panníssu, pannítu panníciu
pannitzédhu pannighédhu
pannítzu panníciu
pannixédhu pannigédhu
pànnu , nm Definition
orrobba téssia, grussita, siat po fàere a bestimentu e siat po àteru; prémiu chi si giaet coment'e orrobba de prammu (longa fintzes deghinas de metros) a is cuadhos curridores, símbulu de bínchida (fintzes po àteru)
Synonyms e antonyms
robba
/
pàdhiu,
palu 1,
prémiu
/
sàbanu
Idioms
csn:
pannos de suta = bestimenta de fundhu (mudandhas, franella, canotiera); p. de pane, de còghere = fascas de pani, sàbanu, zenia de telu de carchi mesu metro de largúria ma longu de metros pro pònnere a pizos su panevresa tesu fintzas a lu còghere; p. de carri = zenia de tessinzu pro trastes de pònnere in dossu, a fundhu; frigai pannus = samunare robba; cúrrere o bínchere su p. = bínchere sa bandhera, currindhe a cadhu; p. de incordedhai = petígliu, zenia de pannitzu chi sas féminas si ponent in petorras, muntesu cun cordedhas; p. pro asciugai sa faci, p. de manos = abbammanu; maistu de p. = traperi, festadore; passare su p. pintu = fàghere carchi cosa de bonu in chirca de campaniare s'ofesa chi unu at fatu innantis; istare o abbarrare donzunu in pannos suos = in càncaros suos, sentza de donai istrobbu a is àterus; non càpiri in pannus = bragare meda; p. de cera = follu de chera comente si ponet in sos casidhos modernos
Sentences
candho babbai andhat a Núoro ti at a portare pannu ruju de seda…(S.Lay Deidda)◊ sa fémina est samunendhe sos pannos ◊ tesset pannu froridu e pannu lisu
2.
acabbadha, chi tanti no ndi pigas de pannu! ◊ sunt cadhos avesados a su pannu ◊ ant dadu su primu pannu a Fulanu pro sa poesia rimada
3.
Lica no capiat in pannus, ca fut isposa cun su prus arricu de bidha!
Etymon
ltn.
pannus
Translations
French
drap,
trophée,
«palio»
English
cloth,
palio (silk banner awarded to the winner of the 'palio')
Spanish
paño,
trofeo,
palio
Italian
panno,
trofèo,
pàlio
German
Stoff,
kostbares Tuch als Siegespreis.
pannúcra , nf, nm: pannuga,
pannuglu,
prannuca Definition
s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau; pannuga dhu narant fintzes a su frore de sa nughe, de sa castàngia, de s'olia, de su modhitzi, de sa nenciola, de su crecu, ca funt a bisura de gurdone; pintirighinu de diferente colore in sa pedhe, mescamente candho dhue ndh'at medas, cracos / p. de didu = pizighedhu de carre chi si ndhe arritzat acurtzu a s'ungra
Synonyms e antonyms
burrichedhu,
cozorotu,
cucuta,
tulatzu,
tutuàciu
/
càmula
/
pibirinu,
piga,
pintirina
Sentences
su trigumoriscu est cumentzendi a fai sa pannuga
2.
prannucas de chessa, prudones de tandha ◊ sa chessa, mama de listíncanu, ponet prannuca ◊ cussa chessa giuchiat prannuca de listincu coment'e prudones de coradhu maduru
3.
sa pipia portat sa facixedha prena prena de pannugas
Scientific Terminology
rbr
Etymon
ltn.
panuc(u)la
Translations
French
épi,
inflorescence
English
maize cob,
spike
Spanish
panoja,
panícula
Italian
pannòcchia,
infiorescènza
German
Rispe,
Maiskolben.
pannuenànte panneanànti
pannúga, pannúglu pannúcra
pannulénci , nm Definition genia de orrobba fine (de lana, ma no fata a tessidura), de colore orrúbiu, chi faet sa parte de mesu de su mucadore (o colore), segundhu su costúmene, totu inghiriau cun feta e arrasu de àteru colore Scientific Terminology ts.
pannutzédhu , nm Definition min. de pannutzu: orrugu de orrobba de portare in busciaca a limpiare su nasu, is murros, e àteru Synonyms e antonyms mucadoredhu, pannigioledhu.
