assonniàre , vrb Definitzione passaresidha chentza pentzamentos in conca Ètimu srd.
assonniscàu , agt Definitzione chi tenet sonnu, sonnisonni, chi no est bene ischidau Sinònimos e contràrios indormiscau, insonniscadu, sonnidu Frases su pipiu totu assonniscau si nche est acostiu a sa mama ◊ iant cantau e ballau fintzes a abbrèschere e furint totu assonniscaos Ètimu srd.
assopiài , vrb: atzopiai,
atzopigare,
tzopiai Definitzione
andhare a tzopu, fàere a tzopu; èssere difetosu, bogare difetos
Sinònimos e contràrios
topiligare,
tzancarrare,
tzanchitai
/
aprapiai,
atopigare,
intopare,
intopire,
irtopiligare
Frases
po tanti chi est cosa de papai e bufai, dhu bit beniu mancai atzópia atzópia!…◊ seu atzopiendi ca m'increscit unu pei
2.
in cuss’arti atzopiamu e apu cambiau trabballu
3.
sa pudheca non dh'apu prus bia si currit ancora o est atzopiara
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rendre boiteux,
boiter
Ingresu
to limp
Ispagnolu
dejar cojo,
cojear
Italianu
azzoppare,
zoppicare
Tedescu
lahm werden,
hinken.
assópiu , nm: atzópiu,
tzópicu Definitzione
su atzopiare, su andhare a tzopu (fintzes po maladia), su fàere a tzopu
Sinònimos e contràrios
atzopiadura,
atzopiamentu,
topímene
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
boitement
Ingresu
limp
Ispagnolu
cojera
Italianu
zoppicaménto
Tedescu
Hinken.
assòra , avb, cng: assoras Definitzione
inditat tempus atesu de su mamentu chi si foedhat (prus che àteru passau); s'impreat po inditare calecuna cosa chi ndhe dipendhet de un'àtera / assora assora = própriu tandho
Sinònimos e contràrios
inciandus,
insaras,
tandho
Frases
assora, in sa badhe sa funtana murmutat in sa rena (S.Baldino)◊ e cantos pedidores che assora si contant oe puru! ◊ assora assora aias tocadu sos vinti annos ◊ dae assoras isse est istadu su menzus amigu ◊ custas fuint cosas de assoras e de dogna tempus
2.
candho fut passendhe su santu, su massàgiu no si at bogadu su capedhu e assora si est frommadu a crastu ◊ assora pro chie peleamus: pro Roma o pro sa Sardínnia? ◊ chi dhus atendis, is frois, assora gei faint ◊ innantis pagas e assora ti che leas sa cosa ◊ assora, ti suvenzat chi deo su chi fia so (B.Mureddu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
alors
Ingresu
then
Ispagnolu
entonces
Italianu
allóra
Tedescu
damals.
assoradúra , nf Definitzione su assorare Ètimu srd.
assorài , vrb Definitzione fàere essire su soru de su casu, faendhodhu (su casu in s'aiscu si trebballat e si ponet cun pesu in pitzu puru a manera chi no dhi abbarret soru) Ètimu srd.
assorài 1 , vrb Definitzione abbumbare, tzatzare sa terra de abba.
assoràre , vrb: assurare Definitzione abbrovendhare, ingrassare is animales a soru (o fintzes a giota); lassare fragu púdidu Sinònimos e contràrios impudire, insuriri Frases sa giota la daent pro assorare sos mannales Ètimu srd.
assòras assòra
assoràtu , pps, agt: assurau Definitzione de assorare / ovos assoratos, ou assurau = pudéscidus Sinònimos e contràrios gastu 1, insuriu, pérdidu.
assoràu , agt Sinònimos e contràrios insorau, sudorau Frases fut totu assorau e dhi apu donau custu telu po s'istrexi su sudori.
assorbíre, assorbíri , vrb Sinònimos e contràrios assuspiri, imbibbiri, inciupai, sultzire, sulviare, surbare 1, surbiri, suspiare.
assordichilàre , vrb Definitzione imbrutare, su si pigare a pagu incuru fintzes in sa persona Sinònimos e contràrios acadrangiai, incadhossai, insodrigai Ètimu srd.
assorgàu , agt Definitzione si narat de béstia areste assicada o apretada ca dh’ant cracada is canes, acantonada, candho si nche istichit in ccn. logu de si pòdere difèndhere; nau de ccn., chi est coment'e arestau, abbituau a abbarrare a solu Sinònimos e contràrios arrocadu / areau 2. est assorgau in monti.
assorinài , vrb Definitzione
pònnere in su sole, assoliare, pigare sole
Sinònimos e contràrios
assobinai,
assoliae
Frases
ispànigat, su soli si àrtziat e sa caluxértula essit po assorinai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
exposer au soleil
Ingresu
to expose to sunlight
Ispagnolu
solear
Italianu
espórre al sóle
Tedescu
in die Sonne legen.
assorjolàdu , agt Sinònimos e contràrios aibbadu, inganatzidu, pititeri Frases si sa mama mànigat peta de porcrabu su pitzinnu essit assorjoladu.
assorobbàre , vrb Sinònimos e contràrios arrogai, assoropare, segai Frases no piangas candho manos ojanas ant a assorobbare coróvulos de sabiesa.
assoropàda , nf Definitzione su assoropare Frases fit su tempus de sas iscontriadas, de su "No si faghet!", si leaiant sas assoropadas (A.Marroni).
assoropadúra , nf Definitzione assoropare Ètimu srd.