barrantzedhàre , vrb: barrantzellare Definizione andhare a giru po vardiania comente faent is barracellos, o fintzes a iscrucugiare Sinonimi e contrari rundai Etimo srd. Traduzioni Francese faire la ronde Inglese to go out on rounds Spagnolo rondar Italiano uscire di rónda Tedesco die Runde machen.

bigumàrras, bigumàrru , nm Definizione bigu o boe marinu; genia de lampu chentza tronu Sinonimi e contrari culumarru, igumarras Terminologia scientifica anar, monachus monachus Traduzioni Francese phoque moine de la Méditerranée, éclair Inglese monk seal, lightning Spagnolo foca monje, relámpago sin trueno Italiano foca mònaca, lampo sécco Tedesco Mönchsrobbe, Wetterleuchten.

biscaína , avb: briscaina Definizione nau de una manera de fàere is cosas: fuedhai, fai a sa b. = a cudha manera, male, chentza una régula precisa, a comente essit essit, a s'istrambulatzina Frasi su andhare a sa moda biscaina podet medas surpresas preparare ca bisonzat su passu misurare pro no rúere in fossu o in pischina (A.Casula)◊ fint imbolaos a sa briscaina in sos muntones de terra e de preda Etimo spn. a la viscaína Traduzioni Francese à la six-quatre-deux Inglese in a slapdash way Spagnolo a la buena de Dios Italiano alla carlóna Tedesco nachlässig.

bullàncara , nf Definizione su fossighedhu in sa carre chi lassat su pigoni Etimo srd. Traduzioni Francese marque de la variole Inglese pock Spagnolo picadura de viruela Italiano búttero Tedesco Pockennarbe.

cadeliàre , vrb: cadoliare Definizione àere sa cosa a fortza de sacrifíciu; arrespramiare sa cosa (ma fintzes cuvrenare sa persona, pausare); istare a míndhigu, cun tropu pagu cosa, in su bisóngiu Sinonimi e contrari acolomizare, arresparmiai, avitare, istraviare 1 | ctr. perdimentare, sperditziai Modi di dire csn: pane cadeliadu = fatu a fortza de triballu; cadeliàresi de su fàmine = mòrriri de su fàmini po sa mandronia, po su pagu trabballai Frasi apo cadeliadu e marasadu chena profetu, che mísera zente 2. si ses iltraca, cadéliadi! ◊ cussa fémina si ndhe iltat totaganta cadeliada, chena essire mai Traduzioni Francese gagner de quoi vivre à la sueur de son front Inglese to gain with sacrifice Spagnolo gañar con sacrificio Italiano guadagnare con sacrifìcio Tedesco mühsam verdienen.

cagadía , nf: cogodia Definizione fodhe, frutu aortitzu de sa pruna, chi no ammadurat s'ossu e chi no dhu sèberat de sa prupa: abbarrat coment'e teghighedha, buida in mesu, ladita, modhe, in colore tra birde e biancu, bona a papare, de sabore marigosu, e apustis si sicat deunudotu Sinonimi e contrari tacatia 2. s'amistade issoro ch'est finida in cogodia e no si sunt mancu piús faedhados! Terminologia scientifica rbr Etimo srd. Traduzioni Francese fruit rabougri de la ronce Inglese withered fruit of the plum tree Spagnolo fruto apestado del endrino Italiano frutto imbozzacchito del pruno Tedesco eingeschrumpfter Frucht des Pflaumenbaums.

calicàntu , nm Definizione genia de frore chi benit de s'América Terminologia scientifica frs, Calycanthus floridus Traduzioni Francese calycant de la Caroline Inglese calycantus (pompadour) Spagnolo calicanto, pimienta de Carolina Italiano pompadour Tedesco Gewürzstrauch.

campanniàta , nf Definizione passigiada a campu, die passada in campu po ispàssiu Sinonimi e contrari iscampagnada, scampirrada Traduzioni Francese promenade à la campagne Inglese trip into the country Spagnolo excursión al campo Italiano scampagnata Tedesco Ausflug.

cansòla , nf: casciola, cassola, cassora Definizione manera de fàere unu papare (de petza a orrughedhos o fintzes de ebrúgiu), fríssiu cun erbas in d-unu pagu de ógiu e sighiu a còere cun d-un'aciuntighedha de abba, binu (segundhu it'est), fintzes chi torrat a s'ógiu Sinonimi e contrari ghisadu Modi di dire csn: còghere, fàghere una cosa a c. = a casciolinu; èssere in c. (nadu de zente) = àere tratamentu, èssere amigos; passai de c. (nadu de una cosa, de una chistione) = barigàreche tropu tempus de candho tocaiat a fàghere sa cosa; furriaisí a cassola bamba (nau de giogu, de ispàssiu)= furriarechela a burdellu, a istrobbu, unu pagu a machine Frasi s'anzone l'at fatu a cassola cun bardureu e carchi patata ◊ notesta sa famíglia si cenat a cassola: a crasi eus a lassai su chi eus iscabeciau 2. a ita mandas unu billetu de augúrius apustis de tanti tempus, candu est passau de cassola?! Cognomi e Proverbi smb: Casciola, Casciolla, Cassola Terminologia scientifica mng Etimo ctl. cassola Traduzioni Francese ragoût, à la nage Inglese stew Spagnolo guiso Italiano spezzatino, guazzétto Tedesco Ragout.

