oltíja , nf: ortica,
ortiga,
ortija,
ortígia,
ultiga Definition
atziau, genia de erba, de diferentes calidades ma totu prenas de puntighedhas piticas chi punghent e faent a ispirtidura: segundhu sa calidade dhi narant ‘fémina’ (U. pilulifera), 'mascru' (U. dioica)
Synonyms e antonyms
bistiori,
boltíula,
frusticaja,
ociada,
ortiligada,
picianti,
pistidhore,
pistígia,
pitigallella,
pitziadroxu,
purtzigada,
pústica,
spitzuafua
/
cdh. ultícula,
ttrs. urtígura
Sentences
cussu palinzu de terra muntonarzina est prenu de ortiga, no faghet a bi rugare!◊ unu frocu de cotone ifustu in su sutzu de s'ortiga e fichiu in sas nares che faet passare su sambendenare
Scientific Terminology
rba, Urtica atrovirens, U. dioica, U. pilulifera, U. urens
Etymon
ltn.
urtica
Translations
French
ortie
English
nettle (stinging)
Spanish
ortiga
Italian
ortica
German
Brennessel.
oltíxu oltígiu
óltu , nm: ortu Definition
logu mescamente de iscra prantau a birduras o fintzes a laores de còere a granu / min. oltedhu, ortighedhu 2, ortitu; fàghere, pònnere ortu = prantai e trabballai s'ortalítzia
Synonyms e antonyms
cannàrgiu
Sentences
sas tàulas de s'ortu sunt prantadas cale a basolu, cale a patata ◊ in s'ortu dhui at birdura de dónnia calidadi ◊ in is ortos dhue faet sa tamata, su pisu, sa patata, sa crucuriga, s'aeda, sa latuca, su pedringianu, s'àpiu, sa síndria e su melone
Surnames and Proverbs
smb:
Ortu
Etymon
ltn.
hortus
Translations
French
potager
English
kitchen garden
Spanish
huerto
Italian
òrto
German
Garten.
oltulànu , nm: ortuanu,
ortulanu Definition
chie prantat e contivígiat ortu; in cobertantza, genia de bobboi mannu chi passat asuta de terra e si papat su trunchighedhu modhe de sa cosa prantada
Synonyms e antonyms
iscraju,
ortalisciaxu,
ortalitzieri
/
chibudhalzu,
cugumbiraxu,
morucibudhu
/
cdh. ultulanu
Sentences
geo puru anca seo ortulanu: beto pisucre, patata, pranto latuca e tamatas! ◊ cuss'ortulanu prantat frinucu, sèllere e tamata ◊ innòi dèu fatzu s'ortuanu po contu de su meri
Surnames and Proverbs
prb:
mortu s'ortulanu adiu s'ortu!
Scientific Terminology
prf
Etymon
ltn.
hortulanus
Translations
French
maraîcher
English
market gardener,
ortolan
Spanish
hortelano
Italian
ortolano
German
Gemüsegärtner,
Ortolan.
òltza , avb: ortza Definition andai o tirai a o. = furriare e incarrerare o aviare sa nave o barca a cara a bentu, fintzes essire o andhare fora de camminu, de sa bia giusta, fora de su connotu, chentza arrespetare leis e costumas de su logu Sentences ses pighendi in giru de diora: unu pagu a ortza mi paris andendi! (Ant.Porceddu)◊ sa birdurera tiràt a ortza in su pagamentu de sa pesoni de sa butega Etymon itl. orza.
olúmmu , nm: orumu Definition úmbulu, genia de mata chi podet fàere manna meda Synonyms e antonyms lumu, úlimu* Scientific Terminology mtm, Ulmus minor.
olvéu , avb Definition a o., de o. = de tressu, a istúturu Sentences in custa terra onzunu at raighinas a olveu (N.Cambone)◊ si acontzeit su bonete ca si li fit postu de olveu.
