impàre , avb, prep: impai,
impari,
umpare Definition
unu cun s'àteru, cun is àteros, is unos cun is àteros in su própriu logu o in su matessi tempus; coment'e prep. bolet puru sa prep. a o cun
Synonyms e antonyms
paris,
patabari
Sentences
cun issos dhue aiat Asunesos benidos a sa festa po promiténzia e brindhaos dhos ant a chenare impare ◊ chelu e terra parent impare unidos in pregadoria ◊ su chi contat, pro totu sa vida, est su èssiri impari ◊ si nd'eus arriri impari de sa furchéntzia allena! ◊ su frutu betzu cun su nou impare osservo in sa matessi chima ◊ dèu cun issa seus cument'e sorris, pesadas impari in su própiu bixinau
2.
Giacu e Giuanni impari a Zebedeu aconciànt is retzas ◊ andhamus impare cun Pedrànghelu ◊ a bortas si poniat a cantai impari cun issus ◊ andaus cras etotu impari cun su secretàriu ◊ mi arregollit a corcai impari cun su cuadhedhu? ◊ est murghenne sa robba impare chin su babbu ◊ est vienne in su tzilleri impare a tziu Gregori
Etymon
srd.
Translations
French
ensemble
English
together
Spanish
juntamente,
junto,
juntos
Italian
insième,
assième,
unitaménte
German
zusammen,
mit.
impedràre , vrb: imperdai,
imperdare,
imperdiai,
impredare Definition
fàere s'incodau, fàere su pomentu a pedra mescamente de is orrugas o de àteru tretu po passare; intostare che pedra, fàere a pedra / i. a tellas, a cogorus
Synonyms e antonyms
apedrare,
intostai
/
incoduai
2.
su tzúcuru postu in su fogu s'iscallat e apustis, lassau infridai, s'imperdat
Etymon
spn.
Translations
French
caillouter
English
to cobble
Spanish
empedrar
Italian
acciottolare
German
mit Kieselsteinen pflastern.
imperdigonài, imperdigonàre , vrb Definition
fèrrere isparandho a perdigones
Synonyms e antonyms
isperdiconare,
perdigonai
Etymon
srd.
Translations
French
cribler de balles
English
to riddle with shot
Spanish
disparar perdigones
Italian
impallinare
German
mit Schrot treffen.
imperelàre , vrb: imperlai,
imprellare,
imprelleare Definition
pònnere is prellas po bellesa o istídhigos lughentes che prellas
Sentences
ealla sa grina imprelleada de lentore a prima lughe! ◊ s'erva est imperelada de bidhia
Etymon
srd.
Translations
French
orner de perles
English
to bead
Spanish
adornar con perlas
Italian
imperlare
German
mit Perlen schmücken.
impodhinàre , vrb Definition
pònnere o ispergiare sa podha, imbuscinare in s'iscete; nau in cobertantza e cun tzacu, su s'interessare de calecuna cosa o chistione chi a unu no dhi pertocat, candho no depet
Synonyms e antonyms
imbusai,
infarinai
/
importare
Sentences
s'impódhinat sa mesa ca sinono su pane si apítzigat a sa linna ◊ est totu impodhinada ca fit cherrendhe ◊ su pane tendhindhe cheret impodhinadu pro no si apitzigare a su cannedhu
2.
ma ite ti ndhe impódhinat a tie de custa chistione: proite no ti che istas a un'ala?!
Etymon
srd.
Translations
French
enfariner
English
to flour
Spanish
enharinar
Italian
infarinare
German
mit Mehl bestreuen.
imprugheradúra , nf Definition
su imprugherare, su imbrutare de pruine
Synonyms e antonyms
imprugheramentu,
impruinadura
Etymon
srd.
Translations
French
poudrage
English
dusting
Spanish
empolvoramiento
Italian
impolveraménto
German
mit Staub bedecken.
impubusàre , avb: impupusare Synonyms e antonyms
impinnaciai
Sentences
su carrotzinu fit cun bàtoro cadhos niedhos impubusados
Translations
French
panacher,
empanacher
English
to decorate with plumes
Spanish
adornar con penachos
Italian
impennacchiare
German
mit einem Federbusch schmücken.
incalchinàre , vrb: incalcinai,
incalcinare,
incarchinare,
incarcinae,
incarcinai,
incarcinare,
incarcinari,
incartzinare,
incrachinare,
incracinai Definition
betare crachina, carragiare, imbrutare de crachina, fintzes ischedrare is muros cun impastu de crachina o passare su late de sa crachina (sa prima manu) a is muros ischedraos
Synonyms e antonyms
albinare,
arrabbussai,
arraspagliai,
impalitai,
impilatzare,
intunigare,
irrustigare
/
imbarchinai
Sentences
is maistus de muru s'incarcinant totu sa bistimenta
2.
seu aici totu biancu ca ci seu imbàtiu in d-unu muru incracinau ◊ incrachinant sa dommo una borta a s'annu ◊ sa coghina si incalchinat donzi annu ◊ de cantu in cantu is aposentus tocat de dhus incarcinari
Etymon
srd.
Translations
French
crépir
English
to plaster with lime
Spanish
encalar
Italian
incalcinare
German
mit Kalkmörtel bewerfen.
incannài, incannàre, incannàri , vrb Definition
pònnere sa canna (es. a is tamatas po istare artas de terra, o a orrugos acapiaos a s'arremu segau de un'animale); fàere s'incannitzada; fàere cannedhos, imbodhigare (su filu o cosas deasi) in su cannedhu de s'ispola; incamminare, cumenciare?
