A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

andhomàncu , avb Definizione foedhu chi narant cun dispraxere, cun arrennegu, cun impudu: a. chie!… = ma càstia!…, própiu cussu!… (= genti de nudha, própriu chini no depit, no minescit); a. l'at fata sa bénnida! = fut istétiu méngius si no che fut benniu Sinonimi e contrari allumancu Frasi m'abbàida a mi dimandhare cosas gai, andhomancu chie! ◊ andhomancu chie nos cumandhat, cudhos miseràbbiles! ◊ andhomancu chie faedhat!…◊ andhomancu sa cojuada chi at fatu!… (G.Ruju)

andhónzu , nm Definizione su andhare, su istare andhandho po bisóngiu siat o po àteru Sinonimi e contrari andheju, caminonzu / cdh. andugnu Frasi sa limba si addatat a s'andhonzu de sa realidade ◊ in sos andhonzos, assunessi, réguladi! ◊ a pagu a pagu si allenat s'andhonzu ◊ s'andhonzu nostru est tropu, no asseliamus mai!◊ a ndhe tenes de andhonzu!… Etimo srd. Traduzioni Francese démarche Inglese trend Spagnolo el ir, andar Italiano andaménto Tedesco Gang.

àndia àndhas

andiadòri , nm Definizione portadore de àndia, de tzivera (e po cussu fintzes manorba) Etimo srd.

andíra andhíra

andirédhu , nm Definizione logu po passare, po andhare Sinonimi e contrari àndara, andhamenta, andharedha, andhata 1, andhera, caminera Etimo srd.

andívia , nf: indívia Definizione genia de erba prantada po insalada, marigosa, a fògias totu bichedhadas (a calidades); si narat fintzes de su bestimentu curtzitu totu a pinnigas chi is ómines ponent in su costúmene in chintzu: is bragas Sinonimi e contrari indídia* Terminologia scientifica rbzc, cichorium endivia.

andolèta , nf Definizione màchina, automóbbile pitica Sinonimi e contrari dondoleta Frasi paret chi onzunu siat cuntentu de respirare gasu de andoletas.

andoviniadòra , nf Definizione fémina chi iat a èssere deina de su benidore…, chi intzertat is cosas chentza dhas ischire Sinonimi e contrari deina Etimo srd.

Andría , nm Definizione númene de ómine Cognomi e Proverbi smb: Andria Etimo grcb. Andréas.

androghéri , agt, nm Definizione chi o chie portat trassas, malítzia Sinonimi e contrari ammalisciadu, franiscu Frasi undhas androgheras de mare e de rios mi ammuinant che bentu Etimo spn. droguero Traduzioni Francese chenapan, fripon Inglese underhand Spagnolo listo, astuto Italiano birbóne Tedesco Halunke.

àndua àndhas

andúcas addúcas

andurriàli , nm Definizione terrenu malu, de terra pagu e giarra, desertu, raschinarzu, chi no faet a dhu semenare Frasi contragéniu de arriu, vengantza de àrburi, s'andurriali est pedendu caridadi a is nuis (M.Licheri) Etimo spn. andurrial.

anèa , nf: anei, arei 1, arena, rena Definizione farinedhu, biculedhu piticu de css. cosa, ma mescamente de pedra Sinonimi e contrari brutura Modi di dire csn: arai in s'arena = fàghere triballu in debbadas; arena de sale = sali a perdixedha, sali grussu Frasi piga su tragavenu e aparígia s'anea! ◊ faidhu grassu s'impastu: duus pajolus de arena e unu de ciumentu 2. candu isposat filla mia, in cust'arruga no nci depit cabai anea de sa genti chi nci depit èssi! Cognomi e Proverbi smb: Arena Etimo ltn. arena Traduzioni Francese sable Inglese sand Spagnolo arena Italiano aréna, sàbbia Tedesco Sand.

anèdha , nf Definizione genia de cricu, piticu Sinonimi e contrari anèglia, lórica Cognomi e Proverbi smb: Anedda Etimo ltn. anellus.

anedhàda , nf Definizione su anedhare Etimo srd.

anedhàdu , pps, agt: anedhau Definizione de anedhare; chi est totu a lorighitas.

anedhadúra , nf Definizione su anedhare, su fàere a lorighitedhas Sinonimi e contrari allorichitadura, arrulladura, frisadura, incincinnadura Etimo srd.

anedhài, anedhàre , vrb Definizione fàere cosa longhita (es. pilos)totu a lorighedhas, genia de anedhos Sinonimi e contrari allorichitare, arrullai, frisai, incincinnare, riciulare | ctr. istirare Etimo srd. Traduzioni Francese friser, anneler Inglese to curl Spagnolo ensortijar Italiano arricciare, inanellare Tedesco kräuseln, ringeln.