agugèta , nf Definizione
genia de acapióngiu
Sinonimi e contrari
allióngiu,
cordonera,
presógliu
Etimo
spn.
agujeta
Traduzioni
Francese
lacet,
ficelle
Inglese
lace,
string
Spagnolo
cordón
Italiano
stringa,
legàccio
Tedesco
Band.
alligagàmba , nm: liacamba* Definizione
genia de acàpiu chi si ponet a is cartzas de su costúmene
Sinonimi e contrari
acàpiu,
allióngiu
Traduzioni
Francese
lien,
ficelle,
lacet
Inglese
string
Spagnolo
cordón
Italiano
legàcciolo
Tedesco
Strumpfband.
allióngiu , nm: ligóngiu Definizione
ligatzu a frocu o feta po acapiare, in is bestimentos, fintzes corria de iscarpa
Sinonimi e contrari
acapamentu,
acapióngiu,
acàpiu,
presógliu,
presura
/
agugeta,
cordonera
/
cdh. liàciula
Frasi
apu biu duas crocorigas acapiadas cun d-un'allióngiu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
lien,
ficelle,
lacet
Inglese
lace
Spagnolo
cordón
Italiano
legàccio
Tedesco
Schnürband.
bèta 1 , nf: feta*,
veta Definizione
tira de orrobba po apicare una medàllia
Sinonimi e contrari
bita 1,
frisu
Frasi
custas sunt tramas de sa beta de Nostra Sennora de Gonare
Traduzioni
Francese
extra-fort
Inglese
ribbon
Spagnolo
cinta,
cordón,
galón
Italiano
fettùccia
Tedesco
Band.
cadiàna , nf Definizione
genia de ispaitu fine o codriola, forte
Frasi
sa cadianedha de sa bússia fit totu nodos, segada e torrada a annúnghere
Traduzioni
Francese
lacet,
extra-fort
Inglese
lace
Spagnolo
lazo,
cordón
Italiano
làccio,
fettùccia
Tedesco
Schnur.
ciapèta , nf Definizione
acapióngiu de is mígias, fintzes péiga po su mannale
Sinonimi e contrari
ciapa 1,
ligas
/
sciampeta
Etimo
itl.
ciappetta
Traduzioni
Francese
lacet
Inglese
string
Spagnolo
tira,
cordón (m)
Italiano
legàccio
Tedesco
Schuhband.
coldòne , nm: cordone,
cordoni Definizione
genia de codriola, grussita o fine, segundhu ite; oru longu, chi essit in calecunu muru, ischina o ischinale de teulada
Sinonimi e contrari
cordozu 1,
turrutu
Modi di dire
csn:
c. de muru, de muneda; c. de arretza = aundi si atacant is gamus; c. de para = su cordone chi sos padres zughent imboligadu presu in chitu, subra de s'àbbidu; c. de su butone = saita, itl. funìcolo spermàtico; c. de s'imbíligu o de bídhiu = saita, itl. cordóne ombelicale
Frasi
su predi, acabbada sa missa, inghitzat a s'iscapiai su cordoni de chintzu ◊ sa maista de partu at segau su cordone de s'imbíligu a su pipiu candho est naschiu
Cognomi e Proverbi
smb:
Cordone, Cordoni
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
cordon
Inglese
string
Spagnolo
cordón
Italiano
cordóne
Tedesco
Schnur.
cróbu 1 , nm: ciopu 1,
cropu 1,
crou 1,
giobe*,
lobu Definizione
inghíriu, incropada de cosa (filu, fune, codriola, e àteru) fatu coment'e acapiandho a nodu, ma lenu, largu de pòdere iscúrrere po cassare un'animale; orrugu de sartitzu curtzu, longu su tanti de fai unu cricu cun is càbudos acapiaos impare; lóriga de cadena e fintzes asa de istrégiu piticu
Sinonimi e contrari
cannaca,
lantu
Modi di dire
csn:
tènnere a cropu = a latzu; piscare a unu in cropu = sighire a unu faghindhe su dannu, in grímines
Frasi
dhu portat acapiau a crobu de suncurri
2.
mi at donau duus crous de sartitzu ◊ sa sartitza est menzus fata a crobos minores
3.
sos barratzellos fint fachenne sa posta a sos bardaneris pro los piscare in cropu e nche los issacare in galera ◊ est una cuculia chene cropos
Cognomi e Proverbi
smb:
Crobu
Traduzioni
Francese
lacet,
saucisson
Inglese
lace,
sauseges drum
Spagnolo
lazo,
cordón
Italiano
làccio,
ròcchio di salsìccia
Tedesco
Schlinge,
Wurststück.
