privilégiu , nm: privilezu, privilléziu Definizione cosa, capacidade, diritu o podere chi unu gosat a distintu, chentza chi dhu tèngiant totus o àteros Sinonimi e contrari mandhu.
privilezàre privilegiài
privilézu privilégiu
privilleziàre privilegiài
privilléziu privilégiu
prívu , pps, agt: brivu* Definizione de privare; chi no si podet, chi unu no podet ca si dh'ant proibbiu; chi dhi mancat o dhi ant fatu mancare calecuna cosa Sinonimi e contrari controidu, faltu, preubbidu Frasi una mitragliada l'at priva de sa bellesa sua, a sa muràglia.
prixonía prejonía
prizinía perzenía
pro po
prò , bvrb Definizione proo, provo: ind. pres., 1ˆ p. sing. de su verbu proare Frasi mi la leo in do, primedotu eo prò e comintzo sas rimas a cantare ◊ daghi ti bido in su retratu prò dolores mai in sa vida proados.
pròa , nf, nm: proba 1,
probu,
prou,
prova,
provu Definizione
cosa chi si faet po pòdere bíere si andhat bene, ite arresurtau giaet, comente essit, o fintzes fata o fata fàere apostadamente po giare a bíere calecuna cosa; fata unu pagu ispantosa, chi arrechedit coràgiu meda, capacidades mannas
Sinonimi e contrari
iscumbata,
isperimentu
/
balentia,
proesa
Modi di dire
csn:
a proas, a brintzis proas = a probia, a bínchidas, a trivas de pari; èssere a proa a… = èssiri acanta a…, apunta a…, aproba, bi cheret pagu a…; a prou, a probu = cun proa, apustis proadu; bogai a faci de proa = pònnere duos apare pro iscumbatare sa beridade; fàghere proa = balentia, cosa ispantosa
Frasi
oe so forte che a primoria, mancari betzu: ndhe apo dadu prou ◊ ti ponzo a su prou, andhe chi mi as postu sa marrania! ◊ custu mi atzertat comente (e mi das giustu prou) chi ancora su coro tou de su passadu est dolente (G.Masala)◊ custu libbru deviat èssere coment'e unu provu ◊ cheret fatu sa proa a bídere comente essit custu triballu
2.
arratza de proa chi at fatu!…◊ za l'as fata sa proa a ti che ispèrdere su chi tenias!…◊ méritu e prou pro àere fatu cussa crésia in parte est de su preíderu ◊ bido chi ses fatendhe pagu proa e tantu no bi arrivis a s'intentu!
3.
cussa pedra fit a prova a si che la leare un'àteru ◊ sa missa est a proa a intrare ◊ candho cudha fit a proa de palturire ant cramadu zente ◊ s'istajone de sas abbas fit a prova (G.Maieli)◊ babbu mi at fatu de mastru a totu prou ◊ totu faghiant a brintzis proas pro carrare rena e pedra (G.Ruju)◊ est a proa a mesudie ◊ is amigas faiant a proa de pari po si ndi furai s'isposa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
preuve
Inglese
proof,
test,
try
Spagnolo
pruba,
demostración
Italiano
pròva,
dimostrazióne
Tedesco
Probe,
Beweis.
pròa 1 piòa
proadítzu , agt Definizione chi est de prova, in prova, provandho Frasi candho fit essida sa televisione, sas primas trasmissiones fint proaditzas.
proadórzu , nm Definizione su provare, cosa de provare Sinonimi e contrari cumproa, iscumbata, proadura Etimo srd.
proadúra , nf Definizione su provare, nau fintzes de sa manera de fàere e de sa cosa chi si provat puru Sinonimi e contrari cumproa, iscumbata, proadorzu, proamentu 2. coghindhe su pane mi daiant sa proadura a mandhigare Etimo srd.
