inganàdu , pps, agt Definizione de inganare; chi ndhe tenet gana Sinonimi e contrari ganósigu, inganatzidu, inganidu | ctr. dilganadu 2. su matzone est inganadu de bochire sas pudhighinas ◊ sezis torrados inganados de nos surzire meudhos e brios (T.Rubattu)◊ cun sa cóntiga chi su fizu cheriat a su babbu… est andhada sa mama, ca ndhe fit inganada issa puru! Traduzioni Francese qui a envie Inglese eager, tempted Spagnolo con ganas Italiano invogliato Tedesco angeregt.

iscónchinu , nm: iscónchiu Definizione móvia de sa conca a cropu, mescamente candho unu no est de acórdiu cun su chi est intendhendho Sinonimi e contrari conchinada, isconchinada, isconchizada, isconchizu, sconchiada Frasi cudhu andai pistabista, feriveri, arrósciu oi de custus, cras de cudhus, a iscónchius, a murrúngius ◊ candho dhi narant cosa istat a iscónchios de conca ma no arrespondhet Etimo srd. Traduzioni Francese désapprobation d'un signe de tête Inglese headshake to dissent Spagnolo negación con la cabeza Italiano mòssa del capo per dissènso Tedesco mit dem Kopf ablehnen.

malabòza , avb: malaògia, malaoza, malavògia, malavoza Definizione a m. = a mala boza, contras a sa ganas, contras a sa volontade Sinonimi e contrari malaggana, marolla, provortza Frasi si no ti azudat babbu, a malaboza fughis dae ibe pro torrare a inoche! ◊ a malavoza amus lassau sas cosas amadas ◊ lis betaiant sos carabbineris e che los leaiant a malaoza a sa gherra Etimo srd. Traduzioni Francese contrecœur Inglese reluctantly Spagnolo de mala gana, con desgana Italiano controvòglia Tedesco widerwillig.

manigiàda , nf: manizada Definizione su manigiare; sa móvia de sa manu po fàere calecuna cosa, fintzes chentza dha fàere de abberu Sinonimi e contrari ammiada, ingestu, mesurada, movitada, tramesada Frasi ti ses che colora ischirchinadu ebbi'ebbia pro sa manizada de duas "capas" e duas "tizetas" 2. si li fato sa manizada, cussu cane si che fuit ◊ ti bastet sa manizada! ◊ sa gente fut totu a manigiadas e a boghes po su piciochedhu a cuadhu ca fut binchendho Etimo srd. Traduzioni Francese signe, geste de la main Inglese wave (of the hand) Spagnolo ademán, seña con la mano Italiano cénno della mano Tedesco Handzeichen.

martinicàre , vrb Definizione bèndhere o comporare a martinica (e aprofitandho puru de s'apretu) Sinonimi e contrari aggangae, aggrangugliare, aggangulitare, apuligare, atuduxare, strossai, studugai Frasi sa zente in tempus de gherra fit totu martinichendhe a bétia apare ◊ issu at martinicau ca sa cosa fiat cara meda Etimo srd. Traduzioni Francese prêter à usure Inglese to practice usury Spagnolo prestar con usura Italiano fare strozzinàggio Tedesco wuchern.

melài , vrb: ammelai* Definizione cundhire cun su mele, indrucare Sinonimi e contrari ammerrare, immelai / addruchire, addulcare, indrucai, indurchire Traduzioni Francese sucrer Inglese to sweeten (with honey) Spagnolo endulzar con miel Italiano addolcire, condire col mièle Tedesco mit Honig anmachen.

nabratzólu , agt Definizione nau de unos cantu animales (crabas, brebès, pudhas), chi portant nabras, nàidis Sinonimi e contrari nabrau Frasi sos pecos fint mútricos, nabratzolos e biancos nidos Traduzioni Francese qui a des barbillons Inglese wattled Spagnolo con carúncula Italiano che porta téttole, bargìgli Tedesco manche Tiere mit Lappen.

ociàre , vrb: ocriare, oghiai, ogriare, ojare 1 Definizione abbaidare, bíere, betare castiadas fintzes in su sensu de disigiare, portare a ogu; chesciare, murrungiare ca una cosa est o paret paga o metzana, fàere s'ogrianu, o fintzes solu èssere de s'idea chi no est su tanti giustu o su chi serbit / ocriare chin ccn. = àerendhe ódiu Sinonimi e contrari abbadiai, agrionae, aogare, bídere Frasi su pastore est ojendhe atesu… sestat su tempus! ◊ si che at pijadu cantu at ojadu ◊ sa picioca est bellixedha e po cussu dh'ant oghiada totus! ◊ su fustealvu ojat e tentat chi ànima si tuchet e frimmet in more sua (G.Elies)◊ ses oghiendi cussa cosa: pigadha, si ti praxit! ◊ Rofaelle s'aiat ocriau bene su fizu de Predu: apustis aiat iscanzau de labras 2. no lu ógries ca est pagu, ca no ti ndhe poto dare àteru! ◊ la so ogriendhe, cussa cosa: mi paret metzana ◊ su fogu no cheret tènnere: est ogriendhe ca est paga sa linna! ◊ custu sale lu so ogriendhe: mi est parindhe pagu pro totu cussa cosa! ◊ custa linna la so ogriendhe: mi paret chi no noche bogat su zerru! Etimo srd. Traduzioni Francese lorgner Inglese to glance at Spagnolo comerse con los ojos Italiano adocchiare Tedesco erblicken, liebäugeln.