frontàle 1, frontàli , nm Definizione
sa parte de ananti, in artu, de un'intrada o de àteru; marcu biancu chi calat a su cuadhu in cara de crebedhos a su nasu; in calecunu logu est sa sesuja o ajone
Etimo
ltn.
frontale(m)
Traduzioni
Francese
fronton
Inglese
fronton
Spagnolo
frontón,
cordón,
lucero
Italiano
frontóne
Tedesco
Giebel.
imbíliche, imbílicu , nm: imbílighe,
imbíligu,
immíligu Definizione
in sa carena, su nodu chi abbarrat de su cordone, e su cordone etotu (genia de codriola) chi finas a naschire mantenet su fedu totu a unu cun sa carena de sa mama (est coment’e arraighinau in sa segunda, aintru de sa madre) e chi, apustis naschios, si ndhe segat e abbarrat coment’e a nodu e a fossedhu in mesu de sa bentre a parte de fora (in su cristianu a s’artària de su chintzu)
Sinonimi e contrari
bídhigu
/
ttrs. imbírigu
Modi di dire
csn:
fàghere s'i. a sa criadura, candho naschit; prèndhere s'i. a unu = imbovai sa genti; fàgheresi s'i. che rosa = satzaisí a meda; zúghere s'i. cantu unu canistedhu = èssere matimannu; èssere a imbíliche in foras = a bentre nuda; i. maltzidu = itl. onfalite
Frasi
candho sa criadura naschet ndhe li segant su cordone de s'imbíligu e li faghent unu nodu ◊ su commendatore fit chin s'imbílicu cantu unu canistedhu ◊ s'imbílighe che basolu est tundhu e purpurinu
2.
no ti fides de cussu incruvu: prendhet s'imbíligu finas a su demóniu! ◊ cussu in su negússiu prendhet s'imbíligu a totus!
Terminologia scientifica
crn
Etimo
ltn.
umbilicus
Traduzioni
Francese
nombril,
cordon ombilical
Inglese
navel,
umbilical cord
Spagnolo
ombligo,
cordón umbilical
Italiano
ombelico,
cordone ombelicale
Tedesco
Nabel,
Nabelschnur.
làntu , nm: allatzu,
lassu,
latu,
latzu Definizione
genia de lobu chi si parat po cassare animales (ma si narat fintzes de un'aparíciu de filu zingadu); in cobertantza, su chi si faet po pigare s'àteru mancari a ingannu
Sinonimi e contrari
cordonera,
corria,
crobu 1,
isciocu,
peàdiga 1,
soga,
túturu
/
agugeta,
allióngiu,
presógliu,
trena
Modi di dire
csn:
genias de latzus: a cardiga, a arcu, a púncia, a pértias; parai su l. = parare su crobu; ghetai l. = interrare unu tretu de una canna de bide lassada atacada a su fundhu pro ndhe fàghere un'àteru; latzu a sazitu = sorigarzu
Frasi
faiat is murrus pariat unu margiani tentu a lassu! ◊ parat su latu a tènnere perdiches ◊ cussu est pascendu a fura, ma ciai nci betat su pei a su lassu! ◊ timet che unu sórighe pro su latu
2.
ant abertu sa cassa a is eletoris ocannu puru fendi a modu antigu: parant is latzus…
Cognomi e Proverbi
smb:
Latu, Lazzu
Etimo
ltn.
laqueus
Traduzioni
Francese
lacet
Inglese
snare
Spagnolo
lazo,
cordón
Italiano
làccio
Tedesco
Schlinge,
Band.
ligóngiu, ligónzu , nm: allióngiu*,
lióngiu,
lionzu Definizione
lióngiu a frocu po acapiare, in is bestimentos, in iscarpas e àteru (a bortas fintzes filu), ma fintzes acapióngiu de dónnia genia
Sinonimi e contrari
acapamentu,
acapióngiu,
acàpiu,
lighinzu,
presógliu,
presura
/
agugeta,
cordonera
Frasi
sciollei su ligóngiu! ◊ mi restaiat solu de torrare a bidha pro annodiare sos lionzos de sàmbene
2.
sa currente colat in d-unu lióngiu de arràmene
Cognomi e Proverbi
smb:
Lionzu
Traduzioni
Francese
lien,
lacet,
ficelle
Inglese
string
Spagnolo
cordón
Italiano
legàccio
Tedesco
Schnürband.
subíles , nm pl Definizione
in s'animale mascu, is cundhutos de is butones ue passat su sèmene po ndh'essire
Sinonimi e contrari
bitas,
saita
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
cordon spermatique
Inglese
spermatic cords
Spagnolo
cordón espermático
Italiano
cordóni spermàtici
Tedesco
Samenstränge.