colpàdu , pps, agt, nm: corpadu,
corpau Definizione
de colpare; guastu po calecuna maladia, nau mescamente de frutuàriu chi s'intostat e sicat in calecunu tretu de su pígiu de fora, a marcu, coment'e chi apat leau cropu; nau solu de ccn., chi no est tanti giustu de conca
Sinonimi e contrari
arropau,
scutu
/
feltu,
gastu 1
Modi di dire
csn:
corpadu a mortu = de ndhe mòrrere; corpadu dai sos mortos = tocadu, chi lu at curpidu carchi mortu, chi lu at tocadu zente morta; èssere corpadu a… (cragu, sèmene, machine, àteru) = chi bi ndhe ant postu tropu, tantu meda de nòghere
2.
custa pira, ocannu, est totu corpada ◊ sa néspula de s'ortu meu est totu corpada, no bi ndh'at una bella ◊ de cantu ses colpadu ses ridículu! (Piras)
3.
custu laore est corpadu a sèmene: tropu carcu e no bi faghet bonu! ◊ già che ndh'at colpados, legos e mandrones!
Traduzioni
Francese
frappé,
tavelé
Inglese
rotten
Spagnolo
golpeado,
podrido
Italiano
colpito,
guasto,
ticchiolato
Tedesco
geschlagen,
verdorben,
fleckig.
focàle , nm: fogale,
fogali Definizione
genia de maladia chi leat a is gràndhulas a is procos e faet a ufradura e tupamentu a su gúturu
Sinonimi e contrari
focone 1,
guturones,
ischinéntzia
Frasi
anchi dhu pighit su fogali a chini mi at fatu arrui! ◊ sos porcos moriant de fogale
Terminologia scientifica
mld.
Etimo
ltn.
focale
Traduzioni
Francese
angine,
adénite épidémique qui frappe les cochons
Inglese
angina,
swine adenitis
Spagnolo
angina
Italiano
angina,
adenite epidèmica suina
Tedesco
eine Drüsenentzündungssorte.
imprènta , nf Definizione
genia de marcu o singiale chi abbarrat ponendho calecuna cosa mescamente a incracadura; machinàrios e istabbilimentu po iscríere líbberos, giornales e àteru e fintzes s'iscritura de òperas a machinàriu / s'i. de sa muneda = zenia de mógliu pro imprentare dinari
Sinonimi e contrari
arrastu,
sémida
/
assempru,
assimitzu,
bisura
/
istamperia
Frasi
preparo un'abbarzu cun s'intentu de dare a sa natura s'imprenta de sas manos mias ◊ at lassadu s'imprenta de su pè
2.
isse cheriat assemitzare a sos cusinos e chircaiat de si dare imprentas e maneras de ómine vonu ◊ già giuches imprentas vonas!…
3.
no eus pótziu passai a s'imprenta totus cudhas òperas dignas de èssiri pubblicadas
Etimo
spn.
emprenta
Traduzioni
Francese
empreinte,
frappe,
cachet,
typographie
Inglese
imprint,
mint mark,
seal,
printing works
Spagnolo
huella,
imprenta,
cuño
Italiano
imprónta,
cònio,
sigillo,
tipografìa,
stampa
Tedesco
Abdruck,
Prägestempel,
Siegel,
Druckerei,
Druck.
iscútu , pps, agt: scutu Definizione
de iscúdere; chi dh'ant iscutu, atripau; chi dh'ant iscutulau, imbolau, fuliau atesu; nau de fémina (fintzes de animale), chi ndhe at fatu su fedu, chi at angiau
Sinonimi e contrari
iscútitu,
mazadu,
surratu
/
iscutinadu
Modi di dire
csn:
èssere iscutu = no tènniri prus nudha, de dinai, de cosa; andhare a manos iscutas = sentza de portai nudha de su chi podit serbiri; iscuta e piena = (nadu a baghiana pro l'abbirgonzare) illierada e torra ràida; fàere bona cara a coro iscutu = mustrare de èssere cuntentos fintzas candho bi at males, itl. fare buon viso a cattiva sorte
Frasi
dhi at iscutu una bella surra cun sa màniga de su marroni, a burrincu ◊ che l'at iscutu in mare ◊ trint'annos innossente mi ant iscutu in sa corte de Assise nuoresa
2.
calat is ogus a terra che calledhu iscutu
3.
no si nche colabat a manos iscutas: cada tantu carrabat carchi cosa ◊ ses bénnidu a manos iscutas: ite cres, chi est a passare ora?!
4.
mi apo ispesu totu a sa festa e como so iscutu ◊ oe so iscutu e no ti poto dare nudha
Traduzioni
Francese
battu,
frappé
Inglese
beaten
Spagnolo
golpeado
Italiano
battuto,
percòsso
Tedesco
geschlagen.
istochitzatòre , nm Definizione
chie giaet (o at giau) s'istocada
Sinonimi e contrari
stochidhadore
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
qui frappe de la pointe,
d'estoc
Inglese
stabber
Spagnolo
estoqueador
Italiano
stoccatóre
Tedesco
wer Degenstöße versetzt.
mazàdu , pps, agt, nm Definizione
de mazare; chi dh'ant magiau, atripau
Sinonimi e contrari
cordomau,
iscutu
Frasi
su pisedhu est pranghindhe ca l'ant mazadu
3.
petza de mazadu màsciu vene cota e fata a brodu
Traduzioni
Francese
battu,
frappé
Inglese
beaten
Spagnolo
golpeado
Italiano
percòsso
Tedesco
geschlagen.