peleài, peleàre , vrb: apeliai, peliai Definizione pigare pelea, matana, apeleu, múngia faendho cosa; istare a perrica abbetiandho po calecuna cosa chi si bolet Sinonimi e contrari fadiae, ghimallai, matanare, penai, trumentai / apiliare, pedie Frasi o Gesús santu ahi peleadu cantu as pro a mie! ◊ die e note peleo pro sas munzas chi mi leo ◊ za ndhe at peleadu, sa zente, de fàmine, in tempos de gherra!…◊ cantu pensas e faghes e peleas det a sa morte tua terminare ◊ pro èssere abberu ómine, unu depet peleare: sinono it'ómine est?! ◊ a peleare macos bi cheret passéntzia meda ◊ e chie bi la faghet a peleare tota vida zente dorta?! 2. est de diora peliendi po dhi bendi sa domu Etimo spn. Traduzioni Francese combattre, se fatiguer, demander avec insistance Inglese to fight, to worry oneself, to ask insistently Spagnolo pelear, pedir con insistencia, instar Italiano combàttere, affannarsi, chièdere con insistènza Tedesco kämpfen, streiten, sich abmühen, sich ängstigen, um etwas bitten (eindringlich).

pilotài , vrb Definizione prantare o cravare pilotos, fàere unu pilotàgiu Etimo srd. Traduzioni Francese soutenir avec des pilotis Inglese to pile Spagnolo reforzar con pilotes Italiano palafittare Tedesco Pfahlbauten errichten auf.

podhinósu , agt Definizione nau de farra, chi portat pódhine meda; chi est intzitziedhau Sinonimi e contrari fodhinosu / mascarosu Etimo srd. Traduzioni Francese plein de son Inglese branny Spagnolo con mucho salvado Italiano cruscóso Tedesco kleiig.

portzedhósu , agt Definizione foedhandho de cambos, chi portant portzedhos, ogos meda Etimo srd. Traduzioni Francese gemmifère Inglese gemmiferous Spagnolo con muchas yemas Italiano gemmífero Tedesco knospentreibend.

privàre 1 , vrb Definizione su si pigare cunfidàntzia cun is mannos, pigare is angenos coment'e gente de domo Etimo spn. privar Traduzioni Francese traiter familièrement Inglese to treat informally Spagnolo tratar con familiaridad Italiano trattare familiarménte Tedesco jdn. mit Vertrautheit behandeln.

sícas , nf pl Definizione genia de ingestu chi si faet ponendho su pódhighe mannu in mesu de is àteros primos duos a púngiu serrau e ispudandho in su matessi tempus, dispretziandho a ccn. o calecuna cosa de mala manera, fintzes naendho Chi ti siches!, Chi si sichet! / pònnere o fàghere sas sicas Sinonimi e contrari fica* Frasi est partiu dae vidha, sa prima vorta, ponèndheli sas sicas ◊ li at fatu fintzas sas sicas de cantu no lu podet bídere! Traduzioni Francese crachement pour mépris Inglese hand superstitious practice Spagnolo gesto hecho con el puño cerrado para traer mala suerte Italiano fiche Tedesco Feigen (derb).

stàngiu , nm: istagnu* Definizione elementu chímicu de símbulu Sn, númeru atómicu 50 e pesu atómicu 118,7: genia de metallu de colore craru, biancale, modhe, chi iscàgiat a temperadura bàscia, bonu mescamente po dh'ammesturare cun àteru metallu (es. cun s'arràmene faet su brunzu) o po istangiare àteros metallos ca dhos badrat de si ossidare; in s'arte de sa terràglia, genia de terra bianca de Làconi chi si frigat a s'istrégiu de terra po dh'istangiare Terminologia scientifica mtl Traduzioni Francese étain, engobe Inglese tin, engobe Spagnolo estaño, esmalte arcilloso con que se reviste la cerámica Italiano stagno, ingòbbio Tedesco Zinn, Angußfarbe.

túvu 3 , nm Definizione genia de pedra carcària ammesturada cun terra Terminologia scientifica mnr Traduzioni Francese calcaires marneux Inglese marly limestone Spagnolo caliza con marga Italiano calcare marnóso Tedesco Mergelkalkstein.

tzirigheltàre , vrb Definizione tirare a longas, bogare iscusas, su si betare a surdos, su ch'essire costa costa pala pala po no fàere su chi tocat Traduzioni Francese tergiverser Inglese to prevaricate Spagnolo andarse con rodeos Italiano tergiversare Tedesco Ausflüchte suchen.

zingàre , vrb Definizione pònnere (a eletrólisi) unu pígiu fine de zingu in pitzu de àteros metallos po dhos badrare de no si orruinare 2. po pesai àcua de funtana portu una sírcia de ferru zingau ◊ piscaus s'àcua cun is craciras zingaras Traduzioni Francese zinguer Inglese to zinc Spagnolo galvanizar con cinc Italiano zincare Tedesco verzinken.

«« Cerca di nuovo