malecumbinàu , agt Sinònimos e contràrios afrodhocu, malacónciu, malafrigongiau, malecuncordu, malefraganau Tradutziones Frantzesu mal assorti Ingresu in bad shape Ispagnolu harapiento Italianu malcombinato Tedescu zerlumpt, schlampig, schlecht gekleidet.
maleducàdu , agt: maleducau Definitzione chi tenet pagu annestru, pagu educatzione, o chi no ndhe at imparau, chi no ndhe faet a bíere Sinònimos e contràrios malallutrinidu, malarrispetau, malechischiau, malinduladu | ctr. corregidu, educau Frases po no si ne tzapare de zente maleducada!…◊ nara, bruta maleducara, aici si arrispundit?!◊ toca e tuponadi, maleducau, ca si no foedhas a sa russa tue no ses cuntentu! Tradutziones Frantzesu mal élevé Ingresu ill-bread Ispagnolu maleducado Italianu maleducato Tedescu unerzogen, ungezogen.
maltràtu , agt, nm: malutratu, matratu Definitzione prus che àteru nau de ccn., chi est fintzes légiu de bisura a fortza de istare male o de dhu tratare male, chi si biet a sa bisura chi at sufriu o est sufrindho meda; nau de cosa, chi est malacòncia, andada male; su maletratare Sinònimos e contràrios atrasatadu, ispitiu, issiminziu, istrimuzidu, mabagrabiu, stravaciau / matratamentu Frases tres ndh'incontrat malancinidos e gai maltratos chi pariat zente essindhe dae sa presone ◊ sa zente maltrata patindhe meda creschiat sa vida ◊ ses de persone maltrata ◊ nàrami ite as àpidu, Antioga, totu aggruncida e maltrata! ◊ zughes sa carena matrata pro cantu ses patindhe 3. pro ti dare maltratu, no t'iscrio! (Moretti)◊ cantu malutratu l'apo fatu a muzere mia!…◊ a imperriotu mi dh'ia cicida: a su maltratu chi teniat de mei sa madriola si fut aortida Tradutziones Frantzesu fané, mal en point, affaibli Ingresu run down Ispagnolu maltrecho Italianu sciupato, deperito Tedescu abgezehrt, heruntergekommen, beschädigt, verdorben.
mèngro, méngu , nm, agt Definitzione nau de ccn., chi est de pagu contu, siat de carena e siat de fortzas o capacidades, pòberu meda / min. menghitu Sinònimos e contràrios innorante, ménghinu, mengosu, míseru Frases furriotos cun arte, bellos pro abbovare zente menga! ◊ prosighi! impara! si menga est sa zente li sonas un'Ischíglia eternamente! ◊ so a dolu de totus reduidu, unu menghitu, beru pellitzone Ètimu itl. menico Tradutziones Frantzesu mal dégrossi, ignorant Ingresu rough (man) Ispagnolu menguado, insignificante Italianu rózzo, ignorante Tedescu grob, roh.
ostiàdu , pps, agt Definitzione de ostiare; nau de unu, chi no est bene bófiu, no est bene bistu Sinònimos e contràrios malechérfiu, malibbófiu | ctr. benibbófiu Tradutziones Frantzesu mal vu Ingresu disliked Ispagnolu malquerido Italianu inviso Tedescu unbeliebt.
péjus , agt, avb: peus Definitzione foedhu chi ponet a paragone malu cun malu, male cun male: chi o cosa chi est de calidades o in cunditziones prus malas; chi andhat o faet in contràriu, male prus de cantu est o prus de innanti, in manera prus pagu bona / a/c. no càmbiat mai mancu coment’e agt. (su, sa, is, sas, sos peus + nm./nf.) e podet pigare s'avb. prus; si narat fintzes coment'e pron. Sinònimos e contràrios | ctr. méglius Maneras de nàrrere csn: a peus chi…, peus e peus = male e peus chi…; fai mali po peus = fàghere male e peus, malepeus Frases cussos fint sos annos peus de s'emigratzione ◊ tue puru, su peus chi bi fit mi ndh'as batidu! ◊ in su peus disastru che ruesti (M.Murenu)◊ cust'úrtima troga est peus de sa prima 2. peus pro isse chi faghet gai! ◊ cristianu reberde, si li naras a si callare abbóghinat peus! ◊ si ses a dolore de mata no mànighes, no ti fetat peus! ◊ custa cosa immoi andat peus 3. su bortaedie si fit ponendhe in pejus: tronos e lampos pariat chi cheriant isperrare sa terra ◊ apu bistu a bonu papencinci a mellus e apu agatau a malu trotoxau cun peus (F.Carlini)◊ lassa sciogai, sentza de ti nci ammesturai a su tallu, po no fai mali po peus! 4. a peus chi mi dolet su casciale mi at essidu in sa barra unu tzuellu Sambenados e Provèrbios prb: aundi dhoi est mali, aciungit peus Ètimu ltn. peius Tradutziones Frantzesu pire, plus mal Ingresu worse Ispagnolu peor Italianu peggióre, pèggio Tedescu schlechter, schlimmer.
