apiadàre , vrb Synonyms e antonyms
imbasciai
Translations
French
se baisser
English
to stoop (down)
Spanish
agacharse
Italian
abbassarsi,
chinarsi
German
sich bücken.
apodhilàre , vrb Definition
artzare a su pudhàrgiu, istare in s’acuiladórgiu o acorru de is pudhas
Synonyms e antonyms
apudhai,
apudhalzare
/
acadhai,
alciare,
ampiai
Sentences
sas pudhas sunt apodhiladas in su cannitu ◊ sa pudha si est apodhilada e at comintzadu a si pulire (Z.Zazzu)
2.
si nch'est apodhilata a supra de su carru
Etymon
srd.
Translations
French
se percher
English
to roost
Spanish
posarse los pájaros
Italian
appollaiare
German
sich auf die Stange setzen.
apogiài, apogiàre , vrb: apogliai,
apollai,
apozare Definition
su si pònnere o istare asuta de un'aprigu, asuta o aintru de calecuna cosa o logu po s’iscabbúllere de s'abba o de àteru chi podet fàere male o istrobbu; giare agiudu e, in cobertantza, un’ispinta po otènnere calecuna cosa no própriu meritada, a praxere; si narat fintzes in su sensu de istare in asséliu, firmos, pausandho
Synonyms e antonyms
abbigare 1,
aggrundhare,
apaltare,
apigai,
arrociare,
arrundhare,
crancare,
frànghere
/
acobiai,
amparai,
apojai,
assebiai,
assussegai
Sentences
a inue su póveru si apozat daghi no at inue si apozare? ◊ no podindhe in sa pinneta mi apozo in d-unu chercu! ◊ cussos pecos sont acuconaos dae su fritu apozaos inue bi at corcadorza ◊ ti fuent fizos tuos pro chircare sidhados aterue, apozados a upas de tristesa
3.
apolladí, ca mi fais pigai fúrrius de conca! (M.A.Cappai)◊ su pentzamentu no mi at lassau apollai in totu noti!◊ si tenit sonnu giai si apògliat!◊ cussos tzérrios no lassant apogiare a nemos in biginau!◊ connada mia iat basau su nebodedhu e si fut apollada inguni, istrantaxa, incillia e muda
Etymon
itl.
appoggiare
Translations
French
s'abriter,
se protéger
English
to protect oneself
Spanish
refugiarse,
ampararse
Italian
ripararsi,
protèggere
German
sich flüchten,
beschützen.
apompài, apompàre , vrb Definition
fàere braga, su si pentzare bellos meda o àteru deasi
Synonyms e antonyms
bragai,
impazosire,
impompare,
impomponare,
sisirinare
Etymon
srd.
Translations
French
se pavaner
English
to strut about
Spanish
pavonearse
Italian
pavoneggiarsi
German
sich brüsten.
aprontàda , nf Definition
su aprontare; su si giare a bíere o essire de botu, totinduna; su pigare a unu a face manna, comente faent is prontudos, is isfacios
Synonyms e antonyms
improntada,
improvisada
Etymon
srd.
Translations
French
se montrer brusquement
English
surprise
Spanish
aparición repentina
Italian
comparsa improvvisa,
improvvisata
German
Auftauchen,
Überraschung.
apubulàre , vrb Definition
bènnere gente meda, prènnere de gente, nau de unu logu
Synonyms e antonyms
abbudronare,
afiotulare,
afollare,
assaurrare,
atrepillai,
atropare,
atrumare,
atutinare,
pobulare
| ctr.
ispobulare
Etymon
srd.
Translations
French
se presser
English
to crowd (together)
Spanish
agolparse
Italian
affollarsi
German
sich drängen.
apudhài , vrb: apudhare Definition
su si che artzare a su pudhàrgiu, a s’acorru de is pudhas, artzare a pitzu de calecuna cosa che is pudhas; andhare a in artu; su si crèdere meda, bogare atza che pudhu in mesu de pudhas
Synonyms e antonyms
apiculai,
apodhilare,
apudhalzare
/
ampiai,
alciare
/
alleporedhare,
alleporizare,
apudhichinare,
incaboniscai,
ingrigliare
Sentences
ma càstia cussu caboni chi si est apudhau asuba de sa carrada! ◊ custa pudha fiat apudhada asuba de unu muntoni de òru…
2.
sa nébida a mengianu de su Frumindosa si ndi apudhat a bidha
Etymon
srd.
