Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

arvurítu , nm Definitzione min. de àrvure, matighedha, mata pitica Sinònimos e contràrios arbulítzulu, arburedha, matixedha, piantone 1 Tradutziones Frantzesu petit arbre Ingresu sapling Ispagnolu arbolillo Italianu alberèllo Tedescu kleiner Baum.

assaédhu , nm: assedhu Definitzione tacita o turnu, genia de ferru (o àteru) tundhu e curtzu chi permitit a duas cosas intradas apare de girare, de fàere giogu (ma si ndhe ponet fintzes in su giuale po arrèschere is loros) Sinònimos e contràrios asciedha, ispículu / ossiedhu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petit pivot, petit tourillon Ingresu small pivot Ispagnolu pernio Italianu perniétto Tedescu kleiner Zapfen.

atzichédhu , nm: cichedhu, tichedhu Definitzione un’apenas de calecuna cosa de bufare, o fintzes de àteru, de css. cosa o fàere Sinònimos e contràrios atzicu, bucada, súrbia, tichichedhu, ticu* | ctr. meda Frases si sos ómines aiant pessau atzichedhu a s'áteru mundu aiant caminau prus zustos! Tradutziones Frantzesu un petit peu Ingresu very little Ispagnolu poco Italianu pòco pòco Tedescu bißchen.

azichédhu , nm Definitzione pagu pagu, un'apenedha Sinònimos e contràrios agigu, atzítzigu, izedhu, pachedhu, pachitzedhu, talighedhu, tzúniu Tradutziones Frantzesu assez peu, un petit peu Ingresu only a little Ispagnolu poquito Italianu pochino Tedescu bißchen.

bagiariótu , agt, nm: bazariotu Definitzione piciochedhu malu, chi istat giaendho istrobbu, chi istat cricandho piciochedhas Sinònimos e contràrios brisca, mauchedhu, petziotu, pigliete, serpellucu, tribbuletu, tzacarrete / ammoratzadore, malechischiau Frases brutu bazariotu iscurregiu! Ètimu itl. bazzariotto Tradutziones Frantzesu gamin, petit polisson, petit coquin, petit voyou Ingresu rascal, naughty Ispagnolu pilluelo Italianu monèllo, birba, birichino Tedescu schelmisch, Spitzbube.

bandhelèdha , nf Definitzione min. de bandhela Sinònimos e contràrios bandhelita, bentulicatòglia, veleta Tradutziones Frantzesu petit drapeau Ingresu pennant Ispagnolu banderola Italianu bandierina, banderuòla Tedescu Fähnchen.

bàralu , agt Definitzione chi est bascitedhedhu, minore meda de carena Sinònimos e contràrios bagatu, bàrrinu, curtzete | ctr. giganti, longarione Frases a los vídere ambos duos fit che a pònnere unu gigante chin d-unu de cudhos ominedhos bàralos de sas domos de gianas Terminologia iscientìfica zcrn Tradutziones Frantzesu petit Ingresu short Ispagnolu bajo Italianu basso di statura Tedescu klein.

barchighèdha , nf: barchixedha Definitzione min. de barca, barca pitica Sinònimos e contràrios barchita Tradutziones Frantzesu petit bateau, batelet Ingresu small boat Ispagnolu barca, bote Italianu barchétta Tedescu kleines Boot.

bartzíta , nf Definitzione min. de bartza, bàrcia pitica Sinònimos e contràrios bratzichedha Tradutziones Frantzesu petit bassin, bassinet Ingresu small basin, tub Ispagnolu pila Italianu vaschétta Tedescu kleine Wanne.

bàsciu 1 , agt, nm: bassu Definitzione nau abbaidandho sa cosa in su sensu de s'artària, chi est pagu artu, curtzu, chi no est meda; nau de calecun'àtera cosa, chi est paga; nau de cosa po su valore, chi balet pagu; in is domos, logu in fundhu a chistire provistas, logu po istare o àteru a paris de s'orruga; in is sonetes a manu, tastu, e boghe grussa in is cuncordos cantandho / min. basciotu, bascitu, basciotedhu, bassedhu, bassitedhu, bassitedhedhu Sinònimos e contràrios acocoadu, minoredhu / frundhagu | ctr. artu Maneras de nàrrere csn: faedhare a peràulas bàscias = a iscusi, de no si fai intèndiri; nàrrere una Missa bassa = chentza la cantare; genti bàscia = zentichedha, de pagu zudu, metzana; mellus a s'istorrai de is àcuas bàscias chi no de is àcuas altas = menzus a furriare dae s'oru chi no dae mesu (candho si cumprendhet de àere irballadu, menzus luego chi no tempus addainanti); bàsciu e contra = is duas boghes (o "mascu e fémina") e duos ómines chi faendho sa boghe acumpàngiant is poetas de parcu intreverandhosi apare in sa pausadedha chi faet chie est cantandho Frases de carena est un'ómine bassu ◊ sos montes de sa Sardigna sunt bassos ◊ chie est bassu no lompet a in artu ◊ su prus artu fut Lipedha, su prus bàsciu Cracàngiu 2. cun custa lughe goi bassa no faghet a cosire ◊ su fogu cheret muntesu a frama bassa candho sa padedha at pesadu su bullu ◊ muntènela bassa, cussa televisione, ca bi at zente drommida! ◊ custa est cosa chi si bendit a prétziu bàsciu 3. teniat sa cosa in su bàsciu ◊ biviant in d-unu bàsciu ◊ teniaus unu bàsciu po mangasinu 4. su sonete giughet su sonu de baranta oto bàscios chi est totu a madreperlas fioridu Sambenados e Provèrbios smb: Basciu, Bassu / prb: artos e bàscios intrant a ballare! Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu petit Ingresu short Ispagnolu bajo Italianu basso Tedescu niedrig, klein.