pannútzu , nm Definition pannu a frobbire papandho o, prus mannu, a frobbire in manos e in cara candho unu si sàmunat; de seda, mucadore de pònnere in conca, in costúmenes de fémina / min. pannutzedhu = mucadoredhu Synonyms e antonyms frebbeucu, telzibbucu / abbamanu Sentences sa fémina est aparitzendhe sa banca cun piatos, tatzas e pannutzos 2. si fit assutatu chin su pannutzu Scientific Terminology ts Etymon srd.
panoràma , nm Definition su logu totu comente si podet bíere de artu, unu pagu de atesu, mescamente cunsiderau po sa bellesa chi podet àere Synonyms e antonyms vista.
panósu , agt Definition
nau de su lardu, chi est de su súmene, de sa bentre de su procu (e pruschetotu de sa màdria), prus bellu a papare ca portat gràndhulas e pígiu fine de petza
2.
s'isposa zuchet su sinu ispintu dae su cosso e si ndhe biet una parte, velau dae su ricamu de sa camisa, biancu e panosu, unu paradisu!
Translations
French
glanduleux
English
glandulous
Spanish
panoso
Italian
ghiandolóso
German
drüsig.
panotèra panatèra
pansíri , vrb: pantziri Definition pèrdere s'abba, su si calare, igragalare, nau de erbas e frutuàrios Synonyms e antonyms acalamai, addormicare, allacanae, allebigiare, allizare, apirchizonare, calighinare, illizare Sentences sa mela est pansida 2. amparai fillus iscinigaus de prepoténtzias, pantzius de promissas furadas Etymon ctl. pansir.
pantalònes, pantalònis , nm pl: prantalonis Definition
bestimentu a duas camberas de bestire in cambas e fintzes a chintzu: si narat fintzes sing., e su pl. po su prus est acumpangiau cun su foedhu paja, pariga / partes de is p.: camberas, chítula, passantes, busacas, bragheta, cadhu, órulu; fàghere pesu fintzas sos p. = no bòllere ingòllere o portare nudha, àere a pesu e ifadu totu totu; pantalones a chintorza = de poderare cun su chintórgiu
Synonyms e antonyms
caltzones
Sentences
no mi benint piús sos pantalones e giuto istrintu bentone e giancheta ◊ mi apo comporadu una paja de pantalones ◊ ti che sunt falendhe sos pantalones: chínghedi!
Scientific Terminology
bst
Translations
French
pantalon
English
trousers
Spanish
pantalón
Italian
calzóni
German
Hose.
pàntama , nf Definition
su primu pígiu de sa terra totu arraighinas de s'erba a bisura de pedhe
Etymon
srd.
Translations
French
gazon
English
grass mantle
Spanish
capa superior del suelo
Italian
cótica (erbosa)
German
Grasnarbe.
pantàma, pantàmma , nm, nf: pantarma,
pantàsima,
pantàsimu,
pantasma,
pantàsuma,
pantúsima Definition
un'èssere pentzau coment'e cosa chi faet a tímere, un'upa, un'umbra chi no si distinghet bene
Synonyms e antonyms
fantàsima,
malmuntone,
mantama,
mantuma,
pantasi,
pantuma,
pupurru
Sentences
pro fàghere a tímere pònedi bistire de pantama! ◊ si lis fit parada in dainantis sa pupa de unu carru, che pantarma ◊ unu pantàsima no giughet carre e ossos che a nois ◊ fint faedhendhe de traigolzos e pantàsumas ◊ at bidu una pantama e ndhe at leadu ispreu ◊ si contaiant contos de pantàsimos
Etymon
spn.
pantasma
Translations
French
fantôme
English
ghost
Spanish
fantasma
Italian
fantasma
German
Gespenst.
pantamósu , agt Definition
nau de logu, chi est totu a unu pantamu, sèmpere a madrina, totu abba
Sentences
in sa note de mares pantamosos nadant frades cun s'ànima ferida (G.Branca)
Etymon
srd.
Translations
French
marécageux
English
muddy
Spanish
pantanoso
Italian
pantanóso
German
voller Lachen,
verschlammt.
pantàmu, pàntamu , nm Definition
terra, terrenu o tretu ammontau de abba firma, ludu, o fintzes ue dhue sumit abba meda
Synonyms e antonyms
foghina,
lacuina,
ladrau,
lotzina,
putziaghe
Sentences
proeit a intrare in mesu de su pantamu: su terrinu fit gai ludrosu chi dogni tantu bi illiscigaiat ◊ in cudha coghinedha bi proiat comente a fora e in su pamentu fit totu unu pantamu
Translations
French
marécage
English
morass
Spanish
pantano,
ciénaga
Italian
pantano,
insòglio
German
Lache.