càdriu , agt: càrdiu,
càtriu,
cràdiu 1,
cràtiu Definitzione
si narat de una cosa ca est lisa; de una cosa o de unu chi ch’essit o tzucat in lestresa, airau, cun fortza (ma, segundhu ite, fintzes crispu, coment'e ufrau, es. tita prena de late)
Sinònimos e contràrios
chídrinu,
crispu,
fruscu 1,
ghidhitu
| ctr.
selenu,
lenu
Maneras de nàrrere
csn:
conchi cràdiu = conchi ispilidu, ispinniau; dàrendhe una cràdia e una lena = donaindi una frida e una callenti (de fata, de nada e gai), lassendhe andhare o pretenindhe carchi cosa; tita càrdia = crispa, prena; travàgliu cràtiu = apretadu, meda, fatu impresse; sole cràtiu = forte, pitziosu
Frases
a canno intenno unu dopiete cràdiu chi pariat unu vallu! ◊ sa balla ch'essit cràdia dae su fusile ◊ candho mi at bidu assupríndheli a fuste za ch'est essidu cràdiu! ◊ a s'ispronizada su cadhu ch'est essidu a passu cràdiu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
intense,
agile,
leste
Ingresu
quick,
intense
Ispagnolu
intenso,
ágil
Italianu
intènso,
scattante
Tedescu
stark,
flink.
críspu , agt: grispu Definitzione
nau de una cosa a su chi paret passandhodhi sa manu in pitzu, chi arreschet unu pagu, arrasigat, chi no est lisa o bene dereta; nau de su mòvere, o de su fàere, chi est lestru, cun fortza
Sinònimos e contràrios
arraspinosu,
arraspiosu,
faratzosu,
rafiganzosu,
raspitzu
/
càdriu,
chíbbalu,
chídrinu,
intrusciadu,
lestru
| ctr.
lísiu
/
acalamau,
lenu
Maneras de nàrrere
csn:
dàrendhe una crispa una lena = donaindi una frida e una callenti, fai una cosa chi dispraxit e una chi praxit, una mala e una bona, una lègia e una bella; fai passu c. = cràdiu, lestru, andhare coitendhe; bentu crispu = forte; furru c. = budhiu, fogosu meda; isfrigatzare a crispu = a forte; boghe crispa = arta, forte; learesila a crispa = arrennegaisí, pigaisidha, ofendirisí, pigaisí disprexeri; leàrela crispa = leare carchi cosa in prenu; èssere a crispu (nadu de carchi cosa) = a meda, carcu
Frases
sas manos distinghiant su modhe dae su tostu, su lutu dae sa preta, su crispu dae su lisu (M.Pira)◊ portas is manus crispas
2.
si su forru est crispu, po coi bèni su pani si ghetat linna frisca po abbrandai sa tèmpera ◊ su càule a upu faghet a botza crispa ◊ s'àinu si ghindheit crispu e che lu iscudeit a marcas in altu
3.
mi ndhe at dadu una crispa e una lena chirchendhe in rimas sa manera digna de mustrare satírica sa vena (P.Giudice Marras)
4.
no ti la lees a crispa pro cussa imputassione, tantu chie at pasta faghet pane! ◊ no ti la lees a crispa si su sótziu andhat male: cadhu de cumone, narat su ditzu, ne sedha e ne crabistu (G.Ruju)
5.
l'apo leada crispa, sa munza, chirchendhe unu fiadu! ◊ mi at leadu crispa sa frebba, no podia mancu ingullire
6.
sos montes sunt carrarzados de àrvures a crispu ◊ no si bidiat a duos prammos, gai crispu fuit frocandhe!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Crispu
Ètimu
ltn.
crispus
Tradutziones
Frantzesu
crêpé,
rêche,
hérissé,
accéléré,
intense
Ingresu
wrinkled,
intense,
bristly,
quick
Ispagnolu
crespo,
intenso,
rápido
Italianu
créspo,
rùvido,
ìspido,
accelerato,
intènso
Tedescu
kraus,
rauh,
schnell,
stark.
pasciòne , nf, nm: (pa-sci-o-ne)
apascionu,
pascionu (pa-sci-o-nu)
passione,
passioni 1,
passionu Definitzione
suferéntzia, patimentu mannu
Sinònimos e contràrios
patimentu
| ctr.
gosa
Maneras de nàrrere
csn:
domíniga de passionu = su domingu innantis de su de prammas; sa p. de Cristos = su marturizu de Cristos arrestadu, protzessadu e incravadu; a p. = patindhe meda, passionendhe
Frases
sa Missa si depit ascurtai pensendu a sa passioni e morti de Gesugristu ◊ mi timo chi Larentu morzat a pascionu de disgana! ◊ inchelant notes de pascionu e albeschint dies de trementu ◊ o Deus poderosu, no lasses tanta zente in passione! (G.Contieri)◊ chercos e castanzos sunt a pascionu in sos rocarzos ◊ mancu risu mi at restadu pro culpa de su pascionu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
souffrance intense
Ingresu
intense suffering
Ispagnolu
padecimiento
Italianu
intènsa sofferènza,
passióne
Tedescu
Leid.