afúta , nf: futa* Definizione
genia de arrennegu, de fele, de tzacu chi si pigat (o chi si faet pigare) po calecuna cosa chi no praghet; fintzes múngia, pelea
Sinonimi e contrari
aragoni,
arràbbiu,
arragiolu,
arrenigna,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
cardedha,
corina,
crocone,
gormone,
grema,
mútria,
stacu,
studugu
Frasi
piènami unu càlighe de abbardente gai mi passat s'afuta! ◊ canno dhis fuit passada s'afuta si fuint postos a caminare ◊ ca no faghiat a essire a campu, a s'afuta betat manu a bochire su porcu ◊ po peus crebu e afuta in su preju de su riscatu ti cherent sos dinaris che depidore issoro ◊ già mi ndhe leo bàtoro de afutas, chena àere arresetu!…
2.
da ti l'as leada, oje, s’afuta sena bi pasare nudha!…
Traduzioni
Francese
dépit
Inglese
anger
Spagnolo
bronca,
rabia
Italiano
stizza
Tedesco
Ärger.
aragòni , nm: arragone Definizione
sentidu de dispraxere e de arrennegu contra a ccn. o calecuna cosa / ómine de arragone = coragiosu
Sinonimi e contrari
afuta,
arràbbiu,
arragiolu,
arrenigna,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
cardedha,
corina,
crocone,
febi,
gormone,
grema,
mútria,
stacu,
studugu
Frasi
s'uscieri si ndi fiat prexau cun giaja po s'aragoni chi iat tentu cun s'impiegau ◊ nosu Sardus no ndi teneus de aragoni contras a chini si fait mali ◊ lassadhu isbentiai, ge dhi passat s'aragoni!
Cognomi e Proverbi
smb:
Aragoni, Aregoni
Traduzioni
Francese
dépit,
colère
Inglese
anger
Spagnolo
bronca,
rabia
Italiano
stizza,
ràbbia
Tedesco
Ärger.
arragiólu , nm: arrajolu,
ragiolu Definizione
genia de maladia apicigosa chi benit mescamente a is canes, ma chi podet apicigare fintzes a sa gente (de is canes o àteros animales impestaos): leat a is céllulas de su crebedhu, unu si ammàchiat (timet s'abba, s'ària) e si morit (si no si curat in tempus, cun vacinu, cun innetzione antiràbbica, giaendho a su virus sa manera de lòmpere a su crebedhu); in cobertantza, arrennegu forte, genia de pentzamentu malu, ifadosu, dolore chi tirat a longas
Sinonimi e contrari
arràbbiu,
arrajoladura
/
afuta,
aragoni,
arrenigna,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
cardedha,
corina,
crocone,
febi,
gormone,
grema,
mútria,
stacu,
studugu
2.
lis mintei ódiu pro su chi mi aiant fatu e s’arragiolu non mi lassait in pasu
Terminologia scientifica
mld
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rage,
hydrophobie,
obsession
Inglese
rage,
hydrophobia,
obsession
Spagnolo
rabia,
hidrofobia,
desasosiego
Italiano
ràbbia,
idrofobìa,
smània
Tedesco
Tollwut,
Erregung.
arrajoladúra , nf Definizione
sa maladia de s'arrajolu, su si arrajolare
Sinonimi e contrari
arràbbiu,
arragiolu,
arrajolamentu,
arrajolidura,
arrauradura
Terminologia scientifica
mld
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
hydrophobie
Inglese
hydrophobia
Spagnolo
hidrofobia,
rabia
Italiano
idrofobìa
Tedesco
Tollwut.
arrenígna , nf: renigna Definizione
genia de arrennegu, de arreolu, de inchietesa
Sinonimi e contrari
afuta,
airu,
aragoni,
arràbbiu,
arragiolu,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
cardedha,
corina,
crocone,
febi,
gormone,
grema,
mútria,
stacu,
studugu
Etimo
ctl.
renyina
Traduzioni
Francese
dépit
Inglese
irritation
Spagnolo
rabia
Italiano
stizza
Tedesco
Ärger.
bischíza , nf Definizione
genia de arrennegu chi unu si leat po calecuna cosa
Sinonimi e contrari
abbródhiu,
annógiu,
atrafudhu,
bústica,
istrugnu,
labbrione,
pussàgiu
/
afuta,
aragoni,
arrenigna,
arrennegu,
cardedha,
corina,
crocone,
gormone,
grema,
stacu,
studugu
Etimo
itl.p
bischiss
Traduzioni
Francese
dépit
Inglese
anger
Spagnolo
rabia
Italiano
stizza
Tedesco
Ärger.
búzara , nf Definizione
genia de arrennegu, de dispraxere
Sinonimi e contrari
afuta,
aragoni,
arrenigna,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
cardedha,
corina,
crocone,
gormone,
mútria,
studugu
Etimo
itl.
búggera
Traduzioni
Francese
dépit
Inglese
anger
Spagnolo
rabia
Italiano
stizza
Tedesco
Ärger.
cardèdha , nf, nm: cardedhu Definizione
múngia de fele, de arrennegu, de pelea / gei dhoi at cardedhu bellu!… = est totugantu betadu apare de barduletes
Sinonimi e contrari
afuta,
airu,
aragoni,
arràbbiu,
arrenigna,
bischiza,
bústica,
búzara,
corina,
crocone,
febi,
gormone,
grema,
mútria,
stacu,
studugu
Frasi
cumpréndiu totu su cardedhu chi tocat a fai po si sarbai?
