colpàdu , pps, agt, nm: corpadu, corpau Definizione de colpare; guastu po calecuna maladia, nau mescamente de frutuàriu chi s'intostat e sicat in calecunu tretu de su pígiu de fora, a marcu, coment'e chi apat leau cropu; nau solu de ccn., chi no est tanti giustu de conca Sinonimi e contrari arropau, scutu / feltu, gastu 1 Modi di dire csn: corpadu a mortu = de ndhe mòrrere; corpadu dai sos mortos = tocadu, chi lu at curpidu carchi mortu, chi lu at tocadu zente morta; èssere corpadu a… (cragu, sèmene, machine, àteru) = chi bi ndhe ant postu tropu, tantu meda de nòghere 2. custa pira, ocannu, est totu corpada ◊ sa néspula de s'ortu meu est totu corpada, no bi ndh'at una bella ◊ de cantu ses colpadu ses ridículu! (Piras) 3. custu laore est corpadu a sèmene: tropu carcu e no bi faghet bonu! ◊ già che ndh'at colpados, legos e mandrones! Traduzioni Francese frappé, tavelé Inglese rotten Spagnolo golpeado, podrido Italiano colpito, guasto, ticchiolato Tedesco geschlagen, verdorben, fleckig.

focàle , nm: fogale, fogali Definizione genia de maladia chi leat a is gràndhulas a is procos e faet a ufradura e tupamentu a su gúturu Sinonimi e contrari focone 1, guturones, ischinéntzia Frasi anchi dhu pighit su fogali a chini mi at fatu arrui! ◊ sos porcos moriant de fogale Terminologia scientifica mld. Etimo ltn. focale Traduzioni Francese angine, adénite épidémique qui frappe les cochons Inglese angina, swine adenitis Spagnolo angina Italiano angina, adenite epidèmica suina Tedesco eine Drüsenentzündungssorte.

imprènta , nf Definizione genia de marcu o singiale chi abbarrat ponendho calecuna cosa mescamente a incracadura; machinàrios e istabbilimentu po iscríere líbberos, giornales e àteru e fintzes s'iscritura de òperas a machinàriu / s'i. de sa muneda = zenia de mógliu pro imprentare dinari Sinonimi e contrari arrastu, sémida / assempru, assimitzu, bisura / istamperia Frasi preparo un'abbarzu cun s'intentu de dare a sa natura s'imprenta de sas manos mias ◊ at lassadu s'imprenta de su pè 2. isse cheriat assemitzare a sos cusinos e chircaiat de si dare imprentas e maneras de ómine vonu ◊ già giuches imprentas vonas!… 3. no eus pótziu passai a s'imprenta totus cudhas òperas dignas de èssiri pubblicadas Etimo spn. emprenta Traduzioni Francese empreinte, frappe, cachet, typographie Inglese imprint, mint mark, seal, printing works Spagnolo huella, imprenta, cuño Italiano imprónta, cònio, sigillo, tipografìa, stampa Tedesco Abdruck, Prägestempel, Siegel, Druckerei, Druck.

iscútu , pps, agt: scutu Definizione de iscúdere; chi dh'ant iscutu, atripau; chi dh'ant iscutulau, imbolau, fuliau atesu; nau de fémina (fintzes de animale), chi ndhe at fatu su fedu, chi at angiau Sinonimi e contrari iscútitu, mazadu, surratu / iscutinadu Modi di dire csn: èssere iscutu = no tènniri prus nudha, de dinai, de cosa; andhare a manos iscutas = sentza de portai nudha de su chi podit serbiri; iscuta e piena = (nadu a baghiana pro l'abbirgonzare) illierada e torra ràida; fàere bona cara a coro iscutu = mustrare de èssere cuntentos fintzas candho bi at males, itl. fare buon viso a cattiva sorte Frasi dhi at iscutu una bella surra cun sa màniga de su marroni, a burrincu ◊ che l'at iscutu in mare ◊ trint'annos innossente mi ant iscutu in sa corte de Assise nuoresa 2. calat is ogus a terra che calledhu iscutu 3. no si nche colabat a manos iscutas: cada tantu carrabat carchi cosa ◊ ses bénnidu a manos iscutas: ite cres, chi est a passare ora?! 4. mi apo ispesu totu a sa festa e como so iscutu ◊ oe so iscutu e no ti poto dare nudha Traduzioni Francese battu, frappé Inglese beaten Spagnolo golpeado Italiano battuto, percòsso Tedesco geschlagen.

istochitzatòre , nm Definizione chie giaet (o at giau) s'istocada Sinonimi e contrari stochidhadore Etimo srd. Traduzioni Francese qui frappe de la pointe, d'estoc Inglese stabber Spagnolo estoqueador Italiano stoccatóre Tedesco wer Degenstöße versetzt.

mazàdu , pps, agt, nm Definizione de mazare; chi dh'ant magiau, atripau Sinonimi e contrari cordomau, iscutu Frasi su pisedhu est pranghindhe ca l'ant mazadu 3. petza de mazadu màsciu vene cota e fata a brodu Traduzioni Francese battu, frappé Inglese beaten Spagnolo golpeado Italiano percòsso Tedesco geschlagen.

«« Cerca di nuovo