Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

achè , avb, nm: achelu Definitzione foedhu chi narant po ammostare una cosa; cositedha de pagu contu, fintzes iscusa, iscórtziga / no cumprèndhere un'achè = no cumprendi una cibudha Sinònimos e contràrios acodhu, addeallu, ajallu, allodhu, midhu / arraghèscia, bóciga Frases mih sa luna, achè su chelu cun su mare adhae adhae chi si basant! ◊ achela, in su giardinu anzenu annidada che columba ferida, che umbra de manos réndhidas! (L.Massa) 2. si agato un'achè ti che bogo dae sas terras mias! ◊ devo dare su contu a su sótziu meu e no cherzo chi bi nascat unu achè Tradutziones Frantzesu voilà!, rien, prétexte Ingresu here it is!, trifle, excuse Ispagnolu he aquíahí, aquíahí tienes Italianu ècco!, nonnulla, pretèsto Tedescu hier, nichts.

arraghèscia , nf, nm: arreghèscia, arreghésciu, arrenghèscia, arringhèscia, reghèscia Definitzione prus che àteru, cosa chi si narat o chi si faet coment'e iscusa po no adduire a su chi bolent is àteros / tenni arreghèscias cun ccn. = motivos de iscórriu, de murrunzu Sinònimos e contràrios abbétia, arrangasciu, atema, atilla, cracanibi, filistocu, fóliga, insemia, iscaràtile, iscodulete, iscórtziga, iscóticu, iscúgia, istibba, lamenta, mammariusa, mendhea, piginu, pillamone, pirríchia Frases custas cosas parint arrenghèscius po fai su chi bollit issu ◊ cussus bogant arrenghèscius po no pagai ◊ innòi is arreghèscias ti ndi essint! ◊ tui po dónnia cosa bogas arrenghèscias! Tradutziones Frantzesu altercation, excuse Ingresu quarrel, excuse Ispagnolu excusa, pretexto Italianu altèrco, scusa, pretèsto, rïòtta Tedescu Streit, Zank, Ausrede.

cóntia , nf: cóntiga, cóntziga, córtziga Definitzione su chi si faet o si contat, no sèmpere po su malu, po s'iscarrigare de calecuna cosa, unu pagu a ingannia e deosi iscusa o intzimia de male Sinònimos e contràrios abbétia, arraghèscia, atema, atilla, códias, cótiga, cracanibi, filistocu, insemia, iscodulete, iscórtziga, iscóticu, iscúgia, istibbu 1, mendhea, pillamone, pirríchia, rusas Maneras de nàrrere csn: cóntiga a fóigu = imbrollu; cricare córtzigas = circai arreghèscias Frases lasset a una parte sa cóntia! ◊ su regnu de Deus no est fatu pro chie innanti andhat e posca torrat in daisegus pro cóntigas umanas ◊ sas cóntigas las bogat su malu pagadore ◊ l'apo pretziadu a bènnere cun sa cóntiga de tastare s'abbardente ◊ custas no sunt resones ma cóntzigas! ◊ morte no benzat: cóntziga no mancat! Tradutziones Frantzesu prétexte Ingresu excuse Ispagnolu pretexto Italianu pretèsto, scusa Tedescu Vorwand.