pistàe , vrb: pistai, pistare, pistari Definitzione nau de cosa (mescamente tostada o àrrida), fàere a orrughedhos minudos, a farinos, o segundhu fintzes a pasta, istrecare acropandho cun calecuna cosa o aina tostada: nau de cosa chi no segat, ammodhigare a cropos, a istrecadura, ponendho pesu in pitzu o poderandhodha a istrintu meda; lassare singiale de cropu (e fintzes atumbare a cropu a logu tostau); giare surra, atripare meda, pigare a cropos a meda (fintzes iscúdere a una mata po ndhe fàere orrúere su frutu, es. landhe, olia, nughe); pigare o giare cadha, múngia / pps. pistadu, pistu Sinònimos e contràrios cerfai, ischitzare, pistatzare / abbugnai, atzumbarare / magiare, surrai / batacollare, matanare Maneras de nàrrere csn: pistai a fini, a grussu; pistare a unu chei s'azu, che tilipirche, chei su nie = surraidhu meda; pistai àcua = pistare a modhe, fàghere cosas in debbadas; pistàresi sa limba = (puru) faedhare in debbadas; dare pedra ’e pistare a unu = pònnereli dificurtades meda (mescamente andhèndheli in contràriu); pistai is pabaristas = istare abberindhe e serrendhe sas pibiristas a meda, pistincai Frases pístadi sa limba, pro nàrrere machines! ◊ si pistat su sale russu pro lu fàghere fine ◊ no ti che seas subra de sas pumatas ca si pistant! ◊ chie lu at pistu custu labiolu, chi est totu a marcos?! ◊ su ferreri pistat su ferru in s'ancódina ◊ sa figu posta a càtigu si est totu pista in s'isterzu ◊ mi apo pistu unu pódhighe corpendhe a martedhu ◊ ndh'est rutu dae cadhu e at pistu sa conca a una pedra (P.Pillonca) 2. si no mi l'agabbas, oe ti pisto! ◊ ti pisto chi ti apo a fàghere modhe che tamata! 3. Gonàriu at isprimitziau a si pistai ◊ debbadas ti pistas: cusse no ti cheret ◊ chissaghi cantu as pistau in sa vida!…◊ in cussu logu est totu unu pistai: est fortunau chini ndi torrat sanu! ◊ ses tota vida pista pista! Ètimu ltn. pistare Tradutziones Frantzesu piler, écraser, se donner du mal Ingresu to crush, to do one's best Ispagnolu machacar, afanarse Italianu pestare, arrabattarsi Tedescu zerstoßen, stoßen, schlagen, sich bemühen, sich anstrengen.
residórju, residórzu , agt, nm Definitzione chi o chie faet molenterias, fatas de maleducaos Sinònimos e contràrios molentatzu Tradutziones Frantzesu mal élevé Ingresu lout Ispagnolu paleto Italianu cafóne Tedescu ungehobelt.
tribbulàdu , pps, agt, nm: atribbuladu, tribbuliau Definitzione de tribbulare; chi o chie istat male, patindho, passandho vida mala de trebballu meda e de suferéntzia Sinònimos e contràrios patidore, suferente, tribbuleri 2. dogni ómine tribbuladu agatet paghe ◊ amparade in s'últim'ora dogni ànima tribbulada! ◊ ses discantzu e reposu de s'ànima tribbuliara ◊ ant afrontadu sos tribàglios de sa vida tribbulada ◊ Deus est s'amigu de is tribbuliaus Tradutziones Frantzesu tourmenté, mal en point Ingresu ill-treated, tormented Ispagnolu atormentado, agotado Italianu tormentato, strapazzato Tedescu gequält.