allagorjàre , vrb Definizione nau mescamente de s'erba, de is laores, ingroghire, essire guastos po s'abba a tropu; nau de gente, bènnere a malu tretu de calecuna maladia, derrúere Sinonimi e contrari aflusciai, allidredhàre, ammoltighinare, indisichire Traduzioni Francese se faner, se flétrir Inglese to wilt, to wither Spagnolo marchitar, ajar Italiano avvizzire, afflosciare Tedesco welken, erschlaffen.

allartzanài , vrb: allatzanai Definizione igragalare, nau de erbas segadas o patindho asciutore po farta de abba Sinonimi e contrari acalabiare, acalamai, addormicare, agurgire, allacanae, allizare, ammustiai, arruncionire, artanare, calaginare, carigai, caugai Frasi sa fà frisca lassada sentza de coi si allàtzanat ◊ is froris bodhius de diora si allàtzanant 2. si allàtzanant is bisus puru! Traduzioni Francese se flétrir Inglese to wither Spagnolo marchitar Italiano avvizzire Tedesco welken.

allebigiàre , vrb: allebizare, allepizare, allibizare Definizione nau de erbas, pèrdere s'abba, asciutare sicandhosi; fintzes asciutare Sinonimi e contrari acalamai, allacanae, allizare, ammalmiare, assichillonai, calighinare, igragalare, illebizare, illizare, marciulari, pansiri / abbentai 1, asciutai Frasi custu bentu de sole no li at allibizadu sa foza ◊ undhas de prumu ant allepizau su lentíschinu 2. sa sartitza si allibizat posta in bértigas Traduzioni Francese se faner, se flétrir Inglese to fade Spagnolo marchitarse, ajarse Italiano appassire Tedesco verwelken.

apabassài, apabassàre , vrb: apapasciare, apapassare, pabassai Definizione nau de frutuàriu, fàere o essire a pabassa Sinonimi e contrari acalamai, ammustiai, irmurtire / apilardae Etimo srd. Traduzioni Francese se flétrir Inglese to wither Spagnolo pasar Italiano appassire Tedesco verwelken.

arruntzài , vrb: arrunzai, runzai Definizione est su chi faet su fogu o su sole forte a sa pedhe e cosas deasi, chi dhas atzirbisonat, dhas faet totu a pinnigas; istare o pònnere coment'e allorigaos, acancarronaos (mescamente crocaos) Sinonimi e contrari acarrongiai, afrangillonai, aggrunciare, ammaugionai, apigiare, atavellai, atripitzare, cascai, frongire, granculai | ctr. istirai Modi di dire csn: arruntzaisí (nadu de chie tenet fritu) = atuturàresi, istare atuturados; a. is codhus = incrubai de palas, leàrela cun passiéntzia candho una cosa andhat male, fàghere de codhos, comente faghet chie no ischit it'e rispòndhere; arrunzaisí a una parti = fràngheresi, pònneresi a un'ala Frasi su tempus arrunzat totu is cosas ◊ si est arruntzau de sa bregúngia ◊ candu unu s'est istasiu dhi naraus chi est arruntzau ca portat sa pedhi frungia 2. it'est chi t'est pigau, ita tenis chi ti biu totu allochiau?! - dh'iat nau arrunzendu 3. arrunzadí a una parti: comenti ti permitis de fichiri turra in is chistionis nostras?! Etimo ctl. arronsar Traduzioni Francese froisser, se flétrir, se rider Inglese to wrinkle up Spagnolo arrugar Italiano contrarre, raggrinzire, corrugare Tedesco zusammenziehen, runzeln, falten.

atrichinzonàre , vrb Sinonimi e contrari acarrongiai, afrangillonai, aggrunciare, apigiare, arruntzai, atavellai, atribuntzire, frongire, granculai, iscrafangiai Etimo srd. Traduzioni Francese flétrir, rider, chiffonner, plisser Inglese to shrivel Spagnolo arrugar, chafar Italiano raggrinzare Tedesco zerknittern.

calamài , vrb: acalamai, calamiai, calemai, callamai, caramai Definizione calàresi de su sicore, po mancamentu de abba, de fortzas Sinonimi e contrari acalabiare, allartzanai, allebigiare, allizare, irdebbilitare / ammaculiare, apirchizonare Modi di dire csn: unu frori caramau, calamiau, follas callamadas = tzédidu, tzédidas de su sicore; c. s'atza = dòrchere, pèrdere s'ata (in suspu, sa capatzidade de s'impònnere, de faedhare) Frasi s'est calemada sa mata 2. gopai Giuanni, bosu gei seis de bon'arratza e no si calamat s'atza che gortedhu arruinau! ◊ seu caramada: no tengu balia de nudha, cun cussu pentzamentu! Etimo srd. Traduzioni Francese se flétrir, affaiblir, se faner Inglese to dry up, to wither, to weaken Spagnolo marchitarse Italiano appassire, infiacchire Tedesco ermatten, welken.

illizàre , vrb Definizione sufrire po mancamentu de abba, nau de is erbas / cara illizada = cara chei sa tela, cara mala de bisura Sinonimi e contrari acalamai, agurgire, allacanae, allebigiare, allizare, calighinare, pansiri Etimo srd. Traduzioni Francese se faner, se flétrir Inglese to wither Spagnolo marchitar Italiano appassire, avvizzire Tedesco verwelken.

«« Cerca di nuovo