olvidàdu , pps, agt: olvidatu,
orbidau Definition
de olvidare / èssereche orbidau = èssi conchischerésciu, no arregodare prus nudha
Synonyms e antonyms
ilmentigadu,
iscaéssiu
Translations
French
oublié
English
forgotten
Spanish
olvidado
Italian
obliato
German
vergessen.
olvidài , vrb: olvidare,
orbidare,
orvidai,
orvidare,
ulvidare Definition
immentigare, essire de mente, bogare de conca / su pps. orvidau s'impreat fintzes in su sensu de èssere a s'ispessada; èssere orbidau = no ammentare prus
Synonyms e antonyms
ilmentigare,
iscadèssere
Sentences
pensa de m'olvidare, abbandhona s'idea chi as leadu! (P.Mereu)◊ canta pro olvidare sa tristura! ◊ Sardos, a costas bos pungo s'isprone ca sezis viles si bos olvidades de su nostru terríbbile dolore (A.Casula)◊ orvido su passadu e abbàido a su tempus benidore ◊ che soe totu orbidau!◊ no olvideis su prantu de is mischinus!
2.
apu iscípiu ita fiat cumbinendisí e seu bénniu po s'averti po no si pigai orvidaus
3.
no tocat a si fidai: chi ti orvidas ti ndi furant totu!
Etymon
spn.
Translations
French
oublier
English
to forget
Spanish
olvidar
Italian
obliare
German
vergessen.
olvidaméntu , nm Definition su s'immentigare, iscarescimentu Synonyms e antonyms ilméntigu, olvidu Etymon srd.
olvidàre olvidài
olvidàtu olvidàdu
olvidósu , agt Definition
chi imméntigat, chi acostumat a s'immentigare, a s'iscaèssere, chi faet immentigare
Translations
French
oublieux
English
forgetful
Spanish
olvidadizo
Italian
diméntico
German
vergessend.
olvídu , nm: orbidu,
orvidu,
urvidu Definition
su s'iscaèssere, su no arregodare prus / pònnere in o. = iscarèsciri, immentigare apostadamente
Synonyms e antonyms
ilméntigu,
obblevione,
olvidamentu,
scarescimentu
Sentences
dogni cosa che ruet in olvidu ◊ sas cosas tocat a las sarbare dae s'orbidu ◊ curtos sos palos e sos pannos afrischiaos in su sostre de s'olvidu! ◊ tocat a sarvai is cosas de s'orvidu! ◊ acabbada dh'eus custa trista istória e de medas orvidus pregu a m'iscusai (F.Puxeddu)
Translations
French
oubli
English
oblivion
Spanish
olvido
Italian
oblìo
German
Vergessenheit,
Vergessen.
olzàle , nm: orgiabi,
orgiali,
orxabi,
orxali,
orzale Definition
orgiali de denti o cincirri a dentes, una genia de pigione; orgiali de is cannas, de is mostassus, orgiau cannaca, àtera genia de pigione chi si assimbígiat
Synonyms e antonyms
cincirri,
tzichirriadori
/
moretina,
morinata,
trinedha
Sentences
in sa tébida noti de beranu est billendi s'orgiali cantadori
Scientific Terminology
pzn, emberiza calandra
Etymon
srd.
Translations
French
proyer,
bruant
English
corn bunting
Spanish
triguero
Italian
strillòzzo,
zìgolo comune
German
Grauammer.
olzàta ogliàtzu
ólzu ógliu
ombrellòne , nm Definition genia de paracu mannu po si fàere umbra prus che àteru in ispiàgia.
ombrína , nf: umbrina Definition
genia de pische de mare biu (podet fàere fintzes de 70 centímetros)
Synonyms e antonyms
garbàgliu,
lombrina
Scientific Terminology
psc, umbrina cirrhosa
Etymon
itl.
Translations
French
ombrine
English
umbrine
Spanish
verrugato
Italian
ombrina
German
Umber.
ombrinàlis , nm pl Definition guteras de naviu Etymon itl. ombrinali.