malecumbinàu , agt Sinònimos e contràrios
afrodhocu,
malacónciu,
malafrigongiau,
malecuncordu,
malefraganau
Tradutziones
Frantzesu
mal assorti
Ingresu
in bad shape
Ispagnolu
harapiento
Italianu
malcombinato
Tedescu
zerlumpt,
schlampig,
schlecht gekleidet.
maleducàdu , agt: maleducau Definitzione
chi tenet pagu annestru, pagu educatzione, o chi no ndhe at imparau, chi no ndhe faet a bíere
Sinònimos e contràrios
malallutrinidu,
malarrispetau,
malechischiau,
malinduladu
| ctr.
corregidu,
educau
Frases
po no si ne tzapare de zente maleducada!…◊ nara, bruta maleducara, aici si arrispundit?!◊ toca e tuponadi, maleducau, ca si no foedhas a sa russa tue no ses cuntentu!
Tradutziones
Frantzesu
mal élevé
Ingresu
ill-bread
Ispagnolu
maleducado
Italianu
maleducato
Tedescu
unerzogen,
ungezogen.
maltràtu , agt, nm: malutratu,
matratu Definitzione
prus che àteru nau de ccn., chi est fintzes légiu de bisura a fortza de istare male o de dhu tratare male, chi si biet a sa bisura chi at sufriu o est sufrindho meda; nau de cosa, chi est malacòncia, andada male; su maletratare
Sinònimos e contràrios
atrasatadu,
ispitiu,
issiminziu,
istrimuzidu,
mabagrabiu,
stravaciau
/
matratamentu
Frases
tres ndh'incontrat malancinidos e gai maltratos chi pariat zente essindhe dae sa presone ◊ sa zente maltrata patindhe meda creschiat sa vida ◊ ses de persone maltrata ◊ nàrami ite as àpidu, Antioga, totu aggruncida e maltrata! ◊ zughes sa carena matrata pro cantu ses patindhe
3.
pro ti dare maltratu, no t'iscrio! (Moretti)◊ cantu malutratu l'apo fatu a muzere mia!…◊ a imperriotu mi dh'ia cicida: a su maltratu chi teniat de mei sa madriola si fut aortida
Tradutziones
Frantzesu
fané,
mal en point,
affaibli
Ingresu
run down
Ispagnolu
maltrecho
Italianu
sciupato,
deperito
Tedescu
abgezehrt,
heruntergekommen,
beschädigt,
verdorben.
mèngro, méngu , nm, agt Definitzione
nau de ccn., chi est de pagu contu, siat de carena e siat de fortzas o capacidades, pòberu meda / min. menghitu
Sinònimos e contràrios
innorante,
ménghinu,
mengosu,
míseru
Frases
furriotos cun arte, bellos pro abbovare zente menga! ◊ prosighi! impara! si menga est sa zente li sonas un'Ischíglia eternamente! ◊ so a dolu de totus reduidu, unu menghitu, beru pellitzone
Ètimu
itl.
menico
Tradutziones
Frantzesu
mal dégrossi,
ignorant
Ingresu
rough (man)
Ispagnolu
menguado,
insignificante
Italianu
rózzo,
ignorante
Tedescu
grob,
roh.
ostiàdu , pps, agt Definitzione
de ostiare; nau de unu, chi no est bene bófiu, no est bene bistu
Sinònimos e contràrios
malechérfiu,
malibbófiu
| ctr.
benibbófiu
Tradutziones
Frantzesu
mal vu
Ingresu
disliked
Ispagnolu
malquerido
Italianu
inviso
Tedescu
unbeliebt.
péjus , agt, avb: peus Definitzione
foedhu chi ponet a paragone malu cun malu, male cun male: chi o cosa chi est de calidades o in cunditziones prus malas; chi andhat o faet in contràriu, male prus de cantu est o prus de innanti, in manera prus pagu bona / a/c. no càmbiat mai mancu coment’e agt. (su, sa, is, sas, sos peus + nm./nf.) e podet pigare s'avb. prus; si narat fintzes coment'e pron.
Sinònimos e contràrios
| ctr.
méglius
Maneras de nàrrere
csn:
a peus chi…, peus e peus = male e peus chi…; fai mali po peus = fàghere male e peus, malepeus
Frases
cussos fint sos annos peus de s'emigratzione ◊ tue puru, su peus chi bi fit mi ndh'as batidu! ◊ in su peus disastru che ruesti (M.Murenu)◊ cust'úrtima troga est peus de sa prima
2.
peus pro isse chi faghet gai! ◊ cristianu reberde, si li naras a si callare abbóghinat peus! ◊ si ses a dolore de mata no mànighes, no ti fetat peus! ◊ custa cosa immoi andat peus
3.
su bortaedie si fit ponendhe in pejus: tronos e lampos pariat chi cheriant isperrare sa terra ◊ apu bistu a bonu papencinci a mellus e apu agatau a malu trotoxau cun peus (F.Carlini)◊ lassa sciogai, sentza de ti nci ammesturai a su tallu, po no fai mali po peus!
