acroconài, acroconàre , vrb Definizione
pigare crocone, arrennegu, dispraxere / acroconàresi de un'idea = incaschetare, tzacaresiche un'idea frimma in conca
Sinonimi e contrari
arrampedhai
/
abbetiae,
afutare,
airai,
arrabbiai,
arragiolire,
arrannegai,
inchibberare,
inchietae,
inchighiristai,
inchimerai,
infelai,
infuterare,
renignai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
s'obstiner,
se mettre en colère
Inglese
to get angry,
to become obstinate
Spagnolo
enfadarse,
emperrarse
Italiano
incaparbire,
arrabbiare
Tedesco
eigensinnig werden,
zornig werden.
afelonàdu , pps, agt Definizione
de afelonare; chi est crepandho de s'arrennegu, de su tzacu / afelonau niedhu = arrinnegau meda
Sinonimi e contrari
acrumonau,
afeladu,
aprummonadu,
ifeloniu,
infelionau
Traduzioni
Francese
en colère
Inglese
enraged
Spagnolo
colérico,
furioso
Italiano
incollerito
Tedesco
zornig.
airósu , agt Sinonimi e contrari
airósigu,
arrabbiaditu,
arrennegaditu,
dirri,
inchietosu,
salambrosu,
sufuriosu,
sutzuliu,
tzacosu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
colérique
Inglese
hot-tempered
Spagnolo
irascible
Italiano
iróso
Tedesco
zornig.
aorcàdu , pps, agt Definizione
de aorcare; chi est male arrennegau, inchietu meda
Sinonimi e contrari
arregirau,
intzividu
Frasi
mi as miradu a camugorru timendhe sa cara mia aoscrada ◊ su ràngulu ndh'etesi dai tronu e su chi aporat ànimu aorcadu (Ruju)
Traduzioni
Francese
furibond
Inglese
furious
Spagnolo
furioso
Italiano
furibóndo
Tedesco
zornig.
arrabbiadítu , agt Definizione
chi coitat a si arrennegare, chi costumat a si arrennegare po nudha, po dónnia cositedha
Sinonimi e contrari
alteriosu,
airósigu,
airosu,
arrabbiete,
arrennegaditu,
inchietosu,
sutzuliu,
tràchidhu,
tzacosu
/
cdh. arrabbiànciulu,
futaritzu
| ctr.
pascenscile
Frasi
ant fatu sa búglia a un'antzianu arrabbiaditu
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
coléreux,
irascible
Inglese
irascible
Spagnolo
enfadadizo
Italiano
collèrico,
iroso,
irascìbile
Tedesco
jähzornig,
zornig,
reizbar.
arrabbiósu , agt: arrabiosu,
rabiosu Definizione
chi si arràbbiat luego, chi no bàliat nudha; chi portat su rajolu; fintzes airau in su bonu
Sinonimi e contrari
arragonosu,
arrenignosu,
bischiliosu,
bizarrosu,
buzarrosu,
croconosu,
febosu,
felorosu,
físchidu,
imbischigliau,
ragiosu,
stacosu,
sutzuliu,
venenadu
Modi di dire
csn:
ossu arrabiosu, o ossu de su rasorju, de su resóliu, de su rajosu, de su ragiolu = su ragiosu, s'ossu de s'annugradorzu tra su cambutzu e su carcanzu; cani arrabiosu = arrajoladu
Frasi
ses istétia sempri aresti e arrabiosa! ◊ fiat una maistedha pitichedha ma arrabiosa
2.
as biu cussa copiedha? basendusí ananti nostu… sa fémmina pariat prus arrabiosa de s'ómini!
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
furieux
Inglese
rabid
Spagnolo
rabioso
Italiano
rabbióso
Tedesco
zornig,
tollwütig.
arragiolíre , vrb: arrajolire,
arrazolire,
arrejolire Definizione
ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare che cane arrajoladu
Sinonimi e contrari
arragiolare*
/
achibberare,
acroconai,
afutare,
airai,
arrabbiai,
arrannegai,
inchietae,
inchimerai,
infelai,
insutzuligai,
intziminire,
renignai
Frasi
dae atentu ca cussu cane est arrejolidu!
2.
candho li at nadu sa veridade si est arrazolidu
Traduzioni
Francese
se mettre en colère
Inglese
to rage
Spagnolo
padecer la rabia,
encolerizarse
Italiano
contrarre la ràbbia,
arrabbiarsi
Tedesco
sich die Tollwut zuziehen,
zornig werden.
arrennegàdu , pps, agt: arrennegau Definizione
de arrennegare / a. che becu = meda
Sinonimi e contrari
afutadu,
arribbiu,
arteriadu,
chinchiriau,
inchietu,
infrascau,
intzivilinau
/
cdh. arrinicatu
| ctr.
contentu,
pregiosu
2.
