malecumbinàu , agt Sinonimi e contrari
afrodhocu,
malacónciu,
malafrigongiau,
malecuncordu,
malefraganau
Traduzioni
Francese
mal assorti
Inglese
in bad shape
Spagnolo
harapiento
Italiano
malcombinato
Tedesco
zerlumpt,
schlampig,
schlecht gekleidet.
maleducàdu , agt: maleducau Definizione
chi tenet pagu annestru, pagu educatzione, o chi no ndhe at imparau, chi no ndhe faet a bíere
Sinonimi e contrari
malallutrinidu,
malarrispetau,
malechischiau,
malinduladu
| ctr.
corregidu,
educau
Frasi
po no si ne tzapare de zente maleducada!…◊ nara, bruta maleducara, aici si arrispundit?!◊ toca e tuponadi, maleducau, ca si no foedhas a sa russa tue no ses cuntentu!
Traduzioni
Francese
mal élevé
Inglese
ill-bread
Spagnolo
maleducado
Italiano
maleducato
Tedesco
unerzogen,
ungezogen.
maltràtu , agt, nm: malutratu,
matratu Definizione
prus che àteru nau de ccn., chi est fintzes légiu de bisura a fortza de istare male o de dhu tratare male, chi si biet a sa bisura chi at sufriu o est sufrindho meda; nau de cosa, chi est malacòncia, andada male; su maletratare
Sinonimi e contrari
atrasatadu,
ispitiu,
issiminziu,
istrimuzidu,
mabagrabiu,
stravaciau
/
matratamentu
Frasi
tres ndh'incontrat malancinidos e gai maltratos chi pariat zente essindhe dae sa presone ◊ sa zente maltrata patindhe meda creschiat sa vida ◊ ses de persone maltrata ◊ nàrami ite as àpidu, Antioga, totu aggruncida e maltrata! ◊ zughes sa carena matrata pro cantu ses patindhe
3.
pro ti dare maltratu, no t'iscrio! (Moretti)◊ cantu malutratu l'apo fatu a muzere mia!…◊ a imperriotu mi dh'ia cicida: a su maltratu chi teniat de mei sa madriola si fut aortida
Traduzioni
Francese
fané,
mal en point,
affaibli
Inglese
run down
Spagnolo
maltrecho
Italiano
sciupato,
deperito
Tedesco
abgezehrt,
heruntergekommen,
beschädigt,
verdorben.
mèngro, méngu , nm, agt Definizione
nau de ccn., chi est de pagu contu, siat de carena e siat de fortzas o capacidades, pòberu meda / min. menghitu
Sinonimi e contrari
innorante,
ménghinu,
mengosu,
míseru
Frasi
furriotos cun arte, bellos pro abbovare zente menga! ◊ prosighi! impara! si menga est sa zente li sonas un'Ischíglia eternamente! ◊ so a dolu de totus reduidu, unu menghitu, beru pellitzone
Etimo
itl.
menico
Traduzioni
Francese
mal dégrossi,
ignorant
Inglese
rough (man)
Spagnolo
menguado,
insignificante
Italiano
rózzo,
ignorante
Tedesco
grob,
roh.
ostiàdu , pps, agt Definizione
de ostiare; nau de unu, chi no est bene bófiu, no est bene bistu
Sinonimi e contrari
malechérfiu,
malibbófiu
| ctr.
benibbófiu
Traduzioni
Francese
mal vu
Inglese
disliked
Spagnolo
malquerido
Italiano
inviso
Tedesco
unbeliebt.
péjus , agt, avb: peus Definizione
foedhu chi ponet a paragone malu cun malu, male cun male: chi o cosa chi est de calidades o in cunditziones prus malas; chi andhat o faet in contràriu, male prus de cantu est o prus de innanti, in manera prus pagu bona / a/c. no càmbiat mai mancu coment’e agt. (su, sa, is, sas, sos peus + nm./nf.) e podet pigare s'avb. prus; si narat fintzes coment'e pron.
Sinonimi e contrari
| ctr.
méglius
Modi di dire
csn:
a peus chi…, peus e peus = male e peus chi…; fai mali po peus = fàghere male e peus, malepeus
Frasi
cussos fint sos annos peus de s'emigratzione ◊ tue puru, su peus chi bi fit mi ndh'as batidu! ◊ in su peus disastru che ruesti (M.Murenu)◊ cust'úrtima troga est peus de sa prima
2.
peus pro isse chi faghet gai! ◊ cristianu reberde, si li naras a si callare abbóghinat peus! ◊ si ses a dolore de mata no mànighes, no ti fetat peus! ◊ custa cosa immoi andat peus
3.
su bortaedie si fit ponendhe in pejus: tronos e lampos pariat chi cheriant isperrare sa terra ◊ apu bistu a bonu papencinci a mellus e apu agatau a malu trotoxau cun peus (F.Carlini)◊ lassa sciogai, sentza de ti nci ammesturai a su tallu, po no fai mali po peus!
