Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

brotài, brotàre , vrb Definition su essire o bogare is cambos noos de is matas; su essire fora de s'abba de una vena Synonyms e antonyms afroghedhare, apillonai, brionare, brionire, broculare, brundhire, ibbrotare, incorumedhai, puzonire, rebbrotai / benai, bundhare, tzurruare Sentences est che àlvure chena piús brotare fruas ◊ sas àrbures sunt brotendhe linna noa ◊ bi at unu fiore brotendhe ◊ sas fruedhas sunt brotendhe torra 2. s'abba budhindhe ndhe brotat su bullu dae su labiolu ◊ ndhe brotat de abba frisca, cussa funtana!…◊ li brotaiat su sàmbene dae nares 3. e cantas curreladas ti faghias cantendhe cantu in coro brotaias! ◊ li brotat dae coro s'augúriu prus bellu ◊ incantos divinos brotat sa terra Etymon ctl., spn. Translations French jaillir, prendre sa source, naître English to spring Spanish brotar, manar Italian scaturire German sprossen, quellen.

bullíre , vrb: pullire Definition nau de is matas, bogare pigiones, cambos noos; nau de un'iferta, brotare, bogare, isparare Synonyms e antonyms brionire, briorare, broculare, brotai Sentences as a bullire dae raighinas, ma sunt sempre fruedhas pirastrinas! (Cubeddu) Translations French prendre sa source English to spring up Spanish brotar Italian pullulare German hervorsprießen.

fantàna , nf: funtana, puntana Definition benu de abba chi essit de sa terra, in pitzu, in calecuna atza o trèmene, o fintzes in fossu fundhudu tundhu fatu apostadamente cricandho s'abba e a muru totu a inghíriu (su buidu chi abbarrat si narat incalu); càntaru de abba intubbada in bidha / erba de funtanedhas = folladedha (Glechoma hederacea) Synonyms e antonyms antana, mígia 1, mitzadroxu, mitzarxu, orgale, orgosa, muntana / pussu Idioms csn: sa funtana est faenno = est boghendhe abba, s'abba de sa funtana est currindhe; bogai funtana = fàghere su putu; sa mama de funtana = zenia de fémina fata a pessamentu, a zisa de sa mama de su sole, pro fàghere a timire sos pisedhos; funtana sansa = mígia de àcua minerali; fai una funtanedha in sa farra = fàghere unu fossighedhu pro bi poder betare cosa impastendhe Sentences in cuss'ata de roca bi essit una bella funtana de abba ◊ bi at funtanas chi bundhant abba a cora totu s'annu e àteras chi si che sicant in istiu 2. si nc'est ghetau a funtana ◊ s'àcua dha piscaus de funtana cun sa cracira ◊ cussa teniat gana de istudiai cantu ndi tenia dèu de mi nci ghetai a funtana! ◊ a piciochedhu m'iant portau a bogai funtana in su sartu (F.Secci) 3. che funtana mi bundhant sos ojos ◊ is làgrimas calant in is trempas che funtanedhas de arriu Scientific Terminology slg. Etymon ltn. fontana Translations French source, fontaine English spring, fountain Spanish fuente, manantial (m) Italian sorgènte, fontana German Quelle, Brunnen.

fònte , nm, nf: afonti, fonti Definition logu de ue naschit ccn. cosa, ma nau pruschetotu po su lacu inue in crésia si ponet s'abba benedita po batiare is pipios (in custu sensu, fintzes nf.) 2. su sàbudu santu si benedixit sa fonti batisimali ◊ ti ant batiau in sa fonti Scientific Terminology slg, prdc Translations French source English source Spanish fuente Italian fónte German Quelle, Taufbecken, Taufstein.

insemía , nf: intzimia Definition càusa, neghe chi faet naschire unu male, princípiu de calecunu efetu (mescamente de maladia); fintzes iscusa tanti po nàrrere, po fàere (o po no fàere) una cosa Synonyms e antonyms ansimia, càusa, písima / abbétia, arraghèscia, atema, congiuntura, cóntia, iscóticu, iscúgia, tzemia Idioms csn: intzimia de… = coment'e chi…, a su postu de…; bogai intzimia = chircare iscusas; is intzimias de su partu = sinnales de comente una fémina ràida est sentida pro s'illierare Sentences ita cudha bagadia… morti chen'e intzimia fatzant! 2. dhi narant cosa po tenni s'intzimia po dh'acusai ◊ no tenendu intzimia de perunu imputu, dhus iant libberaus 3. seis benius a mi pigai cun ispadas e fustis, intzimia de èssi unu bandidu (Ev)◊ intzimia de istudiare ses zogandhe! Etymon srd. Translations French germe, source, principe English germ, cause, beginning Spanish germen, origen, pretexto Italian gèrme, càusa, princìpio, sìntomo, stìmolo, movènte German Ursprung, Grund.

mígia 1 , nf: mintza, mitza, miza 2 Definition vena de abba chi essit de sa terra, in pitzu, prus che àteru in calecuna atza o trèmene, ma fintzes in logu paris Synonyms e antonyms antana, fantana, mizotu, orgale, orgosa Sentences apu agatau una mitza de àcua frisca acanta de un'arroca ingunis ◊ nci at una mígia de àcua sèmpiri calendi, sa chi fíncias a pagu tempus fait serbèt po sa necessirari de sa bidha Scientific Terminology slg Etymon ltn. *mitia Translations French source English source Spanish fuente, manantial Italian sorgènte German Quelle.

mitzadróxu , nm: mizadroxu Definition benu o tzurru de abba chi essit de terra Synonyms e antonyms mitzarxu, orgale, sciopadórgiu Scientific Terminology slg Etymon srd. Translations French source d'eau English pool Spanish venero, manantial Italian pólla d'àcqua German Quelle, Wasserader.

mitzàrzu, mitzàrxu , nm: mizarxu Definition logu inue mizat o essit abba Synonyms e antonyms funtana, mígia 1, mitzadroxu Sentences est unu mitzarxu sempri a ciurrus ◊ sos mitzarzos sunt mesu assutos! Etymon srd. Translations French source d'eau English pool, spring Spanish manantial, venero Italian pólla d'àcqua, sorgènte German Quelle, Wasserader.

rólliu 1 , nm Definition vena de abba de pagu contu Synonyms e antonyms rógiu Translations French source d'eau English pool Spanish venero, manantial Italian pólla d'acqua German Wasserader.