Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arràma , nf, nm: arramu, rama* Definitzione una parte de is matas, tra is cambos prus grussos e is puntas prus fines Sinònimos e contràrios arrampu, ratu 1 Frases at allutu unu fogu de sidas e arramas Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu branche Ingresu branch Ispagnolu rama Italianu ramo Tedescu Zweig.

àsta , nf: àstia, àstua 1 Definitzione cannedhu, genia de pértiga longa, s'àrbure o pinnone de sa cucagna, fintzes una genia de arma a punta; a logos est sa palita de còere pane / astas de boe, de cherbu = sos corros; a. de cumpassu, de arrelógiu, de ullieras, de arromana Sinònimos e contràrios pértia / corru Ètimu ltn. hasta Tradutziones Frantzesu hampe, branche, canne, tige, perche Ingresu staff Ispagnolu asta Italianu asta Tedescu Stab.

brànca , nf Definitzione sa manu de un'animale chi portat ungas puntudas e, nau a disprétziu, is manos de unu chi furat; bratzu de calecunu móbbile; cambu de coradhu; nae grussa de una mata ue s'ispartzit in duos e faet a frochidha / rúghere a brancas imbesse = a palas a terra Sinònimos e contràrios bràncula, farranca / camba 2 Frases su cane isterzari pro furare zughet brancas abbistas ◊ mih a chi no mi sont costatas, cussas raicas, a nche las vature dae cussos trocos… sas brancas sicas a chie nche las est furanne! ◊ su càvuru portat tantis brancas 2. su candheleri de sos Ebreos est a sete brancas Sambenados e Provèrbios smb: Branca, Branchita, Branchitta Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. branca Tradutziones Frantzesu patte, pied, branche Ingresu paw Ispagnolu pata Italianu zampa Tedescu Pfote, Tatze.

burdímini , nm Definitzione mamadina, cambos noos chi no bogant frutu ma creschent meda, in is matas Sinònimos e contràrios pillonarxu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu branche gourmande, gourmand, suçoir Ingresu young shoot Ispagnolu rama joven Italianu succhióne Tedescu Geiztrieb, Geiz.

càlamu , nm Definitzione cambu mannu o nae totu ispina po serrare in logu de cresura Sinònimos e contràrios arrasolu, bangazu, barasone, barrasolu, ghirrisone, istupu, raspisone, tupisone Frases ant altzadu sa chesura e postu càlamos mannos ispinosos in sos àidos ◊ iscamedhos e àidos tancados a càlamos de prunitza Ètimu ltn. calamus Tradutziones Frantzesu branche épineuse Ingresu pricly branch Ispagnolu rama espinosa Italianu ramo spinóso, stèrpo Tedescu dorniger Zweig.

càmba 2 , nf Definitzione donniunu de is cambos o bratzos prus mannos, grussos e longos, de una mata manna; su cambighedhu de s'erba; una parte no precisa de su tàgiu Sinònimos e contràrios artzali, branca, bratu, nae, perra, trassali / cambu Maneras de nàrrere csn: c. de fae, de fiore = cambu; una c. de bértula = unu fodhe; c. de fogu = una parte de su fogu fuidu chi ch'essit a un'àtera bandha; c. de riu = parte de unu riu o unu riu chi si distinghet de, o abbojat a, un'àteru, itl. affluènte; c. de mare = tretu astrintu de mare chi che intrat in sa terra; c. de mare (in suspu) = meda; c. de abba = brussu, vena manna, bundhante de abba chi essit in sas funtanas o colat in unu logu; linna de c. = a nae Frases zughet onzi camba, cuss'àrbure, chi betat un'àinu de linna! ◊ comente ant pudadu ndhe l'ant segadu sas cambas dae rughes ◊ ite bellu puzone chi s'est faghindhe nidu cun tres cambas de fenu… 2. azis a pentzare ca ne porto una camba de bértula! 3. in cussa funtana bi essit una camba manna de abba ◊ sunt sos trainos che cambas de mare ponindhe in disisperu sas persones Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu grande branche Ingresu big branch Ispagnolu rama Italianu gròsso ramo d'àlbero Tedescu großer Zweig.

càrba , nf: carva, càrvia Definitzione bratzu, cambu mannu de mata; nae, fintzes nae longa longa e fine po ndhe iscutulare su frutu segundhu sa mata Sinònimos e contràrios bratu, camba 2, ratu, trassali / magiadorza Frases falant ínteri carvas, molinandhe, sas atonzinas fozas ingroghias (G.Brocca)◊ ufuladas de bentu frúschiant ínteri carvas irfozias molinandhe sa frita papuschina ◊ si fit intesa una tràchida ispramosa in mesu de sas carvas de su padente 2. pro ndhe ghetare sa méndhula at picau una carba Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu grande branche Ingresu big branch Ispagnolu rama grande Italianu gròsso ramo Tedescu großer Zweig.

chimizòne , nm Definitzione puntas modhes de is campos, de erbas e matas Sinònimos e contràrios chima Frases ite bella chi ses candho a murmutu t'intendho supra de sos chimizones modhitzos! 2. pampas de focu che chimizones de sole si pesant totinduna ◊ pampas de focu in chimizones de sole naschint (Z.Delogu) Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu branche Ingresu foliage Ispagnolu rama Italianu frónda Tedescu Zweig.

crisiòni , nm Definitzione tupa o fintzes naes totu ispina Sinònimos e contràrios berrisone, càlamu, crispione Frases is pius chi portas parint una mata de crisioni! ◊ su pastori at serrau sa corti a crisionis Sambenados e Provèrbios smb: Crisioni Tradutziones Frantzesu branche épineuse, ronce Ingresu dry branch Ispagnolu rama espinosa Italianu ramo spinóso, stèrpo Tedescu dorniger Zweig.

nàe , nf: nai 1 Definitzione parte de una mata, cambu mannu, grussu, ma parte cussu puru is cambos prus mannos / min. naigedha, naighedha, naissola Sinònimos e contràrios arrampu, bratu, cambu Maneras de nàrrere csn: èssere nae dorta = (nadu de unu) èssere ramu tortu, trevessu, chi no afilat a deretu, chi fait de conca de cussu e no ascurtat s'arrexoni Frases s'àrbure est barriada gai a meda chi zughet sas naes dórchidas ◊ sa linna a nae si campionat a fasche ◊ si est sicada sa nae fozida Sambenados e Provèrbios smb: (De)ssanai, (De)ssanay Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu branche Ingresu branch Ispagnolu rama Italianu ramo Tedescu Ast.

sutzòne , nm Definitzione pigionatzu, cambu nou chi che suspit tropu abba, in is matas; bobboi de su trigu Sinònimos e contràrios burdímini / alguzone, gruguglioni, ilguzone, orguloni, suzone Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu branche gourmande, suçoir Ingresu young shoot Ispagnolu chupón Italianu succhióne Tedescu Geiztrieb.

tentàlza , nf: tentarza Definitzione pértiga longa de orruo, cambu de orruo totu ispina Sinònimos e contràrios àlamu, lama 1 Terminologia iscientìfica rbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu branche de la ronce Ingresu brier branch Ispagnolu rama de zarza Italianu ramo del róvo Tedescu Zweig des Brombeerstrauches.

trassàli , nm Definitzione cambu mannu, longu e grussu, de mata Sinònimos e contràrios artzali, bratu, bratzali, carba, potzari Terminologia iscientìfica rbr Tradutziones Frantzesu grande branche Ingresu big branch Ispagnolu brazo, rama gruesa Italianu gròsso ramo Tedescu grosser Ast.