proài , vrb: proare,
probare,
progare,
provai,
provare Definizione
fàere calecuna cosa po bíere comente essit, si andhat bene o àteru, po iscumbatare e averguare calecuna cosa, po àere sa cunfirma de una duda; sentire calecuna cosa in sa carena o in s'ànimu; fortzare, pònnere cosa a isfortzu
Modi di dire
csn:
provai a + vrb. = fàghere una cosa a meda, a mal'istropiadura, a tropu; proare sas fortzas = fàghere irfortzu mannu a cantu si podet, fagher fàghere irfortzu
Frasi
aite no ti proas a fàghere cussu, ca bides sa música?!…◊ totu sa genti provàt a bocí su mostru ma nudha! ◊ ajó, prova tui, immui, a fai sa firma bèni! ◊ ant fintzas provau a tocai is bòis de istrumbu, ma no boliant prus andai ◊ a su proa proa, amus fatu, fatu, fintzas a candho bi semus revéntidos ◊ bonu za paret: proadu ebbia cheret! ◊ chie no lu progat no bi credet
2.
bos ant proadu s'imbrollu: ite bregunza in cudhos logos chi l'ant a ischire! ◊ sa die chi mi provas un'ingannu tènemi pro malignu e traitore ◊ pro isperiéntzia tenimus proadu chi si morit de dogni atzidente ◊ chie creet - at nadu Cristos - mi lu proat faghindhe su chi deo li apo nadu ◊ nara si unu símile difetu in custu modu proadu mi as mai!
4.
no ti dha provis meda, sa conca, no ti noxat!…
5.
ant provau a ndi ghetai, de sali!…◊ ant provau a ndi papai: agiummai no ndi lassant!
Etimo
ltn.
probare
Traduzioni
Francese
prouver,
démontrer
Inglese
to prove
Spagnolo
probar,
comprobar
Italiano
provare,
testare,
comprovare
Tedesco
probieren,
ausprobieren,
prüfen,
fühlen,
empfinden,
beweisen.
proaméntu , nm Definizione su provare Sinonimi e contrari cumproa, iscumbata, proadorzu, proadura Etimo srd.
proànsulu, proàntzigu, proàntzu, proàntzulu , agt Definizione
nau de ccn., chi totu istat provandho, tocandho, a bíere, fintzes giaendho ifadu, ponendho marrania, atzitzandho s'àteru
Sinonimi e contrari
fustigheri,
pruaxu
/
provocheri
Frasi
frade meu fit su proàntzigu ◊ una tropa de pitzinnos proàntzulos aiat dimandhau a tziu Tilipu si Gramsci diat èssere istau cuntentu de cussas cosas (G.Brocca)◊ sas piús proànsulas cheriant abbèrrere s'iscàtula a bídere ite bi aiat
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
très curieux
Inglese
nosy
Spagnolo
curioso,
fisgón
Italiano
curiosóne
Tedesco
sehr neugierig.
proàre proài
pròba , avb, prep: aproba,
probe,
probi,
próbiu,
prope,
propes,
prove Definizione
a pagu tretu, a pagu tempus, nau fintzes in su sensu de andhare bene a fàere ccn. cosa / a probe de, a p. a… = acanta de, acanta a…; a propes tuo, suo = acurtzu tou, sou, acanta tua, sua; a prope = luego, a presse
Sinonimi e contrari
acanta,
acultu,
afaca
| ctr.
atesu
Frasi
già est a prope, a umbe ses annanne!…◊ sa lampanedha de cussa creadura est mori mori, che sa luna chin s'istedhu a prope ◊ tres ómines fint ritzos a propes suo ◊ - Candho naschit su pitzinnu? - A prope!
2.
sa gara poética fit a proba a incomintzare ◊ est probe a su fossu ◊ passemus gai probe a su cuzone de sa gula pecados intendhendhe giustos a meressida passione (P.Casu)◊ cussa est sa piús probe a nois ◊ fia a prope a ndhe pèrdere su podere ◊ est bolau in artu a probi de su soli ◊ che los at rimunidos a propes suo
Etimo
ltn.
prope
Traduzioni
Francese
tout près,
près de
Inglese
near
Spagnolo
cerca
Italiano
vicino
Tedesco
nahe,
dabei,
daneben,
nah,
nebenan,
Nachbar.