ammeschiapàre , avb Definizione a méschiu apare, totu impare, ammesturau, ammesturaos Frasi frades e sorres corcant ammeschiapare Etimo srd. Traduzioni Francese dans la promiscuité Inglese mixedly Spagnolo promiscuamente Italiano promiscuaménte Tedesco vermischt.

ammodoinài , vrb: ammuduinare, modoinai Definizione fàere o istare coment'e dormiu, pigare o pèrdere is atuamentos, sa memória Sinonimi e contrari abbalaucare, ammadainare, asturdire, atontonare, immaidoinare, immaudinare, scilibriri, stolondrai, stontonai 1 Etimo srd. Traduzioni Francese perdre la mémoire Inglese to lose one's memory Spagnolo perder la memoria Italiano smemorare Tedesco das Gedächtnis verlieren.

ammugliàre , vrb: ammurgiai, ammurgiare, ammurjare, ammurzare, armurzare, ammuzare, murgiai Definizione pònnere in sa múrgia po dh'intrare su sale, a sa cosa (casu, pische, àteru) Sinonimi e contrari immurzare 1, mongiai, salire Etimo srd. Traduzioni Francese mettre dans la saumure, saler Inglese to pickle, to salt Spagnolo conservar en salmuera, salar Italiano méttere in salamòia Tedesco pökeln, salzen.

amprudhiàre , vrb rfl Definizione essire a primma, su si ofèndhere Sinonimi e contrari abbrodhiare*, abbrufulai, abbudhai, abbuscinare, acasidhare, annicare, atrafudhai, pirmare, pudhare 1 | ctr. cuntentai, prexai 2. seo amprudhiada po cumente as tratau a tzia mia! Traduzioni Francese faire la moue, bouder Inglese to sulk Spagnolo enfurruñarse Italiano imbronciarsi Tedesco schmollen.

ancúa , nf Definizione dhu narant po anca, camba; est puru sa parte de apalas de sa còscia de un'animale macellau, sa nàdiga, e sa petza chi portat / s'ossu de s'ancua = sa cannedha de s'anca Sinonimi e contrari anca, anconi Frasi carnatzeri valenti segat petza de ancua ◊ sa bricicheta 'e fogu bogat fumu niedhu de sa part'e s'ancua… Etimo ctl. ancuda Traduzioni Francese gîte à la noix Inglese haunch channell, hip Spagnolo parte posterior del muslo de animal Italiano scannèllo Tedesco Kugel.

anníciu , agt, nm: annicru, annígiu, annígliu, anniglu, annigru, annigu, annirgu, anniu, annixu Definizione porchedhu, vitellu, cuadhu, angione o àteru pegus de calecunu annu, passau s’annu Sinonimi e contrari annigrotu, annorinedhu, tentógliu Frasi s'anníciu est in sa giota, su crapitu est a brincos, in sa pinneta apedhat su catzedhu 2. sunt pulpuzos de peta de porcu anniju pesadu a mannalitinu Terminologia scientifica anall Etimo ltn. annic(u)lus Traduzioni Francese animal de la ferme agé de deux ans Inglese one years old cattle Spagnolo añojo Italiano annìcolo Tedesco einjähriges Tier.

apagiàre 2 , vrb: (a-pa-gia-re) apalgiai, apallai, apazare, pazare 1 Definizione abbrovendhare a pàgia, pònnere sa pàgia a papare a su bestiàmene; a logos, coment’e semenare a pàgia (po iscóviu) su tretu de una domo a un'àtera de duos, ómine e fémina, chi si dha intendhent o si bolent / su pps. apazadu = (fintzas) chi est totu paza, nadu de laore chi no at ingranidu Sinonimi e contrari abbrovendhae Frasi su meri si ndi pesat a cissu e apàlgiat is bois ◊ su chitzi pesastus po apallai is bòis ◊ dónnia dí nanca depit apallai is bòis Etimo srd. Traduzioni Francese donner de la paille aux animaus Inglese to fodder Spagnolo alimentar con pienso Italiano abbiadare Tedesco mit Hafer füttern.