su tiau parit chi punnit cumenti a unu malloru de bacas arrannegau! ◊ est arrennegau che píbera ◊ boche morides a s'arrennegada si no bos ndhe bodides oe
Traduzioni
Francese
en colère
Inglese
angry
Spagnolo
enfadado
Italiano
adirato
Tedesco
zornig.
buzarrósu , agt Definizione
chi portat o chi tenet búzara
Sinonimi e contrari
arrabbiosu,
arragonosu,
arrenignosu,
bischiliosu,
bizarrosu,
croconosu,
febosu,
físchidu,
imbischigliau,
stacosu,
sutzuliu,
venenadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
furieux
Inglese
furious
Spagnolo
rabioso
Italiano
rabbióso
Tedesco
zornig.
febósu , agt: felosu Definizione
nau de ccn., chi si arrennegat, chi si ndhe leat tzacu meda de is cosas chi dhi andhant a trotu, chi faet is cosas cun fele, chi est ferenandho
Sinonimi e contrari
arrabbiosu,
arrenignosu,
croconosu,
felorosu,
imbischigliau,
infeliu,
infelloniu,
ragiosu,
stacosu,
sutzuliu
Frasi
s'àrgia est febosa ◊ po chi apas su pilu cambiau, tramudai no podis sa natura, chi ti at fatu felosu unu mergiani! ◊ fit su piús malu e felosu ◊ che turmentada píbera unfiadu e cun boghe felosa repitiat
Terminologia scientifica
ntl
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bilieux,
furieux
Inglese
irascible,
infuriated
Spagnolo
bilioso,
furioso
Italiano
bilióso,
inviperito
Tedesco
cholerisch,
zornig.
físchidu , agt: físchiru Definizione
chi si ndhe sentit luego de una cosa, de un'ofesa, de una brulla, chi si dha pigat, chi si che artzat deretu, chi no padit perunu ifadu, arrespondhet cun tzacu po dónnia cosighedha
Sinonimi e contrari
cdh. futaritzu
/
aumbraditu
/
primmósigu
/
ttrs. ipuntósigu
| ctr.
pascenscile
Modi di dire
csn:
f. a is chirighitas = chi timet su chirighiri; èssiri f. in dogna cosa = malu a cuntentare; f. che damigiana iscannia = chi no faghet a li nàrrere nudha, chi no agguantat brulla peruna
Frasi
su cuadhu est físchidu a s'isproni ◊ est ómini físchidu, guai a dhi narri s'annomíngiu ca s'inchietat ◊ sa picioca fut aici físchida chi bastàt un'ogu de soli po dha fai intèndiri mali ◊ cussas duas funt tropu físchiras, faint tocaras e segaras!
2.
fit lassendhe su cuile in fogu e braja e bochindhe cun físchidu furore su serenu montarzu (S.Lay Deidda)◊ est in debbadas chi ponzemus canes físchidos a ispàrghere pauria ◊ movídebbos che físchidu uraganu!
Etimo
spn.
físico
Traduzioni
Francese
sensible,
irascible,
furieux
Inglese
sensible,
irascible,
furious
Spagnolo
sensible,
irascible
Italiano
sensìbile,
irascìbile,
rabbióso
Tedesco
empfindlich,
reizbar,
zornig.
nechidàu , pps, agt: nichidadu,
nichidau Definizione
de nechidare; chi est tristu, ammurrionau po calecuna ofesa chi dhi ant fatu
Sinonimi e contrari
annicadu,
annoxau,
arrennegadu,
inchietu,
pirmatu
| ctr.
allegru,
pregiosu
2.
nichidau chin mimme ses? ◊ fit nechidau ca murghendhe no fit reséssiu a istrabiare in tempus una cacada de sa crapa ◊ Deus nechidau at nau ca si arrepentiat de àere fatu s'ómine!
3.
sunt ghiraos dae sa gherra totu male fraganaos, imbetzaos chentza su tempus, nechidaos in totu sas cosas
Traduzioni
Francese
fâché
Inglese
disturbed,
out of temper
Spagnolo
airado,
furioso
Italiano
adirato,
inquïèto
Tedesco
ärgerlich,
böse sein,
zornig sein.
venenàdu , agt: felenadu,
fenenadu,
verenau Definizione
chi portat velenu; nau de ccn., chi est male arrennegau, meda, dispràxiu meda, agiummai coment'e chi portet velenu / àcua verenada = avelenada
Sinonimi e contrari
arrabbiosu,
arragonosu,
arrenignosu,
bischiliosu,
buzarrosu,
febosu,
felorosu,
físchidu,
infelloniu
Frasi
e si atentu no pones los bides istesiados, prite as rajos venenados
2.
iat inténdiu unu tzérriu légiu, longu, verenau ◊ mi parit de intendi dí e noti isceti passus de genti verenada, passus de genti chentza de alligria
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
exaspéré,
furieux
Inglese
furious
Spagnolo
enconado,
encolerizado
Italiano
invelenito,
rabbióso
Tedesco
erbittert,
zornig.