cardufàri , nm: carduvare, carduvari Definizione chinisu, su chinisu budhiu asuta de sa braxa Sinonimi e contrari calduchinu, fadhisa, fairivàiri Etimo srd. Traduzioni Francese cendre sous la braise Inglese hot ash Spagnolo rescoldo Italiano cinìgia Tedesco heiße Asche.

catzaviàre , vrb Definizione fàere arrefegas, tzatzadas Sinonimi e contrari rebbotare Frasi fit zente chi su tempus no si lu colabat catzaviandhe: biviant a sa bona e a sa bona bestiant Traduzioni Francese faire la bombe Inglese to gormandize Spagnolo parrandear, jaranear Italiano gozzovigliare Tedesco prassen.

caulàtzu , nm Definizione una genia de erba chi faet in mare (àliga a fògia larga); a logos, chima modhe de erbas Sinonimi e contrari latiamarini, luponi Terminologia scientifica rba, Ulva lactuca Etimo srd. Traduzioni Francese algue marine qui ressemble à la laitue Inglese sea lettuce Spagnolo lechuga de mar Italiano lattuga marina Tedesco Meerlettich.

coàcia , nf, nm: coàciu 1, coatza Definizione sa punta de sa coa, sa parte de sa coa de is pigiones; sa punta de unu chintórgiu, de una fune o de àteru deasi; s'iscutuladura de su linu, sa pagighedha chi che dhi orruet (ndhe preniant is banitas) Sinonimi e contrari coitza, cúmmiru, punta Frasi sa coatza de sa fune, de sa tzinta, de sa litranga Terminologia scientifica crn Etimo srd. Traduzioni Francese extrémité de la queue, croupion Inglese rump Spagnolo extremidad de la cola Italiano estremità della códa, codrïóne degli uccèlli Tedesco Bürzel.

codiàna , nf, avb: cogiana, cojana, congiana Definizione s'úrtima parte de una sumana de tempus; sa puda prus bàscia cun prus pagos ogos chi in su fundhu de sa bide depet abbarrare a úrtimu (ctr. cabidiana o carriadòrgia); cotza de linna chi de sa parte de asegus s'intrat in s'incàsciu de s'isteva po mantènnere sidhia sa timona a sa parte de asegus in s'arau / avb. a codiana, in codiana = a úrtimos Frasi codiana de chida, de mese, de annu ◊ a codiana de s'àteru mese in bidha che sunt sos poetas a sa festa ◊ pustis, a codiana de frearzu, t'impigno de ndhe fàghere ispedire sa cantidade chi ti naro 2. s'aradu fit divisu in deghe petzos: sa cogiana, s'isteva, sa entale… Cognomi e Proverbi smb: Cojana, Coiana, Coyana Etimo srd. Traduzioni Francese dernier, derrier, à la fin, enfin Inglese the last part, the back side of a thing Spagnolo cola, fin, última Italiano l'ùltima parte, la parte posterióre di qlcs Tedesco letzter Teil, hinterer Teil.

codúdu , agt: coudu Definizione chi giughet coa, coa longa / ustedhu c. = itl. cométa Sinonimi e contrari coaciudu Etimo srd. Traduzioni Francese qui a la queue Inglese tailed Spagnolo caudado Italiano caudato Tedesco geschwänzt.

conchizàda , nf Definizione móvia de sa conca Sinonimi e contrari conchinada, isconchinada, iscónchiu, isconchizada, sconchiada Etimo srd. Traduzioni Francese mouvement de la tête Inglese nod Spagnolo seña, ademán con la cabeza Italiano mòssa del capo Tedesco Kopfbewegung.

contracambiài, contracambiàre , vrb Definizione giare o fàere cosa in càmbiu de o po su chi a unu dhi ant giau o fatu Sinonimi e contrari cumpessare, cuncambiare, torrae Traduzioni Francese rendre la pareille Inglese repayment Spagnolo corresponder, devolver Italiano contraccambiare Tedesco erwidern.

contrasinnàre , vrb Definizione cambiare is sinnos (mescamente de is animales po dhos cunfúndhere, si funt furaos) Traduzioni Francese modifier la marque du bétail pour tromper Inglese to falsify the signs Spagnolo cambiar la marca de las reses Italiano falsare i ségni Tedesco die Zeichen entstellen.

corsicànu , agt, nm Definizione chi pertocat sa Córsica, chi o chie est de sa Córsica Sinonimi e contrari corsu Traduzioni Francese corse, de la Corse Inglese corsican Spagnolo corso Italiano còrso, della Corsica Tedesco korsisch, Korse.

costèra , nf: custera Definizione logu longu meda totu in costa, totu comente andhant is montes o fintzes ororu de mare Sinonimi e contrari colta, cugutada, palinzu, trempera | ctr. paris Frasi bandho che pastore in sas costeras in mesu a badhes umbrosas ◊ fuendi, si est firmau in d-una costeredha fàcias a soli ◊ resto annicadu pensendhe a su fogu chi nos brúsiat badhes e costeras ◊ sos moros, in atacos a sas costeras de mare, ant fatu a iscraos medas sardos Terminologia scientifica slg Etimo spn. costera Traduzioni Francese bord de la mer Inglese ridge, coast Spagnolo costera Italiano costóne, rivièra Tedesco Küstenstrich.

«« Cerca di nuovo