apenài, apenàre , vrb rfl Definizione tènnere dolu, làstima, piedade, provare pena, dispraxere, su si interessare de calecuna cosa o de ccn. assumancu po làstima, po piedade Sinonimi e contrari apiadai Frasi su padronu si ndh'est apenadu e li at abbonadu su dépidu ◊ suporto tanta pena e tantu istragu: apenadindhe, apena! (P.Pisurzi)◊ de sa vida chi fatzu apenadindi! ◊ cussu pòburu béciu s'est apenau po mei ◊ a mei mi apenat su coru su intendi a issa! 2. eo t'iscrio, si tue ti ndhe apenas de lègere su chi t'imbio ◊ si apenet de iscultare unu lamentu! Etimo srd. Traduzioni Francese s'apitoyer, avoir de la compréhension Inglese to be moved Spagnolo compadecerse Italiano impietosirsi, avére comprensióne Tedesco Mitleid haben, für jdn Verständnis zeigen.

apigliài , vrb: apillai 1, apizare 1 Definizione artzare apitzu, a pígiu, fàere o pònnere su pígiu, nau de cosa in mesu de abba o de cosas deasi; fintzes essire de si pòdere bíere, bogare a pígiu Sinonimi e contrari aproghilare, bènnere Frasi no isciat a nadai e po ndi podi apillai fiat is cambas de innòi e de ingudheni ◊ ndi torràt a apillai sa conca assicau timendi de si allupai ◊ su late caentadu si murigat a manera chi no apizet 2. apilla a domu! ◊ a unus a unus apillant is istedhus ◊ e candu ndi dh'apillat su nòmini de sa santa, su predicadori, in custa prédica? Etimo ltn. applicare Traduzioni Francese remonter à la surface Inglese to surface Spagnolo subir a flote Italiano venire a galla, risalire in superfìcie Tedesco auftauchen.

aprummonàre , vrb Definizione giare o pigare carda, arrennegu meda, tzacu meda Sinonimi e contrari aciumonare, afelonare, imprumonare Frasi mi ndhe aprummonat solu a bi pessare a totu su male chi mi ant fatu! Etimo srd. Traduzioni Francese avoir du dépit, prendre la mouche Inglese to make s.o. angry Spagnolo enfadarse mucho Italiano fare stizza Tedesco jdn ärgern, sich ärgern.

arragiolàre , vrb: arrajolare, arregiolare 1, arrejolare Definizione ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare meda Sinonimi e contrari arragiolire, arraulare / airai, arrannegai, inchietae Frasi currendhe avatu meu che arrejoladu, si est postu a mi sighire ◊ mi apo fatu sa lista de sas persones chi, si arrajolo, devo mossigare! 2. cusse marranu de l’intzugliare ca si arrejolaiat che cane! ◊ issa no cheriat seguzada ca si arregiolaiat che batu (M.Danese) Etimo ltn. rabies Traduzioni Francese être atteints de la rage Inglese to catch rabies Spagnolo rabiar Italiano prèndere la ràbbia Tedesco sich die Tollwut zuziehen.

arrandài , vrb: arrendai 1, randai Definizione fàere o pònnere s’arrandha a unu bestimentu o trastu Sinonimi e contrari irrandhare, trinetare Frasi est arrandendi sa camisa ◊ mi ammostas su chi as arrandau me is pannus? ◊ is féminas ant arrandau sa tialledha de s'altari ◊ apu arrendau is lensolos 2. intamen de arrechiai a su babbu mortu, sa genti iat arrandau po sa filla Etimo srd. Traduzioni Francese faire de la dentelle Inglese to lace Spagnolo adornar con encajes Italiano merlettare Tedesco mit Spitzen besetzen.