becitédhu , agt, nm Definitzione min. de béciu, betzedhu; ómine béciu meda, betzaredhu Sinònimos e contràrios becedhu, becióngiu, betzaredhu | ctr. giovunedhu Tradutziones Frantzesu petit vieux, vieillot Ingresu old man Ispagnolu viejales Italianu vecchiétto Tedescu ziemlich alt, altes Männlein.

berchèdha , nf Definitzione pigionedhu a bentredha, naschiu de pagu, mancu impinniu, chi si biet agiummai solu sa bentre Sinònimos e contràrios bentredhu, parabàtulu Frases restadu aturdidu so che berchedha ruta de nidu (Z.Virdis) Tradutziones Frantzesu oisillon, oiselet, petit oiseau (niais) Ingresu featherless bird Ispagnolu pajarito Italianu uccellino implume Tedescu unbefiedertes Vögelchen.

binitólu , nm Definitzione binu de pagos grados de àrculu, lenu Sinònimos e contràrios binichedhu, piriciolu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petit vin, piquette Ingresu light wine Ispagnolu vinillo Italianu vinèllo Tedescu leichter Wein.

botíta, botítu , nf, nm Definitzione min. de bota 2 Frases bi at unu paju de botitas rujas subra de unu muntone de botitas de pisedhos ◊ comporeit botitos a tacones altos Tradutziones Frantzesu petit soulier Ingresu small shoe Ispagnolu zapato pequeño Italianu scarpétta Tedescu Schühchen.

brandhichèdha , nf Definitzione min. de brandha Tradutziones Frantzesu petit lit de sangle Ingresu small camp bed Ispagnolu catre pequeño Italianu brandina Tedescu kleines Feldbett.

brinchighédhu , nm Definitzione min. de brincu, brinchidedhu Sinònimos e contràrios brincaredhu Tradutziones Frantzesu petit saut Ingresu hop Ispagnolu saltito Italianu saltellino Tedescu Hüpfer.

brinchítu , nm Definitzione brínchidu pitichedhu, de pagu tretu, pagu in artu Sinònimos e contràrios atídhidu, brínchidu, brínchili, subesciada Frases su cane meu mi aiat postu fatu gioghitèndhemi cun sos brinchitos suos Tradutziones Frantzesu petit saut Ingresu skip Ispagnolu saltito, brinco Italianu saltèllo, salterèllo Tedescu Hüpfer.

cacallonédhu , nm Definitzione min. de cacallone Tradutziones Frantzesu petit con Ingresu little turd Ispagnolu capullo Italianu stronzètto Tedescu Kotwürstchen.

cacédhu , nm: catedhu, catzedhu Definitzione su fedu minore de su cane; fintzes pigione de mata essiu in is arraighinas acanta a su truncu; ómine pillingronaxu, pedidore / min. cacedhedhu, catedhutzu Sinònimos e contràrios caciúciu, caciurru, calledhu, calligionedhu, callúciu / brione, pigionatzu, rebudhu Frases su béciu portat unu cacedhedhu avatu ◊ custu no est catedhu, tantu est abbaidadu e tentu contu! ◊ est sempri avatu che catzedhu de carradori 2. cussos sunis cacedhos papadores! Sambenados e Provèrbios smb: Cacceddu, Caceddu, Catteddu, Catzeddu, Cazzeddu Terminologia iscientìfica anall Ètimu ltn. catellus Tradutziones Frantzesu petit chien Ingresu doggy Ispagnolu cachorro, polloni Italianu cagnolino Tedescu Hündchen.

callellédhu , nm Definitzione min. de callellu Sinònimos e contràrios cacedhedhu, calligionedhu, catedhutzu Tradutziones Frantzesu petit chien Ingresu doggy Ispagnolu cachorrito Italianu cagnolino Tedescu kleiner Hund.