Synonyms e antonyms
arraigare
/
incannedhae
/
incannitare
Sentences
ma ita nanca at a fai cudhu béciu, ca boit incannau po abarrai istrantaxu?!…
2.
po incannari sa crobitura de sa domu agiudaus totus
5.
ant a incannare su messonzu cun d-una messadolza
Etymon
srd.
Translations
French
ramer,
couvrir de chaume,
entourer de chaume
English
to stake
Spanish
encañar,
encanillar
Italian
incannucciare
German
mit Rohr umzäunen.
incannitàre , vrb: incannitzai,
incannitzare Definition
fàere s'incannitzau; pònnere orrugos de canna po poderare firmu s'arremu segau de un'animale, fintzas pònnere canna po arraigare (es. a is tamatas, a su pisu)
Synonyms e antonyms
cannitare,
incannai,
incannedhae
Etymon
srd.
Translations
French
ramer
English
to stake
Spanish
encañar
Italian
incannucciare
German
mit Rohr umzäunen.
incaparonàre, incaparronàre , vrb Definition
betare, bestire su caparone, ammantare o bestire bene
Synonyms e antonyms
acabbanai,
acaparronare,
acapotare,
acavanai,
acugudhare,
ammantai,
incapotai
| ctr.
innudare,
iscuguzare
Translations
French
envelopper dans un manteau
English
to cloak
Spanish
encapar
Italian
ammantellare
German
mit einem Mantel umhüllen.
incarramacinài , vrb Definition
betare a s'afaiu trastos bècios o arrimaos, impreare su logu cun carramatzinas
Synonyms e antonyms
imbarratzare
Etymon
srd.
Translations
French
encombrer de fanfreluches
English
to hamper with trifles
Spanish
llenar un lugar de baratijas
Italian
ingombrare di cianfrusàglie
German
mit Krams überfüllen.
inchijinàre , vrb: inchisinare,
incinisae,
incinisai,
incinixai Definition
betare chinisu, imbrutare de chinisu; abbruxare totu, fàere a chinisu
Synonyms e antonyms
abbrugiai,
afocazare,
achighinare,
infogai
| ctr.
ischinisare
Sentences
cóntigas sunt chirchendhe a semenare lua e fogu e inchisinare onzi fera, onzi pianta, onzi pessone (G.A.Salis)◊ sunt allumendhe e inchisinendhe su logu ◊ innòi est su logu aundi arróliat e bacanat su crou e su fogu incinixat!
Etymon
srd.
Translations
French
réduire en cendres
English
to reduce to ashes
Spanish
encenizar
Italian
incenerare,
incenerire
German
mit Asche bedecken,
einäschern.
inchinisàdu , pps, agt: inchisinau,
inchixinatu Definition
de inchinisare; totu brutu de chinisu, fatu a chinisu
Synonyms e antonyms
cinisosu
2.
lampant fogos in calchi rutu muru de sa citade totu inchinisada (S.Lay Deidda)
Translations
French
qui est réduit en cendres
English
reduced to ashes
Spanish
quemado,
encenizado
Italian
incenerito
German
mit Asche bedeckt,
eingeäschert.
incroàu , agt Definition
chi portat incroamentu
Etymon
ctl.
encroar
Translations
French
architravé
English
architraved
Spanish
dotado de arquitrabe
Italian
architravato
German
mit einem Architrav versehen.
infarinadúra , nf Definition
su infarinare; tintura lébia
Translations
French
action d'enfariner
English
flouring
Spanish
enharinar,
barniz
Italian
infarinatura
German
Bestreuung mit Mehl.
infiochitàre , vrb: inflochitai,
infrochetari,
infrochitai Definition
pònnere frocos, fàere bella una cosa ponendhodhi frocos
Synonyms e antonyms
aflochitai,
afrochedhare
Translations
French
enrubanner
English
to tassel
Spanish
adornar con lazos
Italian
infioccare
German
mit Bändern schmücken.
infloríre, infloríri , vrb: infrorí,
infroriri Definition
nau de is matas, bogare o fàere su frore; pònnere frores po bellesa, fàere bella una cosa coment'e ponendhodhi frores
Synonyms e antonyms
fiorire
/
aflorigiai,
infiorare,
florèssiri
Sentences
cussu at a benni candu infrorit sa figu ◊ est circhendi in sa tenta messada umbras de babaoi infroriu ◊ is campuras funt infrorendi ◊ ocannu sa castàngia, candu s'arritzoni fiat crescendu, at torrau a infrorí
2.
su mutetu ti dh'infrorit ma bèni, lah!
Etymon
srd.
Translations
French
fleurir,
orner (fig.)
English
to decorate with flowers,
to bloom
Spanish
florecer,
florear
Italian
fiorire,
infiorare
German
blühen,
mit Blumen schmücken.
inghitài, inghitiài , vrb: unghitai Definition
betare is ungas in su sensu de leare a furadura; iscúdere, betare cun s'unga, mescamente nau de su giogu chi si faet lassandho andhare a cropu sa conca de su pódhighe a una muneda o àtera cosighedha po che fàere lòmpere a su cofedhu
Synonyms e antonyms
afufai,
apresai,
arpiai,
arrapagnare,
arrapare 2,
aungrare,
craspuare,
furai,
irrobbare,
runtzinare,
sdorrobbai
Etymon
srd.
Translations
French
saisir avec les griffes,
agripper (fig.)
English
to claw
Spanish
agarrar
Italian
artigliare
German
mit den Klauen packen.
ingrumài , vrb: ingrummai Definition
pònnere sa crosta, sa grumma
Synonyms e antonyms
aggromare,
aggrostare,
aradhare
Etymon
srd.
Translations
French
entartrer,
incruster
English
to encrust
Spanish
incrustar
Italian
ingrommare,
incrostare
German
mit Weinstein bedecken,
sich verkrüsten.