arrebedhài , vrb: arrepedhae, arrepedhai, arrepedhare Definizione fàere fortza po no si lassare dominare; fàere fortza po no pònnere mente Sinonimi e contrari acromai, acumbuai, arrampedhai, arrebbellai*, calchedhare, calchidare, callidare, carcinai, screnciai Frasi sa màchina est arrepedhada e no si resessit a la pònnere in motu 2. chi no arrepedhas, tui no ses cuntentu! ◊ ma càstia custu impiegau arrepedhandu a su chi narat su síndhigu! Traduzioni Francese offrir de la résistance Inglese to rebel Spagnolo rebelarse Italiano ribellare, far resistènza Tedesco sich erheben, Widerstand leisten.

arremàre , vrb Definizione ingòllere rema, arremadiu Sinonimi e contrari acatarrare, arrasfriai, arremadiai, arrumai Etimo srd. Traduzioni Francese attraper la rhinite Inglese to catch rhinitis Spagnolo coger la rinitis Italiano prèndere la rinite Tedesco sich die Rhinitis holen.

assainetàre , vrb Definizione pònnere sainete, giare sabore bonu a sa cosa de papare Sinonimi e contrari insaboriai | ctr. isaboriare Etimo srd. asainetar Traduzioni Francese donner de la saveur Inglese to flavour Spagnolo sazonar, sainetear Italiano insaporire Tedesco würzen.

assortàdu , agt: assortau, assultatu Definizione bene assortadu, chi tenet bona sorte, bona fortuna, dícia Sinonimi e contrari addiciadu, afoltunadu, auradu, aurosu, diciosu, fadosu, iscofadu, orbau | ctr. irfortunadu, mabassortau Modi di dire csn: èssere assortadu = bene assortadu, tènnere fortuna; èssere male assortadu = irfortunadu, àere males, dirgràssias mannas Etimo srd. Traduzioni Francese qui a de la chance Inglese lucky Spagnolo afortunado Italiano fortunato Tedesco glücklich.

atracàe, atracài , vrb Definizione sodigare, giare a pitzu, betare manos a unu a trampa candho no si dh’ibertat Sinonimi e contrari atacai, atrapare 1 Frasi a cussa fémina dh'enta atracada in tali logu e furau ndi dh'enta s'oraria ◊ peronòspera e pesta niedha funt atracandu sa sarmenta, e àteras pestas prus malas funt atracandu sa limba nostra! (G.C.Mameli) Traduzioni Francese attaquer, surprendre qqn. par la ruse Inglese to catch by fraud Spagnolo atracar Italiano assalire, sorprèndere con inganno Tedesco überfallen, erwischen.

atratàre , vrb Definizione pigare sa trata, s'ormina, s’arrastu de animales o àteru chi at passau Sinonimi e contrari arrastai, atrataritzare, orminare, ormizare, trateare Etimo srd. Traduzioni Francese suivre à la trace Inglese to follow in s.o.'s tracks Spagnolo rastrear Italiano cercare seguendo le tràcce Tedesco jds. Spur verfolgen.

auràdu , agt Definizione chi tenet ura bona Sinonimi e contrari addiciadu, afoltunadu, assortadu, aurosu, diciosu, fadosu, iscofadu | ctr. ifoltunadu Frasi chie dícia at tentu in beranos de paghe e de amore fit un'auradu (A.Dettori) Etimo srd. Traduzioni Francese qui a de la chance Inglese lucky Spagnolo afortunado Italiano fortunato Tedesco glücklich.

bandhiàre , vrb: abbandidai, bandhidare, bannidare, bannitare Definizione essire o fàere su bandhiu, istare faendho su bandhiu, cuau, in logu chi no si potzat bíere Sinonimi e contrari ilbandhidare Frasi s'amicu fit bandhiandhe chin d-una pedhe a pala ◊ si fit dadu a bandhidare pro no fàghere su militare, ca bi deviat istare dóighi annos Etimo srd. Traduzioni Francese prendre la fuite Inglese to go into hiding Spagnolo huir Italiano darsi alla latitanza Tedesco sich verbergen.

«« Cerca di nuovo