Cognomi e Proverbi
smb:
Cardeddu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dépit,
rage
Inglese
anger
Spagnolo
rabia
Italiano
stizza,
ràbbia
Tedesco
Ärger.
chérpu , nm: crebu,
crepu Definizione
su crepare, prus che àteru nau solu po s'arrennegu o tzacu chi si sentit po calecuna cosa o chistione
Sinonimi e contrari
crebacoro,
crébidu,
crepamentu,
crepígiu,
febi
Modi di dire
csn:
a crepu, a crebu de… = po fai arrennegu a…; fai cherpu = fàghere fele, fintzas fàghere dirbetos, bogai crecus, difetos; fai una cosa a crepu de figau = a malaggana, ammarolla; pònnere crebu = pònniri cuadhu in faci, fai a biri de bàliri prus de àterus
Frasi
mi sciundit su logu po mi fai cherpu ◊ de su cherpu chi tenit in cropus comínciat a prangi a cérrius, gelosa de sa sorri
2.
dinaris triballados chin sudores e crepos ◊ fiaus partius ma sa màchina si fiat posta a fai crepus e pariat ca si boliat firmai
3.
nois sighimus a nos istimare a crepu de sa zente imbidiosa ◊ dèu ti nau chi ei a crepu de fiancus! ◊ a crebu insoro si ndhe setzit sempre in coa mia ◊ a crebu de cantos bi at nemigos arrives a lobrare onore e gosu! ◊ su pisedhu lu mandhamus a istudiare costet su chi costet: as a bídere chi ponet a conca e ponet crebu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
dégoût,
dépit
Inglese
disgust,
mischief,
anger
Spagnolo
rabia
Italiano
disgusto,
dispètto,
stizza
Tedesco
Widerwille,
Ärger.
corína , nf Definizione
su naturale de una persona de èssere de bonumore o inchigia, nau fintzes in sensu de coràgiu / èssere de mala corina = de uta mala
Sinonimi e contrari
índula,
iscarpentu,
uta
/
afuta,
aragoni,
arrenigna,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
crocone,
gormone,
grema,
mútria,
stacu,
studugu
/
cdh. curina
Frasi
zente de corina, sos Sardos! ◊ no ti est mancada sa corina de facher mòrrere un'ómine valente!
Etimo
itl.
corina
Traduzioni
Francese
tempérament,
rage,
colère
Inglese
anger
Spagnolo
temperamento,
rabia
Italiano
temperaménto,
ràbbia
Tedesco
Temperament,
Wut.
crocòne , nm: croconi,
crogone Definizione
arrennegu, dispraxere, fele po ccn. cosa, umore malu
Sinonimi e contrari
afuta,
aragoni,
arrenigna,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
cardedha,
corina,
febi,
gormone,
grema,
mútria,
stacu,
studugu
Etimo
ctl.
crocó
Traduzioni
Francese
dépit
Inglese
anger
Spagnolo
rabia
Italiano
stizza
Tedesco
Ärger.
felòne , nm Definizione
genia de arrennegu, de tzacu, coment'e candho unu si che artzat, si atrivit cun s'àteru / segare su f. = fàere lassare su fele, s'atrivimentu
Sinonimi e contrari
afuta,
airu,
aragoni,
arrenigna,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
corina,
crocone,
gormone,
grema,
stacu,
studugu
/
atrevimentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bile,
dépit,
animosité
Inglese
gall,
anger,
spite
Spagnolo
rabia,
animosidad
Italiano
bile,
stizza,
animosità
Tedesco
Ärger,
Grimm.
grèma , nf: gremma Definizione
arrennegu chi unu si leat o chi dhi giaent: gremma est fintzes ispurgadura de bruncos, iscarràsciu, ispudu
Sinonimi e contrari
afuta,
aragoni,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
cardedha,
crocone,
gormone,
stacu,
studugu
/
istarràsciu,
salchedha
Etimo
ctl.
cremarse
Traduzioni
Francese
rage,
colère
Inglese
rage
Spagnolo
rabia
Italiano
ràbbia
Tedesco
Ärger.
nechidónzu , nm Definizione
su si nechidare, su èssere nechidaos
Sinonimi e contrari
alteriu,
annicadura,
arrennegu,
nechidade
| ctr.
cuntentesa,
prégiu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
colère
Inglese
anger
Spagnolo
cólera,
rabia
Italiano
còllera,
ira
Tedesco
Ärger,
Wut,
Zorn.
tzàca , nf, nm: tzacu Definizione
múngia de arrennegu, de fele, crepu / tzaca de frebba, de fritu, de sole = callentura forte, fritu meda, sole budhiu
Sinonimi e contrari
afuta,
arràbbiu,
arrennegu
Frasi
aiat iscultadu chena faedhare ma regollinne e ingullinne tzacu ◊ li fuint boltuladas sas istintinas de su tzacu e de sa birigonza ◊ faghimis peus pro bos dare tzacu ◊ soe bidre de su tzacu!◊ fiaus trabballanno a tzaca de sole
Traduzioni
Francese
dépit
Inglese
anger
Spagnolo
bronca,
rabia
Italiano
stizza
Tedesco
Ärger.