annózu annógiu
annózu 1 , nm: nozu Definitzione su tantu chi si pagat po pigare calecuna cosa a nolégiu Sinònimos e contràrios nolégiu, nólitu, nolu Ètimu srd.
ànnu , nm: Definitzione
su tempus chi dhue ponet sa Terra po fàere unu giru intreu a inghíriu de su Sole: 365 dies, 5 oras, 48 minutos e 46 segundhos (de contare una die in prus dónnia bàtoro annos, candho su mese de freàgiu faet 29 dies); sumana de dóighi meses, nau fintzes po annada / min. annixedhu, nau in su sensu de tempus meda; annu-lughe = genia de misura po inditare sa distàntzia de is astros, est su tretu chi faet sa lughe in tempus de un'annu
Maneras de nàrrere
csn:
s'a. chi est currindhe = ocannu; a. chin/cun a. = dónni'annu chen'e farta, un'annu avatu de s'àteru; zenias de augúrios: a largos annos!, atrus annus mellus!; fàghere sos annos = lòmpere sos annos (sa die de sa nàschida); furriai s'a. = fàghere cuntratu nou cun su matessi mere, a s'annu; segai s'a. = iscontzare s'acordu, segare su cuntratu; est s'a. a…, su mese a… (a sa die chi si narat) = fait o lompit s'annu, su mesi; bogàreche sos… (númeru) annos = fai, lòmpiri is (númeru) annus; mancai sa mellus dí de s'a. (a unu) = mancare sa menzus cosa (sa sabidoria, su tinu); bòlliri passai s'a. po noi mesis = pretènnere tropu; su nuntzu de s'a. = zenia de candhelarzu, sa costuma de andhare sos pisedhos de domo in domo, su manzanu de Annunou, a pedire s'istrina
Frases
s'annu abbinente ◊ ti emu a bolli cent'annus che a oi festegiau! (Locci)◊ fit s'annu milli e noighentos ◊ como est in sos deghe annos chi semus cojados ◊ bèni cosias cussas crapitas: mi funt duradas annus e annus!
2.
si bollu cumbirai ca oi fatzu is annus ◊ - A cent'annus cun saludi! - E tui a dhus contai!
3.
su vintibàtoro de làmpadas est s'annu de su biadu
4.
de un'annixedhu apu acabbau!…◊ de candho at tentu cussu male, siscura, no che at bogadu mancu s'annu! ◊ sos chent'annos che voches!
Terminologia iscientìfica
tpc
Ètimu
ltn.
annus
Tradutziones
Frantzesu
an,
année
Ingresu
year
Ispagnolu
año
Italianu
anno
Tedescu
Jahr.
annuàda , nf Sinònimos e contràrios incumbuxada, carrarzada | ctr. ilgiariada, ispalatada.
annuadórgiu, annuadróxu , nm: nuadroxu Definitzione
cosa fata a nodu, coment'e a nodu, su tretu de su nodu o ue duas cosas intradas apare faent giogu, nau mescamente a is aciunturas de is arremos de sa carena
Sinònimos e contràrios
aciuntura,
annaghidura,
annodricadorju,
arte 1,
innodricadorju,
nigradroxu
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
articulation
Ingresu
joint
Ispagnolu
articulación
Italianu
snodatura,
articolazióne
Tedescu
Anknüpfung,
Gelenk.
annuàdu , pps, agt: annuau 1,
nuadu Definitzione
de annuare; nau de s’aera, chi est ammontada de nues, chi dhue at nues meda
Sinònimos e contràrios
abbudhonadu,
abbueradatzu,
ammurrau,
annuiladu,
cugurrosu,
imbugiadu,
incuculatu,
innuvilau,
nuadu,
núilu,
nuirosu
| ctr.
iscraridu,
ispàciu,
ispalatadu,
netu
Frases
si ch'est annuadu e fossis proet puru
2.
s'aera est annuada
Terminologia iscientìfica
tpm
Tradutziones
Frantzesu
nuageux
Ingresu
cloudy
Ispagnolu
nublado
Italianu
annuvolato,
nuvolóso
Tedescu
bewölkt.
annuadúra , nf Definitzione
su annuare, su èssere annuau, ammontau de nues
Sinònimos e contràrios
annuamentu,
incúgulu,
nuarzu
Frases
custa no est annuadura de piòere
Terminologia iscientìfica
tpm
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
état nuageux
Ingresu
cloudiness
Ispagnolu
nubosidad
Italianu
nuvolosità,
annuvolaménto
Tedescu
Bewölkung.
annuadúra 1 annodadúra
annuàe, annuài annoài
annuài 1 , vrb: annuare,
nuare Definitzione
carragiare de nues (deunudotu o in parte a tretos), su si pesare nues in s'aera (vrb. aus. èssere o fintzes àere); in cobertantza, essire tristu / annuaisí a logus a logus = annuare a nues lascas, itl. ragnare
Sinònimos e contràrios
abbudhonare,
annuidai,
cuculare,
incuculare,
incumbuxae
| ctr.
isclarire,
ispalaciae
Frases
s'aera si est annuendhe, paret in chirca de pròere ◊ si s'annuat cuguzat su sole e faghet fritu ◊ oe no bi at annuadu
Terminologia iscientìfica
tpm
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
obscurcir,
assombrir
Ingresu
to get cloud
Ispagnolu
nublar
Italianu
annuvolare,
rannuvolarsi
Tedescu
sich bewölken.
annuàle, annuàli , agt Definitzione
de s'annu, chi durat un'annu
Tradutziones
Frantzesu
annuel
Ingresu
year's
Ispagnolu
anual
Italianu
annuale
Tedescu
jährlich.
annuaméntu , nm Definitzione su fàere nodos, a nodu; su si pesare is nues Sinònimos e contràrios annodadura / annuadura Ètimu srd.
annuàre annuài 1
annuàu annodàdu
annuàu 1 annuàdu
annudéu , nm Definitzione
istúgiu de valore po chistire relíchias de santos; fintzes una genia de medàglia chi si giaet po onore
Terminologia iscientìfica
prdc
Ètimu
ltn.
agnus Dei
Tradutziones
Frantzesu
reliquaire
Ingresu
reliquary
Ispagnolu
relicario
Italianu
reliquiàrio
Tedescu
Reliquienschrein.
annudhàda , nf Definitzione su annudhare Ètimu srd.
annudhài, annudhàre , vrb: annullai,
annullare Definitzione
cunsiderare o pònnere chi una cosa fata no balet, est in debbadas, no est validora, su dha cunsiderare nudha, segare un’acórdiu
Sinònimos e contràrios
abbolire
Frases
annudhamus su cuntratu, amus diversas ideas! (G.A.Cossu)
Tradutziones
Frantzesu
annuler
Ingresu
to cancel
Ispagnolu
anular
Italianu
annullare
Tedescu
für ungültig erklären.
annuelàre, annuelài , vrb Definitzione annuare, ammontare de nues; iscurigare sa vista o fintzes sa mente Frases si annuelat s’àiri e ndi benit unu bonu corpu de àcua ch’iat ammodhiau terra 2. lassa istare sa droga chi annuelat su coro! (G.Brocca)◊ dhi annuelànt is ogus, in puntu de morti, e isperàt chi iat a èssi lómpiu calincunu po dhu salvai ◊ a s'intendi tzerriai "Pulentedha" Gepetu s'annuelàt (M.Vargiu) Ètimu srd.