estrému , agt: iltremu,
stremu Definitzione
chi est própriu s'úrtimu, su prus grave, nau prus che àteru de sa manera de istare, de comente unu si agatat
Sinònimos e contràrios
últimu
Maneras de nàrrere
csn:
in estremos = a úrtimu; èssere a s'úrtimu e. = èssiri a malu puntu, istai mali meda; fàghere sos estremos = fai ingestus lègius cun sa buca
Frases
mischinos, ciulendhe in tantu dolu, fin'a s'últimu estremu sunt istados isetendhe sa mama (F.Manca)◊ su tempus mi dades, pro sa morte, de li tèssere unu mantu: in s'ora estrema li tiat mancare
2.
si at béndhidu fintzas sos istrípides de domo: cadreas isfrasciadas, letos betzos e in estremos tàulas e petzos
Tradutziones
Frantzesu
extrême
Ingresu
extreme
Ispagnolu
extremo
Italianu
estrèmo
Tedescu
letzt.
oliài, oliàre , vrb Definitzione
giare o pònnere is ògios santos a su malàidu, mescamente a su grave morindhosi; fintzes cundhire cun ógiu; rfl. in cobertantza, arrennegare meda
Sinònimos e contràrios
estremuntziai,
ozusantare,
pernuliai
Frases
su preíderu fit oliendhe unu betzu in letu ◊ príderu Nurra, curzat ca mi óliat sa fémina ca est morzendhe! ◊ cuss'ómini est morendisí, dh'ant oliau puru!◊ mi seo immalaidada meda e s'arretore mi at oliau
Ètimu
ctl.
oliar
Tradutziones
Frantzesu
donner l'extrème-onction
Ingresu
to give the extreme unction
Ispagnolu
olear
Italianu
dare l'estrèma unzióne
Tedescu
die letzte Ölung geben.
ozusantàre , vrb Definitzione
pònnere, giare is ogiossantos a unu malàdiu
Sinònimos e contràrios
oliai,
pernuliai
Frases
deviat mòrrere dai como a posca, l'aiant fintzamentras ozusantadu e cuminigadu… epuru torresit sanu che pische!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
donner l'extrême- onction
Ingresu
to give the extreme unction
Ispagnolu
olear
Italianu
dare l'estrèma unzióne
Tedescu
die letzte Ölung geben,
die Krankensalbung geben.
pernúliu , nm Definitzione
s'ogiusantu chi si ponet in crebedhos a unu malàidu coment'e sacramentu
Sinònimos e contràrios
óbiu 1,
ogiusantu,
olionzu
Frases
gràtzia manna domandaus in pernúliu de sa morti (G.Solinas)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
extrême-onction
Ingresu
extreme unction
Ispagnolu
extremaunción
Italianu
estrèma unzióne
Tedescu
Letzte Ölung.
trópu , avb, agt, nm Definitzione
chi o cosa chi est prus de su chi serbit, de su chi si podet, de su chi andhat bene: coment'e avb. si narat fintzes po tantu, meda, a solu o cun sa prep. a e acumpàngiat no solu verbos, agetivos e àteros avérbios, ma fintzes númenes (o si narat de númene) coment'e agetivu chentza però cuncordare che a s'agetivu / tropixedhu = unu pagu tropu!
Sinònimos e contràrios
demasiadu
| ctr.
pacu
Frases
no curras tropu, no ruas! ◊ no fatzas che Masciocu: o nudha o tropu! ◊ sa màchina currindhe a tropu la fortzas meda ◊ no t'istraches a tropu!
2.
cussa cosa est tropu manna: non capit in logu! ◊ custu pipiu est tropu bellixedhu ◊ cussa fémina est tropu picioca po issu ◊ nosu seus tropu malatratadas de is pobidhus ◊ seu tropu cuntenta ◊ is istedhus funt tropu artus in su celu
3.
est tropu trigadiu ◊ nos ndhe semus pesados tropu chito ◊ sezis torrados tropu luego ◊ tropu coitendhe azis fatu!
4.
no mi niedas tropu cosas! ◊ tropu cosas dh'arregordat cussa domu! ◊ bi at tropu fritu, tropu néula, tropu calura ◊ custa cosa est tropu! ◊ eus tentu tropu pressi a segai is atrus testamentus! (A.Garau)◊ nc'est tropu genti morta de fàmini…◊ est tropu sa disocupatzioni ◊ ti leas tropu presse ◊ seu afastiau de sa tropu cosa chi apu papau ◊ in s'ierru at fatu tropu fridura ◊ nachi sos istudiados sunt tropu
5.
su tropu andhat semper male ◊ su tropu est tropu! ◊ si semus in tropu andhat male che a èssere in pagos etotu ◊ bi ndhe at medas, tropu, chene regréssia e a fatza de sola
Sambenados e Provèrbios
prb:
su tropu est cumpàngiu de su nudha ◊ su pagu no bastat, su tropu guastat
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
trop,
excessif
Ingresu
too (much),
extreme
Ispagnolu
demasiado
Italianu
tròppo,
eccessivo
Tedescu
zuviel,
zu groß.
últimu , agt, nm: úrtimu Definitzione
chi o chie benit apustis de totus, apustis de totu
Sinònimos e contràrios
postreru
/
acabbada,
acabbu,
fine
| ctr.
primmu
Maneras de nàrrere
csn:
a úrtimu meu, tou, sou, nostru, bostru = apustis de a mie, ifatu meu, e gai; in úrtimos de…, a úrtimos de… (chida, mese, annu e gai) = a s'acabbada, me in s'úrtimu tempus; a s'úrtimu de… = apustis de…; a úrtimu, a s'úrtimu = a sa fine, a s'acabbada
Frases
apu acabbau de isparai is úrtimas cartúcias chi teniu ◊ s'úrtimu tretedhu de caminu lu aiamus fatu abbellu abbellu ◊ in su padente bi sont sos úrtimos funnos chi si l'ant àpita ◊ s'última domíniga de austu si faghiat sa festa de sos bajanos ◊ martis est s'úrtima dí de carnevali…
2.
sos úrtimos ant a èssere primos
3.
ti ndhe ses pesadu a úrtimu meu ◊ a sos úrtimos de capitanni bi at galu, pro concruire s'annu de su tzeracu ◊ nosu est mellus chi abarreus a úrtimu…
Tradutziones
Frantzesu
dernier
Ingresu
last,
extreme
Ispagnolu
último
Italianu
ùltimo,
estrèmo
Tedescu
letzt,
äußerst,
Letzte.