arraghèscia , nf, nm: arreghèscia,
arreghésciu,
arrenghèscia,
arringhèscia,
reghèscia Definitzione
prus che àteru, cosa chi si narat o chi si faet coment'e iscusa po no adduire a su chi bolent is àteros / tenni arreghèscias cun ccn. = motivos de iscórriu, de murrunzu
Sinònimos e contràrios
abbétia,
arrangasciu,
atema,
atilla,
cracanibi,
filistocu,
fóliga,
insemia,
iscaràtile,
iscodulete,
iscórtziga,
iscóticu,
iscúgia,
istibba,
lamenta,
mammariusa,
mendhea,
piginu,
pillamone,
pirríchia
Frases
custas cosas parint arrenghèscius po fai su chi bollit issu ◊ cussus bogant arrenghèscius po no pagai ◊ innòi is arreghèscias ti ndi essint! ◊ tui po dónnia cosa bogas arrenghèscias!
Tradutziones
Frantzesu
altercation,
excuse
Ingresu
quarrel,
excuse
Ispagnolu
excusa,
pretexto
Italianu
altèrco,
scusa,
pretèsto,
rïòtta
Tedescu
Streit,
Zank,
Ausrede.
cóntia , nf: cóntiga,
cóntziga,
córtziga Definitzione
su chi si faet o si contat, no sèmpere po su malu, po s'iscarrigare de calecuna cosa, unu pagu a ingannia e deosi iscusa o intzimia de male
Sinònimos e contràrios
abbétia,
arraghèscia,
atema,
atilla,
códias,
cótiga,
cracanibi,
filistocu,
insemia,
iscodulete,
iscórtziga,
iscóticu,
iscúgia,
istibbu 1,
mendhea,
pillamone,
pirríchia,
rusas
Maneras de nàrrere
csn:
cóntiga a fóigu = imbrollu; cricare córtzigas = circai arreghèscias
Frases
lasset a una parte sa cóntia! ◊ su regnu de Deus no est fatu pro chie innanti andhat e posca torrat in daisegus pro cóntigas umanas ◊ sas cóntigas las bogat su malu pagadore ◊ l'apo pretziadu a bènnere cun sa cóntiga de tastare s'abbardente ◊ custas no sunt resones ma cóntzigas! ◊ morte no benzat: cóntziga no mancat!
Tradutziones
Frantzesu
prétexte
Ingresu
excuse
Ispagnolu
pretexto
Italianu
pretèsto,
scusa
Tedescu
Vorwand.
insemía , nf: intzimia Definitzione
càusa, neghe chi faet naschire unu male, princípiu de calecunu efetu (mescamente de maladia); fintzes iscusa tanti po nàrrere, po fàere (o po no fàere) una cosa
Sinònimos e contràrios
ansimia,
càusa,
písima
/
abbétia,
arraghèscia,
atema,
congiuntura,
cóntia,
iscóticu,
iscúgia,
tzemia
Maneras de nàrrere
csn:
intzimia de… = coment'e chi…, a su postu de…; bogai intzimia = chircare iscusas; is intzimias de su partu = sinnales de comente una fémina ràida est sentida pro s'illierare
Frases
ita cudha bagadia… morti chen'e intzimia fatzant!
2.
dhi narant cosa po tenni s'intzimia po dh'acusai ◊ no tenendu intzimia de perunu imputu, dhus iant libberaus
3.
seis benius a mi pigai cun ispadas e fustis, intzimia de èssi unu bandidu (Ev)◊ intzimia de istudiare ses zogandhe!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
germe,
source,
principe
Ingresu
germ,
cause,
beginning
Ispagnolu
germen,
origen,
pretexto
Italianu
gèrme,
càusa,
princìpio,
sìntomo,
stìmolo,
movènte
Tedescu
Ursprung,
Grund.
iscóticu , nm Sinònimos e contràrios
arraghèscia,
atema,
atilla,
cóntia,
cracanibi,
filistocu,
fóliga,
incróstula,
inforroxu,
insemia,
iscodulete,
iscórtziga,
iscúgia,
istibbu 1,
mendhea,
pillamone
Frases
fit fartau e si est difesu bocandhe iscóticos, nandhe chi depiat andhare
Tradutziones
Frantzesu
prétexte
Ingresu
pretext
Ispagnolu
pretexto
Italianu
pretèsto
Tedescu
Ausrede.
istíbba , nf, nm: istibbu 1,
istubbu Definitzione
cosa chi si narat tanti po s'iscabbúllere de su chi no si bolet fàere / bogare istibbos = bogai frocus
Sinònimos e contràrios
arraghèscia,
atilla,
camàndula,
cóntia,
filistocu,
frocu,
iscóticu,
iscúgia,
pirríchia
Frases
chie fit già imperaulada, chie deviat atèndhere in domo, chie si deviat fàghere monza, chie li bogaiat àteras istibbas e neune lu cheriat! ◊ a dare siat: de istibbos no ndhe boghedas! ◊ no ndhe boghent de istibbos pro s'iscundhire: sunt a betiapare in donzi cosa! ◊ apo bogadu istibba e no bi so andhada a s'interru sou, ca no lu podio bídere!◊ est semper tirandhe istubbos pro non fàchere su chi depet
Tradutziones
Frantzesu
prétexte
Ingresu
pretext
Ispagnolu
pretexto
Italianu
pretèsto
Tedescu
Vorwand.