4.
a peus chi mi dolet su casciale mi at essidu in sa barra unu tzuellu
Sambenados e Provèrbios
prb:
aundi dhoi est mali, aciungit peus
Ètimu
ltn.
peius
Tradutziones
Frantzesu
pire,
plus mal
Ingresu
worse
Ispagnolu
peor
Italianu
peggióre,
pèggio
Tedescu
schlechter,
schlimmer.
pistàe , vrb: pistai,
pistare,
pistari Definitzione
nau de cosa (mescamente tostada o àrrida), fàere a orrughedhos minudos, a farinos, o segundhu fintzes a pasta, istrecare acropandho cun calecuna cosa o aina tostada: nau de cosa chi no segat, ammodhigare a cropos, a istrecadura, ponendho pesu in pitzu o poderandhodha a istrintu meda; lassare singiale de cropu (e fintzes atumbare a cropu a logu tostau); giare surra, atripare meda, pigare a cropos a meda (fintzes iscúdere a una mata po ndhe fàere orrúere su frutu, es. landhe, olia, nughe); pigare o giare cadha, múngia / pps. pistadu, pistu
Sinònimos e contràrios
cerfai,
ischitzare,
pistatzare
/
abbugnai,
atzumbarare
/
magiare,
surrai
/
batacollare,
matanare
Maneras de nàrrere
csn:
pistai a fini, a grussu; pistare a unu chei s'azu, che tilipirche, chei su nie = surraidhu meda; pistai àcua = pistare a modhe, fàghere cosas in debbadas; pistàresi sa limba = (puru) faedhare in debbadas; dare pedra ’e pistare a unu = pònnereli dificurtades meda (mescamente andhèndheli in contràriu); pistai is pabaristas = istare abberindhe e serrendhe sas pibiristas a meda, pistincai
Frases
pístadi sa limba, pro nàrrere machines! ◊ si pistat su sale russu pro lu fàghere fine ◊ no ti che seas subra de sas pumatas ca si pistant! ◊ chie lu at pistu custu labiolu, chi est totu a marcos?! ◊ su ferreri pistat su ferru in s'ancódina ◊ sa figu posta a càtigu si est totu pista in s'isterzu ◊ mi apo pistu unu pódhighe corpendhe a martedhu ◊ ndh'est rutu dae cadhu e at pistu sa conca a una pedra (P.Pillonca)
2.
si no mi l'agabbas, oe ti pisto! ◊ ti pisto chi ti apo a fàghere modhe che tamata!
3.
Gonàriu at isprimitziau a si pistai ◊ debbadas ti pistas: cusse no ti cheret ◊ chissaghi cantu as pistau in sa vida!…◊ in cussu logu est totu unu pistai: est fortunau chini ndi torrat sanu! ◊ ses tota vida pista pista!
Ètimu
ltn.
pistare
Tradutziones
Frantzesu
piler,
écraser,
se donner du mal
Ingresu
to crush,
to do one's best
Ispagnolu
machacar,
afanarse
Italianu
pestare,
arrabattarsi
Tedescu
zerstoßen,
stoßen,
schlagen,
sich bemühen,
sich anstrengen.
residórju, residórzu , agt, nm Definitzione
chi o chie faet molenterias, fatas de maleducaos
Sinònimos e contràrios
molentatzu
Tradutziones
Frantzesu
mal élevé
Ingresu
lout
Ispagnolu
paleto
Italianu
cafóne
Tedescu
ungehobelt.
tribbulàdu , pps, agt, nm: atribbuladu,
tribbuliau Definitzione
de tribbulare; chi o chie istat male, patindho, passandho vida mala de trebballu meda e de suferéntzia
Sinònimos e contràrios
patidore,
suferente,
tribbuleri
2.
dogni ómine tribbuladu agatet paghe ◊ amparade in s'últim'ora dogni ànima tribbulada! ◊ ses discantzu e reposu de s'ànima tribbuliara ◊ ant afrontadu sos tribàglios de sa vida tribbulada ◊ Deus est s'amigu de is tribbuliaus
Tradutziones
Frantzesu
tourmenté,
mal en point
Ingresu
ill-treated,
tormented
Ispagnolu
atormentado,
agotado
Italianu
tormentato,
strapazzato
Tedescu
gequält.