4.
a peus chi mi dolet su casciale mi at essidu in sa barra unu tzuellu
Cognomi e Proverbi
prb:
aundi dhoi est mali, aciungit peus
Etimo
ltn.
peius
Traduzioni
Francese
pire,
plus mal
Inglese
worse
Spagnolo
peor
Italiano
peggióre,
pèggio
Tedesco
schlechter,
schlimmer.
pistàe , vrb: pistai,
pistare,
pistari Definizione
nau de cosa (mescamente tostada o àrrida), fàere a orrughedhos minudos, a farinos, o segundhu fintzes a pasta, istrecare acropandho cun calecuna cosa o aina tostada: nau de cosa chi no segat, ammodhigare a cropos, a istrecadura, ponendho pesu in pitzu o poderandhodha a istrintu meda; lassare singiale de cropu (e fintzes atumbare a cropu a logu tostau); giare surra, atripare meda, pigare a cropos a meda (fintzes iscúdere a una mata po ndhe fàere orrúere su frutu, es. landhe, olia, nughe); pigare o giare cadha, múngia / pps. pistadu, pistu
Sinonimi e contrari
cerfai,
ischitzare,
pistatzare
/
abbugnai,
atzumbarare
/
magiare,
surrai
/
batacollare,
matanare
Modi di dire
csn:
pistai a fini, a grussu; pistare a unu chei s'azu, che tilipirche, chei su nie = surraidhu meda; pistai àcua = pistare a modhe, fàghere cosas in debbadas; pistàresi sa limba = (puru) faedhare in debbadas; dare pedra ’e pistare a unu = pònnereli dificurtades meda (mescamente andhèndheli in contràriu); pistai is pabaristas = istare abberindhe e serrendhe sas pibiristas a meda, pistincai
Frasi
pístadi sa limba, pro nàrrere machines! ◊ si pistat su sale russu pro lu fàghere fine ◊ no ti che seas subra de sas pumatas ca si pistant! ◊ chie lu at pistu custu labiolu, chi est totu a marcos?! ◊ su ferreri pistat su ferru in s'ancódina ◊ sa figu posta a càtigu si est totu pista in s'isterzu ◊ mi apo pistu unu pódhighe corpendhe a martedhu ◊ ndh'est rutu dae cadhu e at pistu sa conca a una pedra (P.Pillonca)
2.
si no mi l'agabbas, oe ti pisto! ◊ ti pisto chi ti apo a fàghere modhe che tamata!
3.
Gonàriu at isprimitziau a si pistai ◊ debbadas ti pistas: cusse no ti cheret ◊ chissaghi cantu as pistau in sa vida!…◊ in cussu logu est totu unu pistai: est fortunau chini ndi torrat sanu! ◊ ses tota vida pista pista!
Etimo
ltn.
pistare
Traduzioni
Francese
piler,
écraser,
se donner du mal
Inglese
to crush,
to do one's best
Spagnolo
machacar,
afanarse
Italiano
pestare,
arrabattarsi
Tedesco
zerstoßen,
stoßen,
schlagen,
sich bemühen,
sich anstrengen.
residórju, residórzu , agt, nm Definizione
chi o chie faet molenterias, fatas de maleducaos
Sinonimi e contrari
molentatzu
Traduzioni
Francese
mal élevé
Inglese
lout
Spagnolo
paleto
Italiano
cafóne
Tedesco
ungehobelt.
tribbulàdu , pps, agt, nm: atribbuladu,
tribbuliau Definizione
de tribbulare; chi o chie istat male, patindho, passandho vida mala de trebballu meda e de suferéntzia
Sinonimi e contrari
patidore,
suferente,
tribbuleri
2.
dogni ómine tribbuladu agatet paghe ◊ amparade in s'últim'ora dogni ànima tribbulada! ◊ ses discantzu e reposu de s'ànima tribbuliara ◊ ant afrontadu sos tribàglios de sa vida tribbulada ◊ Deus est s'amigu de is tribbuliaus
Traduzioni
Francese
tourmenté,
mal en point
Inglese
ill-treated,
tormented
Spagnolo
atormentado,
agotado
Italiano
tormentato,
strapazzato
Tedesco
gequält.