba (e a sa lazarola) e faghet una linna tosta meda Synonyms e antonyms zarola Scientific Terminology mt, Crataegus azarolus Translations French azerolier English azarola tree Spanish acerolo Italian lazzeruòlo German Azarole.

lazarólu , nm Definition ozaloru, ma nau in sensu genéricu de istrégiu Sentences lu faghet a bisura, su logu, cun cussos lazarolos brutos chi mi ndhe mintet in domo!…

lazaròne , nm Definition chie si cumportat male meda, malebortzedidu, cane de istrégiu Synonyms e antonyms argamile, ascamile, mascatzone.

lazína , nf Definition lazu de abba ludosa, madrina, ludrura.

làzu , nm Definition abba apaulada, nau fintzes de abba meda in terra aintru de domo, isciustura manna, madrina Synonyms e antonyms lacuedha, lacuina, lagazu, ludrina, paule Sentences fróbbiche custu lazu de abba chi as fatu in su pamentu! ◊ in dogni logu si formant iscolos formendhe lazos, trainos, rizolos (P.Sulis) 2. tessimus mizas de chistiones chena lòmpere a puntos de frimmesa ca intro de su lazu 'e sa brutesa bi lograt su fior'e sas persones (F.Dedola) Etymon cdh. laàggju Translations French flaque English puddle Spanish poza, charca Italian guazzo German Lache, Pfütze.

lè , nf: lee Definition pàgia de fae, de pisu, tega chentza granu Scientific Terminology rbr.

lè 1 , nf: lege, lei 1, leze Definition régula, norma connota o chi at istabbiliu sa gente, oe prus che àteru est cosa chi decidit e iscriet s'autoridade chi guvernat su logu, mescamente is organísimos eletivos chi tenent coment'e impreu principale cussu de regulare su cumportamentu de sa natzione, de istabbilire diritos e doveres de citadinos e de sótzios o impresas, ite si podet o si depet o no si podet fàere; fenómenu o fata naturale chi no fadhit, chi est o faet sèmpere de sa matessi manera, cussa chi s'isciéntzia analizat e ammostat cun precisione e métidu matemàticu, e chi po cussu etotu, una borta iscobertu e giadas unas cantu cunditziones, si ndhe podet ischire innanti s'arresurtau; a logos, costuma, prus che àteru cussa de giare, chie ndhe tenet, casu, petza o àteru a Paschighedha o a Pasca manna; a bortas si manígiat in su sensu de sa fortza púbblica, sa giustítzia, is carabbineris Synonyms e antonyms costuma, régula / cumandamentu Idioms csn: bogare una leze = fai, aprovai una lei; fàghere sa leze = arrispetai sa costuma, sa manera de fai de sa genti; fàghere su 'e sa leze = fai comenti narant is leis, pruscatotu candu unu circat su deretu cosa sua; atrupelliai is leis = apetigai, dispretziare sas lezes; sas lezes de Deus = lezes de natura e mescamente sos cumandhamentos de Sas Iscrituras; fai sa lei a manu de… = comente andhat bene a…, comente cheret ccn.; ghetai a unu a sa lei = cumbínchere a unu a fàghere su 'e sa leze, a si regulare cun sa leze; giúghere sa lei deavatu = zúghere sa zustíssia ifatu chirchendhe Sentences comenti dha poneis: ballit prus s'ómini o sa lei? ◊ est essida sa leze de no fumare in logu serradu ue bi at zente ◊ leges chi no bochint su delincuente bochint in sas intragnas s'innotzente, cun s'istruminzu! 2. est una leze chi calesisiat materiale cun s'aumentu de sa temperadura creschet de mannària 3. bi so andhadu pro fàghere sa leze, ma no bi creo ◊ oe apo cotu sa peta pro fàghere sa leze, ma no ndhe aia gana (G.Ruju) 4. si mi faghet cussa, deo andho a su pretore e fato su de sa leze! ◊ totu a manu tua non fatzu sa lei! ◊ bai e bàtia cussus pipius, assumancu dhus as a ghetai a sa lei cristiana! 5. a palte su giodhu, àteras istrinas, sas lezes, si faghiant a parentes e amigos in ocasione de festas impoltantes 6. si no abberides cramamus sa leze! Surnames and Proverbs prb: leges medas pópulu míseru ◊ fàmine no at leze ◊ chie cumandhat faghet leze Etymon ltn. lege(m) Translations French loi English law Spanish ley Italian légge German Gesetz.

lèa , nf: lei, rei 1 Definition orrugu mannu e tostau de terra comente essit arandho (o marrandho) candho sa terra no est in sa méngius mota e mescamente si est terramíngiu de lugiana; orrughedhu de sàmbene cagiau / min. liutza; arrogai is leis = sleorai, iscrevare Synonyms e antonyms bàldile, cheba*, ibbàldula, léura, liutza / gepa Sentences su ranu, semenendhe, brincaiat in sa lea pariat biu ◊ in s'aróngiu tocat a isciasciari sa lea Translations French motte English clod Spanish terrón Italian zòlla German Scholle.

leàda , nf: alleata, leata Definition su pigare; puntu o tretu ue si pigat calecuna cosa; sa cora in su tretu ue s'iscassat e si leat s'abba de un'erriu po dh'intrare a unu possessu; surcu maistu, su chi in is aròngios arregollet s'abba de is surcos abbàrgios; una parte manna de unu logu, de unu sartu, de prus a mancu su territóriu de is sitos acanta de pare; manera de fàere Synonyms e antonyms aferrada, picada 2 / cassiadorju, lavadoja, liadroxu, tenidórgiu, sciogadroxu / bandha, filada, iscroca, trechinzu | ctr. lassada Idioms csn: sa l. de s'abba, de sa currente, de su gasu; fàghere sa leada = iscassiare s'abba, pònnere o fàghere su netzessàriu pro pòdere leare carchi cosa; leada in giru = búglia; sos de sa l. = is chi bivint in bixinau, is chi tenint terras acanta 2. fia abbendhe s'ortu e mi est mancada s'abba ca mi che l'ant segada in sa leada 3. ancora vives cun sa tasca a pala girendhe in die bona, in die mala sa tanca, sa cussorza, sa leada ◊ Pàulu e Bàrnaba fint in ziru preighendhe e sa peràula de Deus s'isparghiat in totu sa leada ◊ s'olia est a leadas, ocannu 4. cussu faghet sas leadas de sa muninca! Etymon srd. Translations French prise English zone, plug Spanish toma, zona Italian présa, allàccio, zòna German Griff, Zone.