Translations
French
se percher,
ragaillardir,
remplir d'orgueil
English
to perch,
to make proud,
to make cocky
Spanish
posarse los pájaros,
engallarse
Italian
appollaiarsi,
ringalluzzire,
insuperbire
German
sich niederkauen,
eitel werden,
stolz werden.
apudhalzàre , vrb: apudharjare,
apudharzare Definition
artzare a su pudhàrgiu, istare in s’acorru de is pudhas
Synonyms e antonyms
apodhilare,
apudhai,
apudhionare
2.
bi at unu paone apudharzadu subra de una conchita
Etymon
srd.
Translations
French
se percher
English
to perch
Spanish
posarse los pájaros
Italian
appollaiarsi
German
sich auf die Stange setzen.
arnài , vrb: arniai Definition
pònnere s'arna, pàschere de s'arna
Synonyms e antonyms
abbrumai,
imbremigai,
infarraciai,
pipionire,
pubujonare
Sentences
su pruini arnat sa robba de lana ◊ su tempus at arniau su comodinu
Etymon
srd.
Translations
French
se vermouler
English
to get worm-eaten
Spanish
apolillar,
carcomer
Italian
tarlare
German
von Motten zerfressen sein.
arrabbiài , vrb: arrabbiare,
arraviare Definition
su si pigare arrennegu, tzacu meda, pèrdere sa passiéntzia de mala manera
Synonyms e antonyms
abbetiae,
achibberare,
acroconai,
afutare,
airai,
allulluriai,
aorcare,
arragiolire,
arrannegai,
collobbiare,
inchibberare,
inchietae,
inchimerai,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
renignai
Sentences
no ti arràbbies pro ti nàrrere sa cosa! ◊ no ndi ballit sa pena de si arrabbiai!
Etymon
itl.
Translations
French
se mettre en colère
English
to rage
Spanish
enfadarse
Italian
adirare,
arrabbiare
German
sich erzürnen.
arragiolíre , vrb: arrajolire,
arrazolire,
arrejolire Definition
ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare che cane arrajoladu
Synonyms e antonyms
arragiolare*
/
achibberare,
acroconai,
afutare,
airai,
arrabbiai,
arrannegai,
inchietae,
inchimerai,
infelai,
insutzuligai,
intziminire,
renignai
Sentences
dae atentu ca cussu cane est arrejolidu!
2.
candho li at nadu sa veridade si est arrazolidu
Translations
French
se mettre en colère
English
to rage
Spanish
padecer la rabia,
encolerizarse
Italian
contrarre la ràbbia,
arrabbiarsi
German
sich die Tollwut zuziehen,
zornig werden.
arragodài , vrb: arregodae,
arregodai,
arregodare,
arregoldare,
arregorai,
arregordai,
arregordare,
arrigordai,
arrogodai,
recordare Definition
portare presente in sa mente o batire a sa mente unu fatu o cosa passada de tempus (meda o pagu)
Synonyms e antonyms
ammentai,
subènnere
| ctr.
ilmentigare,
scaresci
Sentences
m'est arregordau ca…◊ dèu dhi pongu s'allomíngiu po mi arragodai mellus ◊ arragodaisindi ca no depeus portai traitzioni a nemus! ◊ po cantu apu a bivi m'at a arregordai ◊ s'apu nau custu poita arregodeis chi si nd'apu giai fuedhau ◊ no dh'arregoru, no! ◊ ti ant arregordai is fuedhus mius!
