apiadàre , vrb Sinonimi e contrari
imbasciai
Traduzioni
Francese
se baisser
Inglese
to stoop (down)
Spagnolo
agacharse
Italiano
abbassarsi,
chinarsi
Tedesco
sich bücken.
apodhilàre , vrb Definizione
artzare a su pudhàrgiu, istare in s’acuiladórgiu o acorru de is pudhas
Sinonimi e contrari
apudhai,
apudhalzare
/
acadhai,
alciare,
ampiai
Frasi
sas pudhas sunt apodhiladas in su cannitu ◊ sa pudha si est apodhilada e at comintzadu a si pulire (Z.Zazzu)
2.
si nch'est apodhilata a supra de su carru
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se percher
Inglese
to roost
Spagnolo
posarse los pájaros
Italiano
appollaiare
Tedesco
sich auf die Stange setzen.
apogiài, apogiàre , vrb: apogliai,
apollai,
apozare Definizione
su si pònnere o istare asuta de un'aprigu, asuta o aintru de calecuna cosa o logu po s’iscabbúllere de s'abba o de àteru chi podet fàere male o istrobbu; giare agiudu e, in cobertantza, un’ispinta po otènnere calecuna cosa no própriu meritada, a praxere; si narat fintzes in su sensu de istare in asséliu, firmos, pausandho
Sinonimi e contrari
abbigare 1,
aggrundhare,
apaltare,
apigai,
arrociare,
arrundhare,
crancare,
frànghere
/
acobiai,
amparai,
apojai,
assebiai,
assussegai
Frasi
a inue su póveru si apozat daghi no at inue si apozare? ◊ no podindhe in sa pinneta mi apozo in d-unu chercu! ◊ cussos pecos sont acuconaos dae su fritu apozaos inue bi at corcadorza ◊ ti fuent fizos tuos pro chircare sidhados aterue, apozados a upas de tristesa
3.
apolladí, ca mi fais pigai fúrrius de conca! (M.A.Cappai)◊ su pentzamentu no mi at lassau apollai in totu noti!◊ si tenit sonnu giai si apògliat!◊ cussos tzérrios no lassant apogiare a nemos in biginau!◊ connada mia iat basau su nebodedhu e si fut apollada inguni, istrantaxa, incillia e muda
Etimo
itl.
appoggiare
Traduzioni
Francese
s'abriter,
se protéger
Inglese
to protect oneself
Spagnolo
refugiarse,
ampararse
Italiano
ripararsi,
protèggere
Tedesco
sich flüchten,
beschützen.
apompài, apompàre , vrb Definizione
fàere braga, su si pentzare bellos meda o àteru deasi
Sinonimi e contrari
bragai,
impazosire,
impompare,
impomponare,
sisirinare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se pavaner
Inglese
to strut about
Spagnolo
pavonearse
Italiano
pavoneggiarsi
Tedesco
sich brüsten.
aprontàda , nf Definizione
su aprontare; su si giare a bíere o essire de botu, totinduna; su pigare a unu a face manna, comente faent is prontudos, is isfacios
Sinonimi e contrari
improntada,
improvisada
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se montrer brusquement
Inglese
surprise
Spagnolo
aparición repentina
Italiano
comparsa improvvisa,
improvvisata
Tedesco
Auftauchen,
Überraschung.
apubulàre , vrb Definizione
bènnere gente meda, prènnere de gente, nau de unu logu
Sinonimi e contrari
abbudronare,
afiotulare,
afollare,
assaurrare,
atrepillai,
atropare,
atrumare,
atutinare,
pobulare
| ctr.
ispobulare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se presser
Inglese
to crowd (together)
Spagnolo
agolparse
Italiano
affollarsi
Tedesco
sich drängen.
apudhài , vrb: apudhare Definizione
su si che artzare a su pudhàrgiu, a s’acorru de is pudhas, artzare a pitzu de calecuna cosa che is pudhas; andhare a in artu; su si crèdere meda, bogare atza che pudhu in mesu de pudhas
Sinonimi e contrari
apiculai,
apodhilare,
apudhalzare
/
ampiai,
alciare
/
alleporedhare,
alleporizare,
apudhichinare,
incaboniscai,
ingrigliare
Frasi
ma càstia cussu caboni chi si est apudhau asuba de sa carrada! ◊ custa pudha fiat apudhada asuba de unu muntoni de òru…
2.
