panníssu, pannítu panníciu
pannitzédhu pannighédhu
pannítzu panníciu
pannixédhu pannigédhu
pànnu , nm Definizione
orrobba téssia, grussita, siat po fàere a bestimentu e siat po àteru; prémiu chi si giaet coment'e orrobba de prammu (longa fintzes deghinas de metros) a is cuadhos curridores, símbulu de bínchida (fintzes po àteru)
Sinonimi e contrari
robba
/
pàdhiu,
palu 1,
prémiu
/
sàbanu
Modi di dire
csn:
pannos de suta = bestimenta de fundhu (mudandhas, franella, canotiera); p. de pane, de còghere = fascas de pani, sàbanu, zenia de telu de carchi mesu metro de largúria ma longu de metros pro pònnere a pizos su panevresa tesu fintzas a lu còghere; p. de carri = zenia de tessinzu pro trastes de pònnere in dossu, a fundhu; frigai pannus = samunare robba; cúrrere o bínchere su p. = bínchere sa bandhera, currindhe a cadhu; p. de incordedhai = petígliu, zenia de pannitzu chi sas féminas si ponent in petorras, muntesu cun cordedhas; p. pro asciugai sa faci, p. de manos = abbammanu; maistu de p. = traperi, festadore; passare su p. pintu = fàghere carchi cosa de bonu in chirca de campaniare s'ofesa chi unu at fatu innantis; istare o abbarrare donzunu in pannos suos = in càncaros suos, sentza de donai istrobbu a is àterus; non càpiri in pannus = bragare meda; p. de cera = follu de chera comente si ponet in sos casidhos modernos
Frasi
candho babbai andhat a Núoro ti at a portare pannu ruju de seda…(S.Lay Deidda)◊ sa fémina est samunendhe sos pannos ◊ tesset pannu froridu e pannu lisu
2.
acabbadha, chi tanti no ndi pigas de pannu! ◊ sunt cadhos avesados a su pannu ◊ ant dadu su primu pannu a Fulanu pro sa poesia rimada
3.
Lica no capiat in pannus, ca fut isposa cun su prus arricu de bidha!
Etimo
ltn.
pannus
Traduzioni
Francese
drap,
trophée,
«palio»
Inglese
cloth,
palio (silk banner awarded to the winner of the 'palio')
Spagnolo
paño,
trofeo,
palio
Italiano
panno,
trofèo,
pàlio
Tedesco
Stoff,
kostbares Tuch als Siegespreis.
pannúcra , nf, nm: pannuga,
pannuglu,
prannuca Definizione
s'ispiga de su moriscu: gurdone de triguíndia o pipiedha de cixiniau; pannuga dhu narant fintzes a su frore de sa nughe, de sa castàngia, de s'olia, de su modhitzi, de sa nenciola, de su crecu, ca funt a bisura de gurdone; pintirighinu de diferente colore in sa pedhe, mescamente candho dhue ndh'at medas, cracos / p. de didu = pizighedhu de carre chi si ndhe arritzat acurtzu a s'ungra
Sinonimi e contrari
burrichedhu,
cozorotu,
cucuta,
tulatzu,
tutuàciu
/
càmula
/
pibirinu,
piga,
pintirina
Frasi
su trigumoriscu est cumentzendi a fai sa pannuga
2.
prannucas de chessa, prudones de tandha ◊ sa chessa, mama de listíncanu, ponet prannuca ◊ cussa chessa giuchiat prannuca de listincu coment'e prudones de coradhu maduru
3.
sa pipia portat sa facixedha prena prena de pannugas
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
panuc(u)la
Traduzioni
Francese
épi,
inflorescence
Inglese
maize cob,
spike
Spagnolo
panoja,
panícula
Italiano
pannòcchia,
infiorescènza
Tedesco
Rispe,
Maiskolben.
pannuenànte panneanànti
pannúga, pannúglu pannúcra
pannulénci , nm Definizione genia de orrobba fine (de lana, ma no fata a tessidura), de colore orrúbiu, chi faet sa parte de mesu de su mucadore (o colore), segundhu su costúmene, totu inghiriau cun feta e arrasu de àteru colore Terminologia scientifica ts.
pannutzédhu , nm Definizione min. de pannutzu: orrugu de orrobba de portare in busciaca a limpiare su nasu, is murros, e àteru Sinonimi e contrari mucadoredhu, pannigioledhu.
