àbidu , nm: àidu 2,
àlidu,
àliru Definitzione
s'ària chi intrat a o chi essit de is prumones: si narat fintzes in su sensu de agiudu, cumpangia de un’àtera persona
Sinònimos e contràrios
alentu,
alenu,
alidore,
àlinu 1,
ànidu,
fiadu 1
/
calore
Maneras de nàrrere
csn:
torrare à. = alidai; segare s'à. = firmai de alidai; mobadia de s'àidu impressi o de s'àidu crutzu = maladia a prummones chi faghet a bàtima, a bémida, itl. asma
Frases
ojamomia, s'àbidu mi est manchendi, innòi nci at àcua meda! ◊ lassamí torrai àbidu, assumancus! ◊ est assupandho ca est àlidi curtzu
2.
est unu bentu budhidu, unu pudidore, chi segat s'àlidu
3.
candu su forru est brandu si alluit flaca in sa buca po fai cresci s'àlidu aintru
4.
sa pessone sola istat male: un'àteru àlidu bi cheret, fintzas pro un'apretu!
Ètimu
ltn.
halitus
Tradutziones
Frantzesu
souffle
Ingresu
breath
Ispagnolu
aliento
Italianu
respiro
Tedescu
Atem.
alenàda , nf Definitzione
una torrada de àlidu
Sinònimos e contràrios
alentada,
alidada
Frases
bíere, bufare a un'alenada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
haleine,
souffle
Ingresu
breath
Ispagnolu
aliento
Italianu
alitata,
fiato
Tedescu
Atem.
aléntu , nm: alientu,
allentu 1 Definitzione
fortza prus che àteru de s'ànimu; s'ària chi andhat a e torrat de is prumones / pèrdiri s'alientu = isalidare pro currera, tropu pelea leada impresse, ma fintzas pèrdere su tinu
Sinònimos e contràrios
àbidu,
alenu,
àlinu 1,
coragi,
foltza,
piogu 1
/
sentidu
Frases
li est torrau s'alentu ◊ sa limba zuchet sos alentos de sos mannos ◊ su disprexeri mi ndi at pigau is alientus ◊ un'iscarrociada de cosa a conca, bis ca dhi torrat is allentus, a su macu! ◊ cuss'abba at torrau s'alientu a is massajos e a is pastores
2.
no currit ispera ne alientu de bentu, no s'intendit súlidu
3.
a s'ómini mellus de su mundu puru podit acuntèssiri de pèrdiri s'alientu ◊ dhu naras po mi fai inchietai o ses perdendi is allentus?
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
esprit,
cœur,
souffle
Ingresu
hearh,
courage,
breath
Ispagnolu
aliento
Italianu
ànimo,
respiro
Tedescu
Mut,
Atem.
alénu, àlenu , nm Definitzione
s'ària chi intrat a o essit de is prumones portandho s'ossígenu a su sàmbene e leandhondhe s'anidride carbónica, sinónimu fintzes de fortza
Sinònimos e contràrios
àbidu,
alentu,
àlinu 1,
isalenu
/
foltza
/
alore
Maneras de nàrrere
csn:
bogare, leare, torrare a. = bogare, leare, torrare àlidu, respirare; in d-un'à. = in d-unu sinnu; èssere de sete alenos, o àere sete alenos = èssiri forti meda, corriatzu; èssere a s'a. = morindhe (nadu de malàidu, betzu), finindhe, iscutinendhe (nadu de provista)
Frases
fit faedhendhe asciuconada e cun s'alenu curtzu ◊ li est manchendhe s'alenu: est morzendhe! ◊ benindhe fia mancu, un'istante s'alenu mi est mancadu! (A.Dettori)◊ lu giamant e no faedhat, tantu li mancat s'alenu ◊ fut tocadu de partire dae sas iscolas po dare alenu a sa poesia a bolu!
2.
sa domo sua est unu porchile: si b'intrades bos leat s'alenu ◊ no fit cosa de resístere cristianu: leaiat s'alenu su pudore
3.
su "Chi eja!" a Zuanne nche li est essidu in d-un'àlenu
4.
za morit cras, tziu Batore: est de sete alenos!…
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
souffle,
haleine
Ingresu
blow,
breathe
Ispagnolu
aliento,
soplo
Italianu
sóffio,
àlito,
respiro
Tedescu
Blasen,
Atem.
suídu, súidu , nm: suiru Definitzione
s'ària chi intrat o essit de prumones arrespirandho
Sinònimos e contràrios
àbidu,
alenu,
isúfiu,
súbidu
Maneras de nàrrere
csn:
torrai suidu = torrare àlidu; portai suidu crutzu = èssere a bàtima, a sufrata; súidu mau = umbra mala, carchi cosa chi faghet efetu malu, chi batit dannu
Frases
nci abbrincat afannendu a suidu crutzu ◊ in s'aposentu s'intendit unu suiru cansau ◊ sa morti isfollat sa vida, contat is dis, is oras, is minutus, s'úrtimu suidu ◊ is animalis connoscint su meri a su súidu ◊ it'est mancau, su suidu a totus, chi no cantais prus?! ◊ lassamí setzi ca est mellus, ca seu giai assupendi a suidus longus!
2.
in cussa bidha nci depit èssi calincunu súidu mau, totu cussa genti chi morit! ◊ fadeidhi giai sa beneditzioni po nci dhi andai su súidu mau!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
souffle
Ingresu
breath
Ispagnolu
aliento,
respiración
Italianu
àlito,
fiato,
respiro
Tedescu
Atem,
Atemzug.