sa nébida a mengianu de su Frumindosa si ndi apudhat a bidha
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se percher,
ragaillardir,
remplir d'orgueil
Inglese
to perch,
to make proud,
to make cocky
Spagnolo
posarse los pájaros,
engallarse
Italiano
appollaiarsi,
ringalluzzire,
insuperbire
Tedesco
sich niederkauen,
eitel werden,
stolz werden.
apudhalzàre , vrb: apudharjare,
apudharzare Definizione
artzare a su pudhàrgiu, istare in s’acorru de is pudhas
Sinonimi e contrari
apodhilare,
apudhai,
apudhionare
2.
bi at unu paone apudharzadu subra de una conchita
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se percher
Inglese
to perch
Spagnolo
posarse los pájaros
Italiano
appollaiarsi
Tedesco
sich auf die Stange setzen.
arnài , vrb: arniai Definizione
pònnere s'arna, pàschere de s'arna
Sinonimi e contrari
abbrumai,
imbremigai,
infarraciai,
pipionire,
pubujonare
Frasi
su pruini arnat sa robba de lana ◊ su tempus at arniau su comodinu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se vermouler
Inglese
to get worm-eaten
Spagnolo
apolillar,
carcomer
Italiano
tarlare
Tedesco
von Motten zerfressen sein.
arrabbiài , vrb: arrabbiare,
arraviare Definizione
su si pigare arrennegu, tzacu meda, pèrdere sa passiéntzia de mala manera
Sinonimi e contrari
abbetiae,
achibberare,
acroconai,
afutare,
airai,
allulluriai,
aorcare,
arragiolire,
arrannegai,
collobbiare,
inchibberare,
inchietae,
inchimerai,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
renignai
Frasi
no ti arràbbies pro ti nàrrere sa cosa! ◊ no ndi ballit sa pena de si arrabbiai!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
se mettre en colère
Inglese
to rage
Spagnolo
enfadarse
Italiano
adirare,
arrabbiare
Tedesco
sich erzürnen.
arragiolíre , vrb: arrajolire,
arrazolire,
arrejolire Definizione
ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare che cane arrajoladu
Sinonimi e contrari
arragiolare*
/
achibberare,
acroconai,
afutare,
airai,
arrabbiai,
arrannegai,
inchietae,
inchimerai,
infelai,
insutzuligai,
intziminire,
renignai
Frasi
dae atentu ca cussu cane est arrejolidu!
2.
candho li at nadu sa veridade si est arrazolidu
Traduzioni
Francese
se mettre en colère
Inglese
to rage
Spagnolo
padecer la rabia,
encolerizarse
Italiano
contrarre la ràbbia,
arrabbiarsi
Tedesco
sich die Tollwut zuziehen,
zornig werden.
arragodài , vrb: arregodae,
arregodai,
arregodare,
arregoldare,
arregorai,
arregordai,
arregordare,
arrigordai,
arrogodai,
recordare Definizione
portare presente in sa mente o batire a sa mente unu fatu o cosa passada de tempus (meda o pagu)
Sinonimi e contrari
ammentai,
subènnere
| ctr.
ilmentigare,
scaresci
Frasi
m'est arregordau ca…◊ dèu dhi pongu s'allomíngiu po mi arragodai mellus ◊ arragodaisindi ca no depeus portai traitzioni a nemus! ◊ po cantu apu a bivi m'at a arregordai ◊ s'apu nau custu poita arregodeis chi si nd'apu giai fuedhau ◊ no dh'arregoru, no! ◊ ti ant arregordai is fuedhus mius!
Traduzioni
Francese
se rappeler,
se souvenir
Inglese
to remember
Spagnolo
acordar,
recordar
Italiano
ricordare
Tedesco
sich erinnern.
arrannegài , vrb: arrennegai,
arrennegare Definizione
pigare (o fintzes giare) arrennegu, afuta, tzacu po cosas chi andhant in contràriu
Sinonimi e contrari
abruncudhí,
airai,
allulluriai,
inchestiare,
inchietae,
infrascai
/
abbetiae,
acroconai,
afutare,
aorcare,
arrabbiai,
arragiolire,
collobbiare,
inchimerai,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
renignai
Frasi
Luisicu si arrennegàt cun cudhu chi ci dh'iat iscutu in presoni e ndi dh'iat pigau is fillus ◊ no lu subéries ca si arrennegat! ◊ m'imputais unu dannu e mi narais a no mi arrennegai!…◊ su mere si fit arrennegadu cun sos teracos pro cosa chi non deviant fàghere
Etimo
spn.
