Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

acongosciàre , vrb Definitzione provare o fàere congòscia, pena forte Sinònimos e contràrios angultiare Ètimu spn. acongojar Tradutziones Frantzesu angoisser Ingresu to cause anguish Ispagnolu angustiar, acongojarse Italianu angosciare Tedescu beklemmen.

cajonàre , vrb: acajonare* Sinònimos e contràrios intzimiai Frases cussu bantzigonzu li cajonat dolimentos mannos Tradutziones Frantzesu causer, occasionner Ingresu to cause Ispagnolu causar, provocar Italianu cagionare Tedescu verursachen.

càusa , nf Definitzione cosa o fatu chi at fatu o chi faet naschire calecunu efetu; denúncia de calecuna chistione a sa giustítzia Sinònimos e contràrios insemia / crupa, neche / pretu Frases sa càusa de custu male est su malu cabu tou etotu ◊ su spitzu de cussu babballotedhu no at a èssi prus càusa de morti ◊ droga, àrculu, incidentes… totu càusa de sa tropu muneda, ca funt erricos e ispendhent 2. semus andhados in càusa e, ca tenia resone, l'apo bínchida deo Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu cause Ingresu cause Ispagnolu causa Italianu càusa Tedescu Grund.

causài , vrb: causare Definitzione fàere naschire, fàere bènnere calecunu efetu, mescamente dannu Sinònimos e contràrios intzimiai, ocasionai Frases sa maladia chi zughet ndhe l'est causada dae su piponzu Tradutziones Frantzesu causer Ingresu to cause Ispagnolu causare Italianu causare Tedescu verursachen.

incidài , vrb: incidiare, incirai 1, insidai 1, intzediare, intzidare, intzidiare, intziliare, intzirai 1, intzitai, intzitare Definitzione mòvere o fàere mòvere s'àteru atzitzandhodhu, naendho e faendho e ofendhendho puru, ponendho s'unu contras a s'àteru / incirai su logu = pònnere sa zente, sos àteros, o fintzas solu s'àteru in buluzu, fàghere pessare in su malu Sinònimos e contràrios aciopai, ateneae, atiare, auntzare, imbriscare, incirigare, inciulai, insissiligai, intrulliare, intzifrire, intzigare, intzudie, intzullire, issolociare, pretzipitare, sotae, tzintzigare, ubetzare, umprigare / intriscare, mincidiare, suberiare, purruntzare, tinghitare Frases un'ora ses intzidiendhe: ma si ti aferro ti ndhe passo sa gana! ◊ a filla mia est sa cumpàngia chi dha incidat a fai cussas cosas ◊ ti pregu chi no insidis de fronti a custa disputa, chi no fatzas su disconnotu! (Pani)◊ prus de unu l'intzediaiat pro la cherrer fàghere cantare ◊ non m'intzédies: menzus mudu ti abbarra!◊ no dhi neris cosa, a su pipiu, ca dh'incidas, ca est dormendisí! 2. at incidau totu su logu chi depit andai a s'èstero ◊ su piciochedhu est incirendi is fradis a pedí dinai a sa mama ◊ ant iscambillau is pipius… funt giogus de natura…: ita bollis intzirai?! Ètimu itl. incitare Tradutziones Frantzesu provoquer Ingresu to cause Ispagnolu provocar, atizar Italianu provocare, rinfocolare Tedescu provozieren, wieder entzünden.

insemía , nf: intzimia Definitzione càusa, neghe chi faet naschire unu male, princípiu de calecunu efetu (mescamente de maladia); fintzes iscusa tanti po nàrrere, po fàere (o po no fàere) una cosa Sinònimos e contràrios ansimia, càusa, písima / abbétia, arraghèscia, atema, congiuntura, cóntia, iscóticu, iscúgia, tzemia Maneras de nàrrere csn: intzimia de… = coment'e chi…, a su postu de…; bogai intzimia = chircare iscusas; is intzimias de su partu = sinnales de comente una fémina ràida est sentida pro s'illierare Frases ita cudha bagadia… morti chen'e intzimia fatzant! 2. dhi narant cosa po tenni s'intzimia po dh'acusai ◊ no tenendu intzimia de perunu imputu, dhus iant libberaus 3. seis benius a mi pigai cun ispadas e fustis, intzimia de èssi unu bandidu (Ev)◊ intzimia de istudiare ses zogandhe! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu germe, source, principe Ingresu germ, cause, beginning Ispagnolu germen, origen, pretexto Italianu gèrme, càusa, princìpio, sìntomo, stìmolo, movènte Tedescu Ursprung, Grund.

