addagnài , vrb: addannae,
addannai,
addannare,
addanniai,
dannai Definition
fàere dannu, dannos; fàere male, guastu / denti addagnada = mantzada
Synonyms e antonyms
guastai,
indomaxai,
nòcere,
scalabrai
| ctr.
sanare
Sentences
sa cilixia at addagnau su trigu ◊ su píbiri no pistis, chi addagnat a su nasu! ◊ custus drucis no addànniant is cascialis
Etymon
spn?
Translations
French
endommager
English
to damage
Spanish
perjudicar,
dañar
Italian
danneggiare
German
beschädigen.
conciumíre , vrb: consumire,
consumiri,
cossumire,
cussumire Definition
acabbare, ispaciare ccn. cosa, imbeciare is cosas a fortza de dhas manigiare: dhu narant fintzes de gente, torrare a malu puntu de sa debbilesa po is dispraxeres
Synonyms e antonyms
afinai,
afinigai,
assutighilare,
consumai,
ifiniare,
infinigae,
isgumentare,
ispitire,
sutigare
| ctr.
abboniare
Sentences
su lughinzu a che èssere cossumidu prego siant chent'annos e piús ◊ apo pediu sa gràcia de pòdere conciumire cust’orrughedhu de vida innoe, aube n’est barta sa pena de dha bivire (G.Locci)
2.
prite, amantes, faghides tanta gherra e bos consumides in debbadas?
Etymon
ctl., spn.
consumir(se)
Translations
French
détériorer,
brûler (fig.),
être dévoré
English
to damage,
to be distressed
Spanish
consumir,
gastar
Italian
deteriorare,
strùggersi
German
abnutzen,
vergehen.
destrossài, destrossàre , vrb Definition
fàere destrossa, fàere a orrugos, arruinare totu
Synonyms e antonyms
agigotare,
degogliai,
ifasciare,
isciasciai,
iscruncassare,
secare,
truncai
Sentences
destrossada est sa cadena de s'ómine cautivadu
Etymon
ctl., spn.
destrossar
Translations
French
mettre en pièces,
massacre,
endommager
English
to brake to pieces (to tear),
to damage heavily
Spanish
destrozar
Italian
fare a pezzi,
scémpio,
disastrare
German
niedermetzeln.
fragiàre , vrb: frajare,
frazare Definition
su bènnere o fàere bènnere mancu de sa cosa posta a fàere isfortzu o trebballu, chi deasi acabbat po èssere débbile, segada, freada (nau de sa pedhe), bècia; abbandhonare una cosa chi no s'impreat prus; impreare, ispèndhere, ispaciare
Synonyms e antonyms
acabbae,
arrogai,
consumai,
conciumire,
finire,
infinigae,
istradhusciare,
malocrare
/
friai,
malandrare
Sentences
chie est massone no che frazat sos ossos in presone (L.Ilieschi)◊ mamas chi ant frazadu sa mezus gioventude, ancora pitzinnas parent betzas ◊ s'avaru no si setzit ca frazat sa cadrea, no movet passu ca frazat sos solos ◊ prus si ruet e prus su corpus si frazat ◊ cussos si ant frazadu s'onestade ◊ prite su tempus meu cun sas fiaras no ti l'as frazadu?
2.
apo frazadu milli ispijitos ◊ at frazadu sa broca
3.
fit unu cadhitu frajadu e mortu de fàmine ◊ a s'àinu frajadu sedha dhu pículat
4.
sos milliardos bi sunt ma no si podent frazare ◊ su carrarmadu cun d-una incricadedha frazat unu bidone de binzina
Surnames and Proverbs
prb:
chie servit a segnore sa domo sua la frazat: in s'órriu ponet paza e in sa cuba lentore
Translations
French
détériorer,
user,
écorcher
English
to deteriorate,
to wear (out),
to damage,
to excoriate
Spanish
deteriorar,
gastar,
estropear,
excoriar
Italian
deteriorare,
logorare,
sciupare,
escoriare
German
verderben,
abnutzen,
abschürfen,
aufreißen.
iscalabràre , vrb: iscalambrare,
iscalavrare,
iscalavriare,
scalabrai Definition
guastare, segare, fàere dannu, arrasigare sa pedhe
Synonyms e antonyms
addagnai,
indomaxai
/
arroinare,
atzimare,
azinare,
dissantarare,
ifasciare,
irderrúere,
iscempiai,
isciarrocai,
isperrumai,
strupiai
/
iscorazire
Sentences
mi ponzeint manu e mi lasseint che linu bargadadu, ma no mi ant iscalabradu e su chi fia so ◊ bi aiat tres ómines chin sa conca iscalavriata dae sos carches de sos animales ◊ cusse chin su bachedhu m’iscalavriaiat su gatile, chi giuchia sèmpere a bullones e ispilitu
Etymon
spn.
descalabrar
Translations
French
endommager
English
to damage
Spanish
perjudicar,
dañar
Italian
danneggiare
German
beschädigen.
malocràre , vrb: malograi,
malograre,
malorgai Definition
fàere andhare male in su sensu de guastare, de pèrdere, o fintzes de perdimentare sa cosa; pònnere ogu, pitziare de ogu / m. sos annos, sas dies, su mamentu, su dinare, su sàmbene
Synonyms e antonyms
fragiare,
guastai,
malobrare,
pèrdere,
stramancai
Sentences
tristu deo chi apo malogradu una prendha chi tenia! ◊ malogresi s'ocasione chi tenia in manos ◊ cussa linna iscurincedha apícius de s’atra e pigandi su tirí po no dhu malorgai!
2.
t'incumandho no apes de malograre s'orrobba candho passas!
Etymon
spn.
Translations
French
abîmer,
gaspiller
English
to damage
Spanish
malograr
Italian
sciupare
German
verderben,
vergeuden.
scanníri , vrb: ischinniri*,
schinniri Definition
apèrrere che canna, apèrrere, fàere un'isperradura chi pagu pagu si biet (coment'e unu filu)
Synonyms e antonyms
abbèrrere,
afilai,
cannire,
filiri,
fresai,
sacai,
sinniai
Translations
French
lézarder
English
to damage
Spanish
lesionar
Italian
lesionare
German
beschädigen.