Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

atídhidu , nm Definitzione genia de movimentu a cropu, a iscutuladura, brínchidu mescamente comente faent is cuadhos, is lèperes, crabas e àteru / donai atídhidus Sinònimos e contràrios brinchitu, sàdhidu, sàltidu Frases est unu cuadhu chi no donat atídhidus ◊ ia donau un'atídhidu e nci fui intrada in s'àteru aposentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saut, bond Ingresu jump, jerk Ispagnolu bote, brinco Italianu sbalzo, salto Tedescu Sprung.

bótiu , nm Definitzione movimentu a sàrtidu, a brínchidu Sinònimos e contràrios brinche, brínchidu, brínchili, brincu, giagu 2, sàltidu, sédhida / arratroxa Frases atacat a cudhos ballos tundhos cun bótios e brincos de poledhos tocados de puntolzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saut, bond Ingresu jump Ispagnolu salto Italianu salto, làncio Tedescu Sprung.

brínche , nm: brínchie Definitzione móvia de botu, a cropu, chi si faet mescamente inartandhosindhe de terra, calandho de artu a terra o faendho unu passu longu meda Sinònimos e contràrios bótiu, brínchidu, brínchili, brincu*, giagu 2, sàltidu, sédhida Frases sa die de sa festa est a unu brínchie e no biet s'ora de mustrare sa braga a sa zente chi at a bènnere a la bisitare Tradutziones Frantzesu saut, bond Ingresu jump Ispagnolu salto Italianu salto Tedescu Sprung.

brínchidu , nm: abbrínchidu, brínchiru, brínchitu, brínchiu Definitzione móvia de botu, a corpu, chi si faet mescamente inartandhosindhe de terra, calandho de artu a terra, faendho unu passu longu meda pesandhondhe is peis impare Sinònimos e contràrios bótiu, brinche, brínchili, brincu, giagu 2, sàltidu, sédhida, tídhidu Maneras de nàrrere csn: andai a brínchidus = a séllidas, a sedhas, che a su lèpere; ghetai unu brínchidu = fàghere unu brincu Frases su brínchidu de su cuadhu no dh'apu mai tímiu ◊ nàsciu, funt a bébidus e a brínchidus cument'e crabus! ◊ at iscutu unu brínchiu e si ch'est ghetau a supra in d-unu dómine ◊ de su prexu depit ghetai brínchidu che craba in logu de arrocas! ◊ duos brínchios e che fimus in iscola ◊ is piciochedhos andhànt de parte in parte de su camminu a brínchidos e a críbidos Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saut, bond Ingresu leap Ispagnolu salto Italianu salto Tedescu Sprung.

cadharída, cadharíga , nf Definitzione cosa chi si pesat in artu e coment'e a brínchidu (fogu, abba) Sinònimos e contràrios fiamarida, fracarida, pampada Maneras de nàrrere csn: cadharidas de risu = risu a meda; pesàresi a cadharidas (nau de ccn.)= tzerriai cun arrennegu Frases su chi no distruent sos bentos lu distruent sas cadharigas de su fogu ◊ si bidiant sas cadharidas e medas no si sunt acurtziados timindhe de che abbarrare brujados Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saut démesuré, flot, flambée Ingresu excessive jump Ispagnolu llamarada, chorro Italianu salto sperticato, flutto, fiammata vorticósa Tedescu hochaufgeschossener Sprung, Woge, Stichflamme.

cadramínciu, cadramínzu , nm Sinònimos e contràrios brinchitu, brincu, iscradédhiu, issédhidu Frases sos masones sunt currindhe a cadramíncios che muscados Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saut, bond Ingresu jump Ispagnolu salto Italianu salto, balzo Tedescu Sprung.

cradédhiu , nm Definitzione su cradedhare, su istare a brínchidos, iscudendho is peis a terra po reberdia, ca no si bolet una cosa o fintzes po prexu Sinònimos e contràrios brincu, iscradédhiu, issédhidu, sàltidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saut, bond Ingresu jump, hop Ispagnolu salto Italianu salto, balzo Tedescu Sprung.

giàmpu , nm: giumpu Definitzione su passare o brinchidare de una parte a s'àtera, nau fintzes de su tempus; in cobertantza, decisione manna, de contu Sinònimos e contràrios brincu, giànchidu, passu, sàltidu, zumpadura / decisioni, passu Maneras de nàrrere csn: betare unu giampu = fai unu sàrtidu; su geunzu de su giumpu = de su trapassu, de sa zoja a su sàpadu santu Frases no ti retenzas sos giampos: curre, curre o cadhu ispanu! ◊ sa vida est unu giampu chi si atraessat a su pesarue ◊ innantis de fàghere su giampu lea sa medida! ◊ si li do tempus de unu giampu a su de duos bei at a restare! ◊ una fémina avesa a tebbacare aiat fatu votu de no tocare tebbacu de sa zoja a su sàpadu santu: unu giumpu divésciu! 2. già lu podes pensare che ómine addotu chi est pro tota vida cussu giampu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saut, bond Ingresu jump Ispagnolu salto Italianu salto, balzo Tedescu Sprung.

impérriu , nm Definitzione su imperriare; s'apertura de is cambas, s'arcu chi faent is cambas postas cun is peis istesiaos de pare; su passu chi si faet aperindho is cambas, coment'e giumpandho, passandho de unu tretu a s'àteru prus ainnanti Sinònimos e contràrios brincu, passu 2. est sighendi a istudiai e de maista de iscola fait s'impérriu a professoressa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saut, passage Ingresu jump, shift Ispagnolu zancada Italianu salto, passàggio Tedescu Sprung.

sàltidu , nm: sàltiu, sàltziu, sàrtidu, sàrtiu, sartu, sàrtziu Definitzione su si pesare de terra a cropu, de botu, fintzes movendhosi a un'ala po che passare a s'àtera parte de una cosa o tretu, su calare a cropu de logu artu a terra; foedhandho de animale mascu, su si che pònnere in pitzu de sa fémina po dh'improssimare; tretu coment'e in buidu tra duas cosas, genia de diferéntzia, de cambiamentu Sinònimos e contràrios bótiu, brinche, brínchidu, brínchili, brincu, sàdhidu, sédhida / coberimentu Maneras de nàrrere csn: sàrtiu mortale = zenia de brincu chi faghent sos zogantes de logu artu a cucurummedhu a una o a tantas bias in s'ària e ruindhe ritzos; andai a sàrtidus = su contràriu de pàsidu, fintzas fàghere sa cosa a tretos; passàreche a sàrtiu tràigu = in su chistionu, lassai a pèrdiri calincuna cosa, sartaidha apostadamenti Frases che bentu currias e a sàltios ti bidia (F.Sechi)◊ comenti bit unu margiani, su caboni tirat unu sàrtiu e nci àrtziat a una mata ◊ a sartu-rucra giampat muros, trainos e cresuras (L.Marteddu)◊ dae inoghe a cue brinco a sàltziu tundhu ◊ in tres sàrtzios si che ponet in sa punta de s'àrvore 2. su mascru petzi est faghindhe sàrtios, como chi sas berbeghes sunt in more Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu saut Ingresu jump Ispagnolu salto Italianu salto Tedescu Sprung.