iscúgia , nf: iscuja, iscusa, iscúsia 1, iscuxa, scusa Definitzione arrexones o contos chi unu cricat po no fàere su dovere, o tanti po no nàrrere chi no ndhe tenet (o no ndhe at tentu) gana o fintzes tanti po giare un'arresposta mancari no a tonu o ca no bolet nàrrere totu o su veru motivu (e si narat fintzes in su sensu de pagu); cosa o fatu chi at fatu o faet naschire calecunu efetu; genia de perdonu chi si dimandhat a chie aus oféndhiu, istrobbau o àteru / iscúsia metzana = mala a crèdere, romasa Sinònimos e contràrios abbétia, arraghèscia, atilla, filistocu, fóliga, iscodulete, iscóticu, istibba, mendhea, pillamone / atema, càusa, insemia Maneras de nàrrere csn: bogare iscusas = circai arreghèscias; chèrrerendhe s'i. = aprofitai luegus de ccn. cosa po no fai su doveri, pregai a Deus a segai s'arau; i. de malu pagadore = arreghèscia de chini no bollit fai ccn. cosa; fàghere una cosa nessi pro s'iscusa = po ndi bogai dónnia iscusa, pro iscrúpulu; un'i. de cosa = apenas, pagu pagu Frases cun s'iscuja chi issos sunt espertos futint sa zente ◊ cun s'iscuxa de sa maladia no faghet nudha ◊ bae in s'iscusa de li dimandhare unu piaghere e abbàida chie bi at ◊ si ti dimandhant proite no ses andhadu, bògalis un'iscusa 2. benzei a puntu de ozusantu dae cuss'iscuja ◊ bae in bonora e apas contivizu: mai no dias iscusa peruna! 3. si lu làstimas, cussu mandrone ndhe cheret s'iscusa pro no azuare! ◊ sa banca cheret licentziare vintighimbe funtzionàrios cun iscujas de malu pagadore 4. chírcalu bene totue, fintzas ue pessas chi no si potat agatare, nessi pro s'iscusa! Sambenados e Provèrbios prb: morte no benit chi iscuxa no mancat Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu excuse Ingresu excuse Ispagnolu excusa Italianu scusa, pretèsto Tedescu Ausrede.

iscugiàre , vrb: iscujare, iscusai, iscusare, iscuxare, scusai Definitzione dimandhare o pedire iscusa, cricare de si fàere perdonare calecuna cosa male fata, una farta, fintzes acetare s'iscusa de s'àteru Sinònimos e contràrios cumpadèssere, discusai Frases ti pedo iscúgia pro àere tardadu a t'imbiare sa poesia ◊ iscuja si no ti apo cuntentadu ◊ si custas sunt pro te ignagnarias, iscuja! ◊ m'iscuxo ca faedho male su saldu ◊ iscuxade si como lègio, ca no ammento ite depo nàrrere! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu excuser Ingresu to excuse Ispagnolu disculparse, disculpar Italianu scusare Tedescu entschuldigen.

tròga , nf, nm: trogu Definitzione cosa chi si cuncordat a iscusi e cun malítzia, po pigare s'àteru in trampa, o fintzes chi si faet o narat coment'e iscusa, fàula Sinònimos e contràrios abberintu, afrascu, estremagiogu, imbovu, imbusta, ingànniu, mangalofu, màngana, marrufa, tramòglia, trampa, trapassa, trassa, trobinzu / arraghèscia, frocu Maneras de nàrrere csn: bocare trogas = bogare mendheas, bogai frocus, circai forrogus, arreghèscias; pigai a ccn. a trogus de pilus = a pilos, a tzufos de pilos; fai calincuna cosa in troga = in trampa; pònnere a ccn. a sa t. = a cumprou, fàere cufessare su chi ant fatu Frases su babbu at perdonau is trogas de sa filla chi fiat fastigendi a iscusi ◊ sa mama no si est acatada de is trogas chi at cumbinau sa filla cun s'isposu ◊ cussu t'imbodhicat in sa troga parada de sa droga ◊ est imparendi trogas e trassas po no arrui cun is óminis ◊ est chin s'aficu, poi de tantas proas de su viver in trogu fitianu, chi tramunadu torret su beranu (G.A.Salis)◊ si filu, dèu filu a trogus ◊ andat peri is bidhas cun promissas e trogas e ndi pinnigat is piciochedhus ◊ totu custu prantu minudu no at a èssiri un'àtara troghixedha tua? 2. a cudha fémina dha pigant a trogus de pilus, dha impellint e si pistat s’ossu de s’ogu (P.Alcioni)◊ at agganfau su piciochedhu a trogas de pilus ◊ funt certendi… ge nau ca si pigant a trogus de pius! Sambenados e Provèrbios smb: Troga Ètimu spn. droga Tradutziones Frantzesu prétexte, imposture, duperie Ingresu excuse, fraud Ispagnolu pretexto, impostura, estafa Italianu pretèsto, impostura, imbròglio Tedescu Vorwand, Betrug, Schwindel.

«« Torra a chircare