intzimiài , vrb Definitzione ingòllere o pònnere tema, intzimia, cuménciu de maladia; cumenciare, cumenciare a si pàrrere una maladia: nau de fémina, bènnere o èssere príngia Sinònimos e contràrios atemare, cajonare, colpire, temiare / comentzari 2. cussu dh'emu intzimiau dèu ◊ est intzimiau de mali ◊ est intzimiau de machiori 3. ma poita boit sa levadora: ita est, intzimiada?! ◊ depit tenni fillu ca est intzimiada 4. is fuedhus suus no intzímiant su siléntziu chi regnat in cussu logu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu causer Ingresu to cause Ispagnolu enfermar Italianu cagionare Tedescu verursachen.

movitíva , nf Definitzione intzimia, cosa chi faet naschire o mòvere unu fatu, una chistione Sinònimos e contràrios càusa, motivu Frases ma nois a l'ischimus pro cale movitiva in Sardigna che at àpidu bandhidos meda? Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu cause Ingresu reason, cause Ispagnolu causa Italianu càusa Tedescu Grund.

ocasionài , vrb Definitzione fàere naschire o fàere bènnere calecunu efetu, mescamente dannu; giare ifadu a s'àteru de dh'annervare Sinònimos e contràrios causai / intzidiare, ispurtighisonai, purruntzare, suberiare Frases cussu mali nos at ocasionau dannus ◊ no depeis ocasionai dannu a nisciunus! 2. no mi ocasionis, oi, ca seu de ispétzia mala! Tradutziones Frantzesu causer, provoquer Ingresu to cause Ispagnolu causar, ocasionar Italianu causare, provocare Tedescu verursachen, bewirken, veranlassen.

salargiàre , vrb: assalarzare, salarjare, salarzare Definitzione fàere mòvere, istesiare, cúrrere o fuire de mala manera pigandho a boghes o fintzes iscudendho, coment’e faendho assicare o tímere: si narat fintzes po cosa (dannu, ammeletzu, perígulu) chi ponet pistighíngiu forte, mannu, apretosu Sinònimos e contràrios agegherai, assuidari, assulurgiare, isciuliai, ispabuciare, istrajare, istratallai, isvalostiare, surrullai, trambuscare, ussiare / grisai | ctr. achedare, asserenare, assussegai Frases no salarzes sas berbeghes ca sunt próssimas e lis faghet male a cúrrere! ◊ a s'isparu su bestiàmine si est totu salarzadu ◊ ehi oe, si leo cussu fuste ti salarzo! ◊ salàrzache sas pudhas ca sunt bichendhe sos fiores! ◊ a sos furones los at salarzados e fuidos sunt rajendhe ◊ cussu dannu at salarzadu totu sa bidha 2. m'intendho su coro salarzadu: depet èssere cussu gafè chi apo bufadu Tradutziones Frantzesu agiter, troubler, mettre en deroute Ingresu to cause a turmoil Ispagnolu alborotar, ahuyentar, dispersar Italianu subbugliare, esagitare, méttere in fòrte agitazióne, sgominare, sbaragliare Tedescu in Aufruhr versetzen, erschüttern, aufregen.

trambuscàre , vrb: trobbuscare, trubbuscare, trumbuscare, trummuscare Definitzione pònnere avolotu, fàere murigu, pesaresindhe cun fortza po aferrare a ccn. o ccn. cosa, iscúdere, atumbare o àteru deasi; nau de su tempus, isconciare, cambiare in malu / oju trambuscadu = malu, malàidu Sinònimos e contràrios agegherai, assulurgiare, isciuliai, ispabuciare, trumbugliai / afarcai, salargiare, trubare Frases arribbaos a cara a unu tzilleri cumintzant a si trubbuscare: una tropa de zòvanos s'est iscudendhe e picandhe a predas ◊ su procu de pressorju trumbuscadu chin su tirju s'arràsciat su pojolu ◊ cust'atzorodhu at trambuscadu totu sas datas e no si cumprendhet prus nudha ◊ bentos de gherra si sunt trambuscados 2. cust'ómine giughiat un'oju trambuscadu, ma no fit feu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu mettre en émoi, se jeter (sur) Ingresu to cause a turmoil, to throw oneself Ispagnolu alborotar, lanzarse, arremeter Italianu subbugliare, avventarsi Tedescu in Aufruhr versetzen, sich stürzen.

tzemía, tzémia , nf: simia, tzimia Definitzione càusa, cosa chi faet naschire unu male (ma fintzes iscusa) Sinònimos e contràrios atema, càusa, insemia / arraghèscia, iscóticu Frases no nc'est mali sentza de tzimia 2. cussu campàriu ndi boliat sa mesu tzimia po machitziai is pastoris! ◊ sa tzimia ch’ia bogau fut una fràula po mi ndi andai a bidha Sambenados e Provèrbios prb: morti no bengat, tzimia no mancat! Ètimu grcb. zemía Tradutziones Frantzesu cause Ingresu cause Ispagnolu causa, motivo Italianu cagióne, orìgine Tedescu Ursache.

«« Torra a chircare