renegar
Traduzioni
Francese
se mettre en colère
Inglese
to flare up
Spagnolo
encolerizarse
Italiano
infuriarsi,
sdegnarsi
Tedesco
wütend werden.
arrealiàre , vrb Sinonimi e contrari
airai,
arrabbiai,
arrannegai,
atediare,
inchietae,
inchimerai,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
renignai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se fâcher
Inglese
to be peeved,
to become vexed
Spagnolo
picarse
Italiano
corrucciarsi,
indispettirsi
Tedesco
sich ärgern.
arrebbellài, arrebbellàre , vrb: rebbellai Definizione
su si furriare contras a ccn., mescamente contras a chie cumandhat, o fintzes contras a calecuna cosa, candho no si podet o no si bolet baliare prus
Sinonimi e contrari
acromai,
acumbuai,
arrampedhai,
arrebedhai,
calchedhare,
calchidare,
callidare,
carcinai,
screnciai
Frasi
si fut arrebbellau a is autoridadis chi boliant ponni su pei in su tzugu a sa genti
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se révolter
Inglese
to rebel
Spagnolo
rebelarse
Italiano
ribellarsi
Tedesco
sich erheben.
arrecatài 1 , vrb rfl: arrechetai,
recatai Definizione
fàere su giuditziosu
Sinonimi e contrari
refrenai
Etimo
spn.
recatarse
Traduzioni
Francese
se retenir,
se moderer,
garder une prudente réserve
Inglese
to show reluctance
Spagnolo
ser juicioso
Italiano
usare ritégno
Tedesco
sich scheuen.
arrèndhede, arrèndhere , vrb: arrendi,
arrèndiri,
rèndhere 1 Definizione
cèdere is fortzas, su si lassare bínchere, su si giare a bintu / pps. arréndhidu, arresu
Sinonimi e contrari
allacare 1,
allaventare
/
ammodhiae,
ammollai,
cèdere,
disarcare,
istajire
Frasi
no si arrendit mai mancu a sa solloca ◊ mi cherzo arrèndhede a sos crabineris ◊ su molenti miu s'est arréndiu, no ci dha fait prus
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
se rendre,
céder
Inglese
to surrender
Spagnolo
rendirse
Italiano
arrèndersi,
cèdere
Tedesco
nachgeben.
arrepicài 2, arrepicàre , vrb rfl: repicare Definizione
su si pònnere bene de bestimentu, cuncordare cun arrepicus
Sinonimi e contrari
allaputzai,
impompitare
Frasi
ma càstia comenti si arrepicat custa bècia! ◊ est totu bèni arrepicau, oi
Etimo
spn.
repicarse
Traduzioni
Francese
se pomponner
Inglese
to wear frills,
to dress elegantly
Spagnolo
acicalarse
Italiano
ornarsi di frónzoli,
vestire con eleganza
Tedesco
sich mit Flitterwerk schmücken,
sich mit Eleganz kleiden.
arreselài , vrb: reselai* Definizione
su no giare fide, su àere bendha o duda
Sinonimi e contrari
dudai,
suspetai
/
abbabbarrotai,
addojare,
adumbrai,
assumbrai,
umbrai
| ctr.
cunfiai,
fidai
Traduzioni
Francese
se méfier,
hésiter
Inglese
to distrust,
to totter
Spagnolo
recelar
Italiano
diffidare,
tentennare
Tedesco
mißtrauen,
schwanken.
arreulài , vrb Definizione
pònnere s'arréulu, fàere a befa a unu cun sulitos o tródhios fatos cun sa buca, pigare a súrbios
Sinonimi e contrari
abbefiare,
abbilgonzare,
abbirgonzire,
dellezare,
ibregungire,
ifachilare,
ilvilgonzare,
mofare,
strocillai
Frasi
torru, o Sardigna intzimiara, a sa tita tua múllia, istancu e arreulau (E.Collu)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se moquer
Inglese
to deride
Spagnolo
mofarse,
ridiculizar
Italiano
schernire,
derídere
Tedesco
verspotten.