Translations
French
se rappeler,
se souvenir
English
to remember
Spanish
acordar,
recordar
Italian
ricordare
German
sich erinnern.
arrannegài , vrb: arrennegai,
arrennegare Definition
pigare (o fintzes giare) arrennegu, afuta, tzacu po cosas chi andhant in contràriu
Synonyms e antonyms
abruncudhí,
airai,
allulluriai,
inchestiare,
inchietae,
infrascai
/
abbetiae,
acroconai,
afutare,
aorcare,
arrabbiai,
arragiolire,
collobbiare,
inchimerai,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
renignai
Sentences
Luisicu si arrennegàt cun cudhu chi ci dh'iat iscutu in presoni e ndi dh'iat pigau is fillus ◊ no lu subéries ca si arrennegat! ◊ m'imputais unu dannu e mi narais a no mi arrennegai!…◊ su mere si fit arrennegadu cun sos teracos pro cosa chi non deviant fàghere
Etymon
spn.
renegar
Translations
French
se mettre en colère
English
to flare up
Spanish
encolerizarse
Italian
infuriarsi,
sdegnarsi
German
wütend werden.
arrealiàre , vrb Synonyms e antonyms
airai,
arrabbiai,
arrannegai,
atediare,
inchietae,
inchimerai,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
renignai
Etymon
srd.
Translations
French
se fâcher
English
to be peeved,
to become vexed
Spanish
picarse
Italian
corrucciarsi,
indispettirsi
German
sich ärgern.
arrebbellài, arrebbellàre , vrb: rebbellai Definition
su si furriare contras a ccn., mescamente contras a chie cumandhat, o fintzes contras a calecuna cosa, candho no si podet o no si bolet baliare prus
Synonyms e antonyms
acromai,
acumbuai,
arrampedhai,
arrebedhai,
calchedhare,
calchidare,
callidare,
carcinai,
screnciai
Sentences
si fut arrebbellau a is autoridadis chi boliant ponni su pei in su tzugu a sa genti
Etymon
srd.
Translations
French
se révolter
English
to rebel
Spanish
rebelarse
Italian
ribellarsi
German
sich erheben.
arrecatài 1 , vrb rfl: arrechetai,
recatai Definition
fàere su giuditziosu
Synonyms e antonyms
refrenai
Etymon
spn.
recatarse
Translations
French
se retenir,
se moderer,
garder une prudente réserve
English
to show reluctance
Spanish
ser juicioso
Italian
usare ritégno
German
sich scheuen.
arrèndhede, arrèndhere , vrb: arrendi,
arrèndiri,
rèndhere 1 Definition
cèdere is fortzas, su si lassare bínchere, su si giare a bintu / pps. arréndhidu, arresu
Synonyms e antonyms
allacare 1,
allaventare
/
ammodhiae,
ammollai,
cèdere,
disarcare,
istajire
Sentences
no si arrendit mai mancu a sa solloca ◊ mi cherzo arrèndhede a sos crabineris ◊ su molenti miu s'est arréndiu, no ci dha fait prus
Etymon
itl.
Translations
French
se rendre,
céder
English
to surrender
Spanish
rendirse
Italian
arrèndersi,
cèdere
German
nachgeben.
arrepicài 2, arrepicàre , vrb rfl: repicare Definition
su si pònnere bene de bestimentu, cuncordare cun arrepicus
Synonyms e antonyms
allaputzai,
impompitare
Sentences
ma càstia comenti si arrepicat custa bècia! ◊ est totu bèni arrepicau, oi
Etymon
spn.
repicarse
Translations
French
se pomponner
English
to wear frills,
to dress elegantly
Spanish
acicalarse
Italian
ornarsi di frónzoli,
vestire con eleganza
German
sich mit Flitterwerk schmücken,
sich mit Eleganz kleiden.
arreselài , vrb: reselai* Definition
su no giare fide, su àere bendha o duda
Synonyms e antonyms
dudai,
suspetai
/
abbabbarrotai,
addojare,
adumbrai,
assumbrai,
umbrai
| ctr.
cunfiai,
fidai
Translations
French
se méfier,
hésiter
English
to distrust,
to totter
Spanish
recelar
Italian
diffidare,
tentennare
German
mißtrauen,
schwanken.
arreulài , vrb Definition
pònnere s'arréulu, fàere a befa a unu cun sulitos o tródhios fatos cun sa buca, pigare a súrbios
Synonyms e antonyms
abbefiare,
abbilgonzare,
abbirgonzire,
dellezare,
ibregungire,
ifachilare,
ilvilgonzare,
mofare,
strocillai
Sentences
torru, o Sardigna intzimiara, a sa tita tua múllia, istancu e arreulau (E.Collu)
Etymon
srd.
Translations
French
se moquer
English
to deride
Spanish
mofarse,
ridiculizar
Italian
schernire,
derídere
German
verspotten.