aberènza , nf Definizione genia de erruca (e calagasu) chi si papat sa chera de s'abe in is casidhos Sinonimi e contrari arrenze, ramedha, tanzolu Terminologia scientifica crp, galleria mellonella Etimo srd. Traduzioni Francese fausse teigne de la cire Inglese greater wax moth Spagnolo tiña, polilla de la cera Italiano tignòla dell'àrnia, càmola del miele Tedesco große Wachsmotte

acabbadòre , agt, nm Definizione chi o chie che agabbat su malàidu Sinonimi e contrari bochidore Frasi a su nàrrere, s'acabbadora fit una fémina chi atogaiat sos moribbundhos, che los agabbaiat Etimo srd. Traduzioni Francese celui qui provoque la mort par euthanasie Inglese who practises euthanasia Spagnolo quien practica la eutanasia Italiano chi pratica l'eutanasia Tedesco Sterbehelfer.

acajólu , nm: acajou, arcajolu Definizione coment'e una fentanedha fata in is muros grussos, aperta a una parte, ananti, coment'e unu níciu, fintzes cun tàula a metade, a manera de dhue pòdere pònnere o arrimare ccn. cosa Sinonimi e contrari camaritu, colomberi, fenesta, macarina, muricone 2. iscruculla is arcajolus de s'ómini e as agatai sa beridadi de sa vida Terminologia scientifica dmo Etimo srd. Traduzioni Francese débarras Inglese receptable, storeroom Spagnolo espacio empotrado en la pared para guardar algo Italiano ricettàcolo, ripostìglio Tedesco Abstellnische, Wandschränkchen.

acanciofài , vrb Definizione aferrare a pilos brigandho e iscudendho o fintzes pigare de mala manera; betare apare, totu a méschiu Sinonimi e contrari aciufai 1, atzuntzudhare, incabigliare, tipiliare, tipilire Frasi nosu iscioperendu e is crumirus andendu a trabballai: ma is féminas gei dhus iant acanciofaus, iant ispinniau fintzas s'autista! 2. cumentzat s'esami e ge m'iant acanciofau: de dogn'arratza mi nd'iant fatu, fintzas acapiau a manus e a peis in d-una cadira! Etimo srd. Traduzioni Francese se crêper le chignon Inglese to brawl Spagnolo andar a la greña Italiano accapigliarsi Tedesco sich raufen.

acastài, acastàre , vrb: aggastare Definizione parare arratza bona, prus bona Sinonimi e contrari acartare, arraciai Frasi comporadu ch'at porcos in Sarule e giutos a s'ingrassa màscios de acastare in sa Trexenta ◊ pro acastare sas bacas insoro cheriant boes de sa Pianarza Etimo srd. Traduzioni Francese sélectionner Inglese to grade Spagnolo seleccionar la raza Italiano selezionare la razza Tedesco selektieren.

acavacài , vrb: acovecai, acrobecare, acrovecai, cavacai Definizione betare a covecu, betare apitzu; betare a conca a bàsciu, coment’e ponendho a covecu; fintzes bortulare, furriare / a. a ccn. = cumbíncherelu, conchinàrelu a carchi cosa, fintzas pònnereli timoria faedhendhe de no lu lassare mancu faedhare comente cheret Sinonimi e contrari abbucai, acuguzare, apatigai, bíncere, furriai, tavacare | ctr. iscavacare Frasi chi fui dèu nci dhi acovecau sa pingiada in conca! ◊ is argiolas no acabbànt mai, cun su celu totu de unu colori acovecau in pitzus 2. tèngiu unu bellu scannu po mi sèi: cussu gei no si nci acovecat! 3. li ant covacadu sa carena in su putu 4. cussa tenit unu mairu pioncu e unu fillu acovecau! Etimo srd. Traduzioni Francese retourner, renverser Inglese to turn upside down Spagnolo volcar, dar la vuelta Italiano capovòlgere Tedesco auf den Kopf stellen.

aconziminàre , vrb: conziminare Definizione aconciare, agiustare a sa bona Sinonimi e contrari arragnare Traduzioni Francese ajuster tan bien que mal Inglese to repair as best one can Spagnolo arreglar a la diabla Italiano aggiustare alla bèlla mèglio Tedesco so gut es geht instandsetzen.

addugonàre , vrb Definizione fàere su dugone Sinonimi e contrari cumandai, ghiai Etimo srd. Traduzioni Francese être à la tête, mener, guider Inglese to lead Spagnolo capitanear, ponerse a la cabeza Italiano capeggiare Tedesco anführen.

