aperfilàdu , agt Sinonimi e contrari
fine 1
2.
sa múida de su bentu poniat in d-un'annicu aperfiladu onzi cosa
Etimo
spn.
perfilado
Traduzioni
Francese
mince
Inglese
thin
Spagnolo
fino
Italiano
sottile
Tedesco
dünn.
atíza , nf: tiza* Definizione
orrughedhu a pigighedhu fine de carre morta chi s’istacat de sa pedhe
Sinonimi e contrari
atògia,
cadassa,
crosta,
freadu,
muga,
pagiagoda,
solla,
tizola
Traduzioni
Francese
tranche mince
Inglese
thin slice
Spagnolo
pizca
Italiano
fétta sottile
Tedesco
dünne Scheibe.
cannaínza, cannaínzu , nf, nm, agt Definizione
cosa a usu de fune, su cambu longu longu e fine de unas cantu erbas (es.: pisu, intretzu, mimira, fintzes pigionàciu), ma podet èssere fintzes una fune fine; nau de ccn., artu meda e iscarritzinu, istrígili (e dhu narant de animales puru)
Sinonimi e contrari
cannàile,
sirba
/
giangalloi,
iscalandrone
Frasi
cannainzu meda at fatu su basolu, ma basolu pagu! ◊ apo intritzatu cannainzas fatas de zuncu
2.
za ndhe at fatu de cannainzu, cussu zòvanu: no colat in za zanna de cantu est artu!
3.
bi aiat unu fiotu de fiados cannainzos
Traduzioni
Francese
tige mince et très longue
Inglese
very long and thin stalk
Spagnolo
tallo sutil y largo
Italiano
stèlo o fusto lianóso,
sottile e mólto lungo
Tedesco
langer und schmaler Stiel.
chíma , nf, nm: chimu 1,
cima Definizione
su coromedhu de is matas, is partes prus artas o prus atesu de su truncu de is matas (e po cussu fintzes is prus fines e modhes); genia de candhelita chi bogant is erbas ue apustis faent su frore, ma pruschetotu is litos betzos (Hyoseris radiata, itl. radicchio selvatico)/ cima de làtia, de gureu, de indívia, de càuli
Sinonimi e contrari
cimixedha,
coma,
coramedhu,
frandha 1,
puntioledha,
rampu
/
síriu
Frasi
sas àrbures faghent su frutu in chimas ◊ in sas chimas sos puzones godint gioghitendhe ◊ su cardu, sa latuca, sa tzicória sunt boghendhe sa chima ◊ candho sas erbas bogant sa chima sunt apunta a fàghere su fiore ◊ fit cun su chimu de s'olia che columba ◊ su bentu movet sos chimos de sas matas
2.
in beranu essit sa chima ◊ sos pisedhos essiant a chima, unu tempus: como no cherent mancu tzoculates!
Terminologia scientifica
rbr
Etimo
ltn.
cima
Traduzioni
Francese
bout tendre et mince des plantes et de certaines herbes
Inglese
cyme
Spagnolo
cogollo
Italiano
punta tènera e sottile delle piante,
gètto di alcune èrbe
Tedesco
Trieb,
Sproß.
filiàca, filiàche, filiàghe , nm, agt Definizione
s'ambidha candho est pitichedhedha, ambidha fine; chi est fine coment'e filu, de carena fine meda
Sinonimi e contrari
curricurre,
filistredha,
filóstrigu
/
iltrízile
2.
isse fit sempre filiaghe e como fintzas topu
Terminologia scientifica
psc
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
anguille mince
Inglese
slim eel
Spagnolo
anguila pequeña
Italiano
anguilla sottile
Tedesco
kleiner,
dünner Aal.
filistrèdha , nf Definizione
ambidhedha fine
Sinonimi e contrari
curricurre,
filiache,
filóstrigu
Terminologia scientifica
psc
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
anguille mince
Inglese
slim eel
Spagnolo
anguila pequeña
Italiano
anguilla sottile
Tedesco
dünner Aal.
fíne 1 , agt: fini 1 Definizione
chi est de pagu grussària; segundhu de ite si foedhat, chi est delicau, díligu, giustu, educau / min. finedhedhu, finevine
Sinonimi e contrari
fínicu,
lecu,
sútile
/
delicadu
| ctr.
