annózu annógiu
annózu 1 , nm: nozu Definizione su tantu chi si pagat po pigare calecuna cosa a nolégiu Sinonimi e contrari nolégiu, nólitu, nolu Etimo srd.
ànnu , nm: Definizione
su tempus chi dhue ponet sa Terra po fàere unu giru intreu a inghíriu de su Sole: 365 dies, 5 oras, 48 minutos e 46 segundhos (de contare una die in prus dónnia bàtoro annos, candho su mese de freàgiu faet 29 dies); sumana de dóighi meses, nau fintzes po annada / min. annixedhu, nau in su sensu de tempus meda; annu-lughe = genia de misura po inditare sa distàntzia de is astros, est su tretu chi faet sa lughe in tempus de un'annu
Modi di dire
csn:
s'a. chi est currindhe = ocannu; a. chin/cun a. = dónni'annu chen'e farta, un'annu avatu de s'àteru; zenias de augúrios: a largos annos!, atrus annus mellus!; fàghere sos annos = lòmpere sos annos (sa die de sa nàschida); furriai s'a. = fàghere cuntratu nou cun su matessi mere, a s'annu; segai s'a. = iscontzare s'acordu, segare su cuntratu; est s'a. a…, su mese a… (a sa die chi si narat) = fait o lompit s'annu, su mesi; bogàreche sos… (númeru) annos = fai, lòmpiri is (númeru) annus; mancai sa mellus dí de s'a. (a unu) = mancare sa menzus cosa (sa sabidoria, su tinu); bòlliri passai s'a. po noi mesis = pretènnere tropu; su nuntzu de s'a. = zenia de candhelarzu, sa costuma de andhare sos pisedhos de domo in domo, su manzanu de Annunou, a pedire s'istrina
Frasi
s'annu abbinente ◊ ti emu a bolli cent'annus che a oi festegiau! (Locci)◊ fit s'annu milli e noighentos ◊ como est in sos deghe annos chi semus cojados ◊ bèni cosias cussas crapitas: mi funt duradas annus e annus!
2.
si bollu cumbirai ca oi fatzu is annus ◊ - A cent'annus cun saludi! - E tui a dhus contai!
3.
su vintibàtoro de làmpadas est s'annu de su biadu
4.
de un'annixedhu apu acabbau!…◊ de candho at tentu cussu male, siscura, no che at bogadu mancu s'annu! ◊ sos chent'annos che voches!
Terminologia scientifica
tpc
Etimo
ltn.
annus
Traduzioni
Francese
an,
année
Inglese
year
Spagnolo
año
Italiano
anno
Tedesco
Jahr.
annuàda , nf Sinonimi e contrari incumbuxada, carrarzada | ctr. ilgiariada, ispalatada.
annuadórgiu, annuadróxu , nm: nuadroxu Definizione
cosa fata a nodu, coment'e a nodu, su tretu de su nodu o ue duas cosas intradas apare faent giogu, nau mescamente a is aciunturas de is arremos de sa carena
Sinonimi e contrari
aciuntura,
annaghidura,
annodricadorju,
arte 1,
innodricadorju,
nigradroxu
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
articulation
Inglese
joint
Spagnolo
articulación
Italiano
snodatura,
articolazióne
Tedesco
Anknüpfung,
Gelenk.
annuàdu , pps, agt: annuau 1,
nuadu Definizione
de annuare; nau de s’aera, chi est ammontada de nues, chi dhue at nues meda
Sinonimi e contrari
abbudhonadu,
abbueradatzu,
ammurrau,
annuiladu,
cugurrosu,
imbugiadu,
incuculatu,
innuvilau,
nuadu,
núilu,
nuirosu
| ctr.
iscraridu,
ispàciu,
ispalatadu,
netu
Frasi
si ch'est annuadu e fossis proet puru
2.
s'aera est annuada
Terminologia scientifica
tpm
Traduzioni
Francese
nuageux
Inglese
cloudy
Spagnolo
nublado
Italiano
annuvolato,
nuvolóso
Tedesco
bewölkt.
annuadúra , nf Definizione
su annuare, su èssere annuau, ammontau de nues
Sinonimi e contrari
annuamentu,
incúgulu,
nuarzu
Frasi
custa no est annuadura de piòere
Terminologia scientifica
tpm
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
état nuageux
Inglese
cloudiness
Spagnolo
nubosidad
Italiano
nuvolosità,
annuvolaménto
Tedesco
Bewölkung.
annuadúra 1 annodadúra
annuàe, annuài annoài
annuài 1 , vrb: annuare,
nuare Definizione
carragiare de nues (deunudotu o in parte a tretos), su si pesare nues in s'aera (vrb. aus. èssere o fintzes àere); in cobertantza, essire tristu / annuaisí a logus a logus = annuare a nues lascas, itl. ragnare
Sinonimi e contrari
abbudhonare,
annuidai,
cuculare,
incuculare,
incumbuxae
| ctr.
isclarire,
ispalaciae
Frasi
s'aera si est annuendhe, paret in chirca de pròere ◊ si s'annuat cuguzat su sole e faghet fritu ◊ oe no bi at annuadu
Terminologia scientifica
tpm
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
obscurcir,
assombrir
Inglese
to get cloud
Spagnolo
nublar
Italiano
annuvolare,
rannuvolarsi
Tedesco
sich bewölken.
annuàle, annuàli , agt Definizione
de s'annu, chi durat un'annu
Traduzioni
Francese
annuel
Inglese
year's
Spagnolo
anual
Italiano
annuale
Tedesco
jährlich.
annuaméntu , nm Definizione su fàere nodos, a nodu; su si pesare is nues Sinonimi e contrari annodadura / annuadura Etimo srd.
annuàre annuài 1
annuàu annodàdu
annuàu 1 annuàdu
annudéu , nm Definizione
istúgiu de valore po chistire relíchias de santos; fintzes una genia de medàglia chi si giaet po onore
Terminologia scientifica
prdc
Etimo
ltn.
agnus Dei
Traduzioni
Francese
reliquaire
Inglese
reliquary
Spagnolo
relicario
Italiano
reliquiàrio
Tedesco
Reliquienschrein.
annudhàda , nf Definizione su annudhare Etimo srd.
annudhài, annudhàre , vrb: annullai,
annullare Definizione
cunsiderare o pònnere chi una cosa fata no balet, est in debbadas, no est validora, su dha cunsiderare nudha, segare un’acórdiu
Sinonimi e contrari
abbolire
Frasi
annudhamus su cuntratu, amus diversas ideas! (G.A.Cossu)
Traduzioni
Francese
annuler
Inglese
to cancel
Spagnolo
anular
Italiano
annullare
Tedesco
für ungültig erklären.
annuelàre, annuelài , vrb Definizione annuare, ammontare de nues; iscurigare sa vista o fintzes sa mente Frasi si annuelat s’àiri e ndi benit unu bonu corpu de àcua ch’iat ammodhiau terra 2. lassa istare sa droga chi annuelat su coro! (G.Brocca)◊ dhi annuelànt is ogus, in puntu de morti, e isperàt chi iat a èssi lómpiu calincunu po dhu salvai ◊ a s'intendi tzerriai "Pulentedha" Gepetu s'annuelàt (M.Vargiu) Etimo srd.