pannútzu , nm Definizione pannu a frobbire papandho o, prus mannu, a frobbire in manos e in cara candho unu si sàmunat; de seda, mucadore de pònnere in conca, in costúmenes de fémina / min. pannutzedhu = mucadoredhu Sinonimi e contrari frebbeucu, telzibbucu / abbamanu Frasi sa fémina est aparitzendhe sa banca cun piatos, tatzas e pannutzos 2. si fit assutatu chin su pannutzu Terminologia scientifica ts Etimo srd.
panoràma , nm Definizione su logu totu comente si podet bíere de artu, unu pagu de atesu, mescamente cunsiderau po sa bellesa chi podet àere Sinonimi e contrari vista.
panósu , agt Definizione
nau de su lardu, chi est de su súmene, de sa bentre de su procu (e pruschetotu de sa màdria), prus bellu a papare ca portat gràndhulas e pígiu fine de petza
2.
s'isposa zuchet su sinu ispintu dae su cosso e si ndhe biet una parte, velau dae su ricamu de sa camisa, biancu e panosu, unu paradisu!
Traduzioni
Francese
glanduleux
Inglese
glandulous
Spagnolo
panoso
Italiano
ghiandolóso
Tedesco
drüsig.
panotèra panatèra
pansíri , vrb: pantziri Definizione pèrdere s'abba, su si calare, igragalare, nau de erbas e frutuàrios Sinonimi e contrari acalamai, addormicare, allacanae, allebigiare, allizare, apirchizonare, calighinare, illizare Frasi sa mela est pansida 2. amparai fillus iscinigaus de prepoténtzias, pantzius de promissas furadas Etimo ctl. pansir.
pantalònes, pantalònis , nm pl: prantalonis Definizione
bestimentu a duas camberas de bestire in cambas e fintzes a chintzu: si narat fintzes sing., e su pl. po su prus est acumpangiau cun su foedhu paja, pariga / partes de is p.: camberas, chítula, passantes, busacas, bragheta, cadhu, órulu; fàghere pesu fintzas sos p. = no bòllere ingòllere o portare nudha, àere a pesu e ifadu totu totu; pantalones a chintorza = de poderare cun su chintórgiu
Sinonimi e contrari
caltzones
Frasi
no mi benint piús sos pantalones e giuto istrintu bentone e giancheta ◊ mi apo comporadu una paja de pantalones ◊ ti che sunt falendhe sos pantalones: chínghedi!
Terminologia scientifica
bst
Traduzioni
Francese
pantalon
Inglese
trousers
Spagnolo
pantalón
Italiano
calzóni
Tedesco
Hose.
pàntama , nf Definizione
su primu pígiu de sa terra totu arraighinas de s'erba a bisura de pedhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
gazon
Inglese
grass mantle
Spagnolo
capa superior del suelo
Italiano
cótica (erbosa)
Tedesco
Grasnarbe.
pantàma, pantàmma , nm, nf: pantarma,
pantàsima,
pantàsimu,
pantasma,
pantàsuma,
pantúsima Definizione
un'èssere pentzau coment'e cosa chi faet a tímere, un'upa, un'umbra chi no si distinghet bene
Sinonimi e contrari
fantàsima,
malmuntone,
mantama,
mantuma,
pantasi,
pantuma,
pupurru
Frasi
pro fàghere a tímere pònedi bistire de pantama! ◊ si lis fit parada in dainantis sa pupa de unu carru, che pantarma ◊ unu pantàsima no giughet carre e ossos che a nois ◊ fint faedhendhe de traigolzos e pantàsumas ◊ at bidu una pantama e ndhe at leadu ispreu ◊ si contaiant contos de pantàsimos
Etimo
spn.
pantasma
Traduzioni
Francese
fantôme
Inglese
ghost
Spagnolo
fantasma
Italiano
fantasma
Tedesco
Gespenst.
pantamósu , agt Definizione
nau de logu, chi est totu a unu pantamu, sèmpere a madrina, totu abba
Frasi
in sa note de mares pantamosos nadant frades cun s'ànima ferida (G.Branca)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marécageux
Inglese
muddy
Spagnolo
pantanoso
Italiano
pantanóso
Tedesco
voller Lachen,
verschlammt.
pantàmu, pàntamu , nm Definizione
terra, terrenu o tretu ammontau de abba firma, ludu, o fintzes ue dhue sumit abba meda
Sinonimi e contrari
foghina,
lacuina,
ladrau,
lotzina,
putziaghe
Frasi
proeit a intrare in mesu de su pantamu: su terrinu fit gai ludrosu chi dogni tantu bi illiscigaiat ◊ in cudha coghinedha bi proiat comente a fora e in su pamentu fit totu unu pantamu
Traduzioni
Francese
marécage
Inglese
morass
Spagnolo
pantano,
ciénaga
Italiano
pantano,
insòglio
Tedesco
Lache.