grussu,
russu
/
grosseri
Modi di dire
csn:
mentes fines = is memórias, su ciorbedhu a parti e àtera de su fronti; segare, maghinare, pistare a f. = a manera chi sa cosa essat cantu prus minuda; fàghere, triballare in f. = bene, a manera chi donzi mímina cosa resurtet fata bene cun incuru; contai a fini a fini = nàrrere, in su contu, donzi mímina cosa; andhare f. chei s'óstia = atentus meda a no fai mali a nemus; abba f. = faedhendhe de mare o lagu, abba bassa, faedhendhe de próida, a butios minudedhos
Frasi
custu est filu tropu fine e no agguantat ◊ portat is didus aici finis ◊ essit de mari e s'istrumpat in s’arena fini fini ◊ sa robba fine no faghet caentu che a sa russa ◊ is muros de mesu tra un'aposentu e un'àteru bollent fines
2.
sas criaduras ant sentidu piús fine chi no nois mannos
3.
sa fígia mia bella, pintura fata in fine!
Cognomi e Proverbi
prb:
mellus a furriae de s'abba fine ci no de sa grussa
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
fin,
subtil
Inglese
thin
Spagnolo
fino
Italiano
fino,
sottile
Tedesco
dünn,
fein.
lécu , agt Definizione
nau pruschetotu de paperi, de orrobba, chi no tenet corpus, finivini, de pagu agguantu, de pagu fortza; dhu narant fintzes de gente in su sensu de delicau in su fàere, chi faet contu de dónnia mínima cosa
Sinonimi e contrari
débbile,
fiacu,
fine 1
/
físchidu
| ctr.
folte,
grussu
Modi di dire
csn:
filu lecu = fine; minestra leca = broosa meda; terra leca = de pagu fortza, de logu malu pedrosu; scèti lecu = podha; ómine lecu = chi no tenet frimmesa, de pagu caràtere, chi si lassat leare a su chi cherent sos àteros
Frasi
mi acosto a cussos crecos e abbaidanne tra sos rampos lecos bio rampos sicos ◊ sos cascos chin sos istiros li faghent su dossu lecu (P.L.Dettori)◊ est lecu lecu che candhela de chera, lanzu, mortu de fàmine ◊ sunt fortes, no sunt de bratzu lecu! ◊ proite ti as postu custa gonna leca leca?
2.
giai ses leca puru: e lassadhu nàrrere!
Traduzioni
Francese
faible
Inglese
weak,
thin
Spagnolo
débil,
sutil
Italiano
débole,
sottile
Tedesco
schwach,
dünn.
pigiólu , nm: pizolu Definizione
su pigighedhu fine de cosas de papare, de sa pedhe, de àteru, ma fintzes su corgiolu grussu / su pizolu de s'ovu = siat sa corza, siat su pizighedhu de intro chi abbarrat atacadu a sa corza (candho s'ou est crú)
Sinonimi e contrari
pidhoncu,
villuncu
/
còglia,
colzola,
scroxu
2.
scoinandu sa fà nci betada su papu a s'àliga e su pigiolu a su palini!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
membrane
Inglese
membrane
Spagnolo
membrana
Italiano
membrana,
strato sottile
Tedesco
Membrane.
schirriólu , agt Definizione
nau mescamente de sa carena de sa gente, chi est fine, unu pagu coment'e làngia
Sinonimi e contrari
finigosu,
iltrízile,
istincu,
marriu,
scarritzinu,
sicadinu,
stinghiritzu
| ctr.
russatzu
Frasi
cussu est giòvunu schirriolu, giòvana schirriola ◊ s'ispiga s'annu fiat abarrada schirriola, cun pagu trigu
2.
ponincedhis unu terrori in custa genti schirriola!
Terminologia scientifica
zcrn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mince
Inglese
puny
Spagnolo
esmirriado,
alfeñique
Italiano
sottile,
mingherlino
Tedesco
dünn,
schmächtig.
sútile, sutíle , agt: sutili Definizione
chi est de carena istrízile, fine, làngia
Sinonimi e contrari
drízile,
fini 1,
iltrízile,
isútile,
stinghiritzu
| ctr.
grussu,
russatzu
Frasi
sútile e sica fit che canna, lezera e lestra che crabola ◊ s'ebba de Giorzi est sútile e lezera (B.Truddaju)◊ cussa baghiana est sutile che anedhu
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
mince
Inglese
thin
Spagnolo
esbelto
Italiano
sottile,
snèllo
Tedesco
dünn,
schlank.