afaltài, afaltàre , vrb: afartai, faltai Definizione fàere farta, no fàere sa cosa; su si sapire in crupa, leare s'asséliu a sa cusciéntzia Sinonimi e contrari ammancai 2. mi afartant is notis abbilladas e po medas poitas no agatu resposta Etimo srd. Traduzioni Francese se sentir coupable Inglese to feel guilty about stg Spagnolo faltar, tener la conciencia sucia Italiano sentirsi in cólpa, in fallo Tedesco sich schuldig fühlen.

afenàre , vrb Definizione abbrovendhare a fenu; immalaidare, portare sos fenos Sinonimi e contrari incubae Frasi teniat de múrghere bacas e berveghes e de afenare Etimo srd. Traduzioni Francese affener, contracter la strongylose Inglese to feed on hay, to catch strongylosis Spagnolo dar el heno, coger la strongilosis Italiano affienare, contrarre la strongilósi Tedesco mit Heu füttern, sich die Strongyloidosis zuziehen.

afibbiài , vrb Definizione intrare sa coatza in sa tíbbia (es. chintórgiu, cringa, cordonera e cosas deasi) po istrínghere calecuna cosa Sinonimi e contrari atibbiare Etimo itl. Traduzioni Francese boucler Inglese to fasten Spagnolo abrochar la hebilla Italiano affibbiare Tedesco zuschnallen.

aggorgotài , vrb: grogotai Definizione fàere sa moida de s'abba candho proet a meda Sinonimi e contrari abbrubudhai, abbrufulai, acrocuai, aggargalare, borbogliare, froculare, groggolare Traduzioni Francese gargouiller, tomber à verse, gronder Inglese to bubble, to pelt Spagnolo caer fragorosamente la lluvia Italiano scrosciare Tedesco rauschen.

aggrasciàre, aggrassiàre , vrb: aggratziai, aggratziare, grassiare Definizione fàere sa gràtzia, giare un'iscontu de pena a unu cundennau lassandhodhu andhare innanti; fintzes torrare gràtzias / aggrassiàresi = agiustaisí, fai dognunu su torracontu cosa sua Sinonimi e contrari annistiare, pedronai / ringratziai Frasi l'ant arrestadu, cundennadu e apustis aggratziadu puru ◊ "Si totu su chi nades est beru, cras aggràscio a totus!" nesit su re a sos presoneris Etimo srd. Traduzioni Francese accorder ou faire grâce, gracier Inglese to pardon Spagnolo indultar, conceder la gracia Italiano graziare Tedesco begnadigen.

aggrinzàre , vrb Definizione fàere sa bia de conca, petenandho is pilos Traduzioni Francese faire la raie Inglese to part (hair) Spagnolo hacer la raya del pelo Italiano fare la scriminatura Tedesco scheiteln.

allupaguàdhu 2 , nm Definizione genia de erba chi no sicat mai Sinonimi e contrari nuditzedhu, síntziri Terminologia scientifica rba, Polygonum equisetiforme Traduzioni Francese renouée, centinode Inglese knotgrass, knotweed Spagnolo hierba de la sangre Italiano polìgono Tedesco Vogelknöteriche.

allutzàre , vrb Definizione castiare cun atentzione atesu Sinonimi e contrari abbadiai, allutae, annotare, apompiai, cadebai, castiai, isperare 1, labai, mirai Frasi totinduna si parat múdrigu allutzendhe su bultu de sa santa che unu pedidore Etimo itl. alluciare Traduzioni Francese ouvrir grand les yeux Inglese to keep one's eye peeled, to look far away Spagnolo aguzar la vista Italiano guardare lontano, aguzzare la vista Tedesco fern schauen, den Blick schärfen.

ammengàre , vrb Definizione fàere o èssere mengu, pòberu Etimo srd. Traduzioni Francese vivre dans la gêne Inglese to be to poverty Spagnolo empobrecer, vivir en la estrechez Italiano stare in misèria, nelle strettézze Tedesco im Elend leben.

ammodoinài , vrb: ammuduinare, modoinai Definizione fàere o istare coment'e dormiu, pigare o pèrdere is atuamentos, sa memória Sinonimi e contrari abbalaucare, ammadainare, asturdire, atontonare, immaidoinare, immaudinare, scilibriri, stolondrai, stontonai 1 Etimo srd. Traduzioni Francese perdre la mémoire Inglese to lose one's memory Spagnolo perder la memoria Italiano smemorare Tedesco das Gedächtnis verlieren.

ammustài , vrb: ammustare Definizione catzigare, istrecare o mòlere s’àghina po fàere su mustu; aciúnghere mustu; piscare sa binatza a istrégiu (cofa) po che lassare iscolare su mustu innanti de dha prentzare Etimo srd. Traduzioni Francese fouler le raisin Inglese to press grapes Spagnolo pisar la uva Italiano pigiare l'uva Tedesco die Trauben pressen.

«« Cerca di nuovo